Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
Veilig en gezond werken staat centraal in de kinderopvang. Omdat kinderopvangorganisaties dagelijks met kinderen werken en tegelijkertijd ook aandacht besteden aan de veiligheid en gezondheid van hun medewerkers, is het van groot belang dat risico’s op het werk worden geïdentificeerd en beheerst. In dit kader speelt de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) een cruciale rol. In dit artikel wordt ingegaan op de betekenis, doelstellingen en uitvoering van de RI&E in de kinderopvang, met aandacht voor de beschikbare tools, praktische toepassing en relevante wet- en regelgeving.
Wat is een RI&E?
Een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is een proces waarbij een organisatie systematisch risico’s op het werk bepaalt en maatregelen ontwikkelt om deze risico’s te beheersen of te beperken. In de kinderopvang zijn dit bijvoorbeeld risico’s als agressie, fysieke belasting, infectieziekten, werkdruk en veiligheid in de werkomgeving. De RI&E helpt bij het in kaart brengen van deze risico’s en het opstellen van een beleid dat zowel de gezondheid van de medewerkers als de veiligheid van de kinderen in de kinderopvang ondersteunt.
De Arbowet stelt dat elke werkgever verplicht is om een RI&E uit te voeren. Deze verplichting geldt ook voor kinderopvangorganisaties. De RI&E is daarom niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een essentieel instrument voor het preventief aanpakken van risico’s.
De rol van de RI&E in de kinderopvang
In de kinderopvang spelen verschillende werksoorten een rol bij het bepalen van de risico’s. Denk aan dagopvang, buitenschoolse opvang, gastouderopvang en andere vormen van kinderopvang. Elk van deze werksoorten brengt zijn eigen risico’s met zich mee. De RI&E voor de kinderopvang, ook wel bekend als de Risicomonitor, helpt organisaties om deze risico’s op locatieniveau in kaart te brengen.
De RI&E is ontwikkeld door de Federale Coördinatie Branche (FCB), een arbeidsmarktorganisatie die specifiek gericht is op werkgevers en werknemers in de kinderopvangsector. Deze RI&E is branchespecifiek, wat betekent dat het afgestemd is op de unieke kenmerken van de kinderopvangsector. Hierdoor is het niet alleen toegankelijker, maar ook toepasbaarder voor kinderopvangorganisaties.
RI&E-tools: RIEwerkt! en de Risicomonitor
Sinds januari 2025 is er een nieuwe tool beschikbaar voor het opstellen van een RI&E in de kinderopvang: RIEwerkt! Deze tool is speciaal ontwikkeld voor kinderopvangorganisaties en helpt bij het opstellen en beheren van een veilig en gezond werkomgeving. De tool is gebruiksvriendelijk, intuïtief en branchespecifiek.
RIEwerkt! stelt gebruikers in staat om: - Inzicht te krijgen in veiligheidsrisico’s op werkplekken; - Actueel beleid op te stellen en te beheren; - Samenwerking te verbeteren door informatie eenvoudig met collega’s te delen; - Efficiënter te werken door gebruik te maken van een duidelijke en gebruiksvriendelijke tool; - Voldoen aan de laatste regelgeving, met ondersteuning bij het naleven van wettelijke verplichtingen.
Daarnaast is er ook een nieuwe Risicomonitor in ontwikkeling, die zich specifiek richt op het veiligheids- en gezondheidsbeleid voor kinderen. Deze tool wordt ontwikkeld in samenwerking met kinderopvangorganisaties en de Inspectie voor de Kinderopvang (IKK). De nieuwe Risicomonitor helpt organisaties om: - Het beleid samen met medewerkers actueel te houden; - Risico’s te bepalen, zowel grotere als kleinere; - Een uniform beleid te voeren over alle locaties van een organisatie; - Overzicht te behouden over de voortgang van activiteiten op het gebied van veiligheid en gezondheid.
Deze tools zijn ontworpen om kinderopvangorganisaties te ondersteunen bij het voldoen aan de wettelijke verplichtingen en het creëren van een veilige en gezonde werkomgeving voor zowel medewerkers als kinderen.
Arbobeleid en de rol van de werkgever
Het arbobeleid is een uitbreiding op de RI&E en beschrijft hoe een organisatie arbeidsomstandigheden aanpakt. Het brengt gezondheids- en veiligheidsrisico’s in kaart en stelt maatregelen op om deze te beperken. Het arbobeleid is continu in ontwikkeling en moet daarom regelmatig worden geëvalueerd en aangescherpt.
In de kinderopvang is het arbobeleid van groot belang, omdat het niet alleen gericht is op de veiligheid van de medewerkers, maar ook op de veiligheid van de kinderen. Het arbobeleid wordt vaak opgesteld met behulp van een tool zoals RIEwerkt!, die speciaal is ontwikkeld voor kinderopvangorganisaties.
De werkgever heeft een centrale rol in het opstellen en beheren van het arbobeleid. Hij is verantwoordelijk voor het identificeren van risico’s en het nemen van maatregelen om deze risico’s te beheersen. Dit betekent dat de werkgever niet alleen de leiding heeft, maar ook verantwoordelijk is voor de gezondheid en veiligheid van zijn medewerkers.
