Protocol voor Veilig Buiten Slapen in de Kinderopvang

Het fenomeen van buiten slapen in de kinderopvang krijgt steeds meer aandacht in Nederland. Ondanks de koele klimaatomstandigheden in sommige maanden van het jaar, wordt het lopen slapen van kinderen in een veilige en temperatuurgecontroleerde omgeving beschouwd als een positieve aanvulling op de gezonde ontwikkeling van kinderen. Veel kinderopvanginstellingen overwegen of al implementeren dit model, gebaseerd op ervaringen uit Scandinavie en ondersteund door pedagogisch en gezondheidsgerichte richtlijnen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de richtlijnen, doelstellingen, voorwaarden en veiligheidmaatregelen die bij dit protocol van belang zijn.

Inleiding

Buiten slapen voor kinderen in de kinderopvang is geen nieuw concept, maar het is wel steeds meer in opkomst in Nederland. Het gebruik van buitenbedjes of slaaphuisjes is gebaseerd op de ervaringen van landen zoals Finland, waar kinderen vanaf een jonge leeftijd al buiten slapen. Onderzoek geeft aan dat kinderen die regelmatig buiten slapen, langer, rustiger en met een beter humeur wakker worden. Daarnaast lijken ze minder vaak ziek te zijn en te minder snel in slaap te vallen 's nachts. De voordelen van frisse lucht, vitamine D en de natuurlijke omgeving spelen een rol bij deze positieve effecten.

Toch is het van essentieel belang dat dit protocol veilig en zorgvuldig wordt uitgevoerd, zowel voor de kinderen als voor de pedagogisch medewerkers. Daarom zijn er een reeks richtlijnen, regels en protocollen ontwikkeld die het gebruik van buitenbedjes bepalen.

Richtlijnen voor het gebruik van buitenbedjes

Buitenbedjes mogen niet willekeurig worden ingezet, maar moeten aan een aantal veiligheids- en comfortcriteria voldoen. Hieronder zijn de belangrijkste richtlijnen opgenomen, zoals deze worden aangehaald in diverse bronnen.

1. Plaatsing en zichtbaarheid

• Zichtbaarheid: De bedden moeten op een goed zichtbare plek staan, met de voorkant gericht naar de kinderopvang. Dit zorgt ervoor dat de pedagogisch medewerker of gastouder het kind随时 kan controleren.
• Nabijheid: De bedden mogen niet snel bereikbaar zijn voor buitenstaanders, om de veiligheid van het kind te waarborgen.

2. Weersomstandigheden

• Geen gebruik bij extreme weersomstandigheden: Buitenbedjes mogen niet gebruikt worden bij:
  • Mist (vanwege hoge luchtvochtigheid),
  • Temperatuur onder -10 graden (of -5 graden, afhankelijk van bron),
  • Onweer, storm of code oranje/rood,
  • Temperatuur boven 28 graden.

3. Kleding en temperatuurbeheersing

• Kleding naar de weersomstandigheden: Het kind moet gekleed zijn volgens de temperatuur. Voorbeelden:
  • Boven 20 graden: geen deken of broek, eventueel een dunne slaapzak.
  • Rond de 15 graden: dunne slaapzak.
  • Onder 10 graden: winterslaapzak met mouwen of jasje/vestje.
  • Onder 5 graden: mutsje en eventueel wanten.
• Thermometer: Een thermometer hangt bij of aan het bedje. Bij temperaturen boven 20 graden moet het bedje in de schaduw worden geplaatst.
• Regelmatig checken: Er wordt minstens om de 10 minuten gekeken of het kind niet te koud of te warm is. Dit is een essentieel onderdeel van het protocol.

4. Veiligheid en hygiëne

• Veiligheid: Alle regels uit het protocol wiegendood zijn van toepassing, ook bij buitenslapen.
• Hygiëne: Het bedje moet één keer per week grondig schoongemaakt worden. Als er een defect is, moet dit direct worden gemeld en gecontroleerd of het bedje nog veilig is te gebruiken.
• Droogheid: Voordat het bedje gebruikt wordt, moet de binnenkant droog worden geveegd.

Doelstellingen van buiten slapen

De implementatie van buitenslapen in kinderopvanginstellingen heeft een aantal duidelijke doelstellingen:

1. Gezonde fysieke en mentale ontwikkeling

• Buitenslapen draagt bij aan de gezonde groei van kinderen. Het contact met frisse lucht, vitamine D en natuurlijke geluiden zoals vogelgezang of wind in de bladeren kan kinderen helpen om rustiger te slapen en te ontspannen.
• Minder ziekteverzuim en een verbeterde nachtslap worden door sommige instellingen waargenomen bij kinderen die regelmatig buiten slapen.

2. Rust en comfort

• Rustige slapers profiteren van buitenslapen. De combinatie van een stilere omgeving en het contact met de natuur zorgt ervoor dat kinderen langer en dieper slapen.
• Buitenbedjes worden vaak op een afgelegen plek geplaatst, zodat het kind niet wordt gestoord door activiteiten binnen de groep.

3. Wens van ouders

• Het protocol vereist toestemming van de ouders. Niet alle ouders zijn voor buitenslapen, maar anderen zijn juist enthousiast. Het is daarom belangrijk om de ouders eerst te informeren over de voordelen en het protocol.
• Voorwaarde is dat de ouders schriftelijk toestemming geven via een formulier, dat getekend wordt door beide ouders.

Veiligheid en protocol

De veiligheid van het kind is van absoluut belang bij buitenslapen. Hieronder worden enkele maatregelen en richtlijnen opgenomen die in het protocol zijn opgenomen.

1. Controle door pedagogisch medewerkers

• Regelmatige controle: Er wordt één keer per 10 minuten gecontroleerd of het kind warm genoeg is en of er geen problemen zijn.
• Eerste hulp: Als het kind niet goed of niet slaapt, wordt het direct naar binnen overgebracht.
• Werkvormen: Pedagogisch medewerkers moeten alert zijn op veranderingen in het gedrag of welbevinden van het kind.

2. Speciale aandacht voor baby’s

• Baby’s mogen niet buiten slapen als het kouder is dan -5 of -10 graden, afhankelijk van bron.
• Geen kordels of touwtjes op kleding, om te voorkomen dat kinderen zich kunnen wikkelen.
• Aandacht bij leggen: Pedagogisch medewerkers leggen elk kind met aandacht en betrokkenheid op het bedje. Dit zorgt voor extra rustgevend effect.

Uitvoering en praktijkvoorbeelden

In diverse kinderopvanginstellingen zoals ‘t Kroontje, ‘t Armhoes en Kinderopvang Wiedewei is buitenslapen al in gebruik. Deze instellingen beschrijven het als een rustgevende en gezonde aanvulling op de kinderopvang. De kinderen slapen in veilige, wettelijk normen voldoende bedjes, die zijn aangeschaft met aandacht voor comfort, hygiëne en veiligheid.

1. ‘t Kroontje

• In deze instelling gebruiken ze drie dubbele bedjes voor zes kinderen.
• De kinderen slapen in kleding die aangepast is aan de temperatuur.
• Bij koud weer worden speciale slaapzakken gebruikt en kunnen bedjes voorverwarmd worden met kruiken.

2. ‘t Armhoes

• Voorwaarden voor buitenslapen zijn duidelijk vastgelegd.
• De bedjes zijn veilig en gemarkeerd, zodat ze随时 kunnen worden gecontroleerd.
• Er is een speciale schoonmaak- en defectenprocedure in het protocol opgenomen.

3. Wiedewei

• Bij deze instelling wordt buitenslapen gebruikt als aanvulling op gezonde slaaprituelen.
• De ervaring is dat kinderen rustiger slapen en minder vaak wakker worden.
• Ouders zijn betrokken in de beslissing of hun kind buiten mag slapen.

Conclusie

Buiten slapen in de kinderopvang is een veilige en positieve aanvulling op de gezonde ontwikkeling van kinderen, mits het correct en volgens een goed afgebakend protocol wordt uitgevoerd. Het biedt kinderen de mogelijkheid om in een rustige, natuurbelaste omgeving te slapen, wat bijdraagt aan een goed slaapritme, meer vitamine D en een verbeterde weerstand.

Het protocol moet echter zorgvuldig worden uitgevoerd, met aandacht voor weersomstandigheden, kleding, veiligheid en toestemming van ouders. Door het juist in te zetten, kan buitenslapen een waardevolle aanvulling worden op de kinderopvang, zowel voor het kind als voor de opvoeders. Het is dus niet alleen een kwestie van comfort, maar ook een gezonde keuze die aansluit bij de huidige richtlijnen van kinder- en jeugdgezondheidszorg.

Bronnen

1. Start Kinderopvang – Richtlijnen buiten slapen
2. Kdvderegenboog – Protocol buiten slapen
3. Gezonde Kinderopvang – Themas 0-4 jaar
4. Kdv-armhoes – Buiten slapen
5. JGZ-richtlijn – Preventie wiegendood
6. Kliknieuws Veghel – Buiten slapen bij kinderopvang ‘t Kroontje