Veiligheids- en gezondheidsbeleid voor kinderen
Omdat de kinderopvangsector ook gericht is op de veiligheid en gezondheid van kinderen, is het van belang dat het beleid ook aandacht besteedt aan deze aspecten. Hierbij is samenwerking tussen veiligheids- en arbobeleid essentieel. In januari 2025 komt er een nieuwe tool beschikbaar die specifiek gericht is op het veiligheids- en gezondheidsbeleid voor kinderen. Deze tool wordt ontwikkeld door VeiligheidNL in samenwerking met kinderopvangorganisaties en de Inspectie voor de Kinderopvang (IKK).
De nieuwe tool helpt organisaties om: - Het beleid samen met medewerkers actueel te houden; - Risico’s te bepalen, zowel grotere als kleinere; - Een uniform beleid te voeren over alle locaties van een organisatie; - Overzicht te behouden over de voortgang van activiteiten op het gebied van veiligheid en gezondheid.
De praktijk van de RI&E in de kinderopvang
Het uitvoeren van een RI&E in de kinderopvang is een proces dat meerdere stappen omvat. Hieronder worden de belangrijkste stappen van het proces beschreven:
- Inventariseren van risico’s: Op locatieniveau worden de risico’s in kaart gebracht. Denk bijvoorbeeld aan risico’s als fysieke belasting, werkdruk, infectieziekten en agressie.
- Evalueren van risico’s: De risico’s worden beoordeeld op hun grootte, aard en impact op medewerkers en kinderen.
- Opstellen van maatregelen: Op basis van de evaluatie worden maatregelen opgesteld om de risico’s te beheersen of te beperken.
- Implementatie van maatregelen: De opgestelde maatregelen worden in de praktijk uitgevoerd.
- Gebruik van tools: Tools zoals RIEwerkt! en de Risicomonitor helpen bij het uitvoeren van de RI&E en het beheren van het arbobeleid.
- Regelmatig beoordelen en aanpassen: Het RI&E-proces is continu in ontwikkeling. Het beleid moet regelmatig worden geëvalueerd en aangescherpt.
Het is belangrijk om te benadrukken dat de RI&E niet alleen een wettelijke verplichting is, maar ook een waarde- en doelgericht proces is. Het helpt organisaties om een veilige en gezonde werkomgeving te creëren en te onderhouden.
De rol van externe partijen en certificering
Hoewel een RI&E binnen een organisatie kan worden opgesteld, is het soms ook mogelijk om dit te laten doen door externe partijen, zoals bedrijven die gespecialiseerd zijn in Risico-inventarisatie en Evaluatie. Zoals bijvoorbeeld Van Houten & Partners, die een RI&E uitvoert en een certificaat uitreikt aan de organisatie. De voordelen van het kiezen voor een externe partij zijn onder andere: - Snelle uitvoering; - Eén vast contactpersoon; - Voordelige tarieven.
Het is echter ook mogelijk om zelf te kiezen voor het uitvoeren van een RI&E, met behulp van tools zoals RIEwerkt! en de Risicomonitor. Deze tools zijn speciaal ontwikkeld voor kinderopvangorganisaties en zijn daarom toegankelijk en toepasbaar voor deze sector.
De toekomst van de RI&E in de kinderopvang
De toekomst van de RI&E in de kinderopvang is gericht op innovatie, digitale tools en verbetering van de werkomgeving. Met de introductie van tools zoals RIEwerkt! en de Risicomonitor wordt het mogelijk om veiliger en gezonder te werken, maar ook om efficiënter te beheren.
In 2025 wordt de nieuwe Risicomonitor gelanceerd, die specifiek gericht is op het veiligheids- en gezondheidsbeleid voor kinderen. Deze tool wordt ontwikkeld in samenwerking met kinderopvangorganisaties en de Inspectie voor de Kinderopvang (IKK). De tool helpt organisaties om een actueel beleid op te stellen en te beheren, en ondersteunt het voldoen aan wettelijke verplichtingen.
Daarnaast is er ook een zomerpilot gepland voor de nieuwe tool, waarbij kinderopvangorganisaties kunnen meedenken over de inrichting van het instrument. De pilot loopt van 15 juni tot 15 augustus en biedt deelnemers de mogelijkheid om twee keer 3 uur beschikbaar te zijn voor het testen van de tool en het invullen van een korte enquête. De deelnemers krijgen in ruil daarvoor gratis toegang tot de nieuwe tool voor één jaar.
Conclusie
De Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) speelt een essentiële rol in de kinderopvangsector. Het is een proces dat helpt bij het identificeren en beheersen van risico’s op het werk, en ondersteunt de veiligheid en gezondheid van zowel medewerkers als kinderen. Door gebruik te maken van tools zoals RIEwerkt! en de Risicomonitor, kunnen kinderopvangorganisaties efficiënter en effectiever werken aan een veilige en gezonde werkomgeving.
De RI&E is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een waarde- en doelgericht proces dat essentieel is voor het preventief aanpakken van risico’s. Met de introductie van nieuwe tools en de nadruk op digitale innovatie, wordt het mogelijk om het RI&E-proces te verbeteren en te onderhouden in een veranderende sector.
Voor kinderopvangorganisaties is het daarom van groot belang om zich te informeren over de beschikbare tools en processen, en actief mee te werken aan het ontwikkelen van een veilige en gezonde werkomgeving voor zowel medewerkers als kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
