Kinderopvangtarieven stijgen: tussentijdse verhogingen, plannen voor 2024 en impact op ouders

In 2023 en 2024 zien ouders in Nederland een duidelijke stijging in de kosten van kinderopvang. De tarieven zijn fors omhoog gegaan, onder andere als gevolg van inflatie, stijgende huurprijzen, en loonverhogingen voor medewerkers in de branche. Meerdere kinderopvangorganisaties hebben aangekondigd tussentijdse prijsverhogingen door te voeren, waardoor ouders extra lasten moeten dragen. In dit artikel worden de ontwikkelingen van 2023 en 2024 besproken, inclusief de officiële plannen van de overheid, de impact op verschillende inkomenlagen en de wettelijke procedure rondom tariefwijzigingen.

Prijsstijgingen in 2023

In het begin van 2023 stegen de tarieven in de kinderopvang met gemiddeld 8,5 procent. Voor bepaalde organisaties was dit zelfs tot 10 procent. Deze stijging was het gevolg van een combinatie van factoren zoals hoge energiekosten, stijgende huurprijs en het personeelstekort. Bovendien werden nieuwe loonverhogingen vastgelegd via een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) voor de kinderopvangsector. Hierbij kregen werknemers in de branche een loonverhoging van 2 procent per 1 april en opnieuw 2 procent in het volgende jaar.

Deze stijgingen hebben geleid tot hogere kosten voor ouders. Voor ouders met lagere inkomens is het effect het grootst gevoeld. Een voorbeeld: een gezin dat twee kinderen twee dagen per week naar het kinderdagverblijf brengt en een inkomen heeft tot 27.000 euro per jaar, betaalde in 2023 ongeveer 745 euro extra, wat een stijging van 40 procent betekent. Voor ouders met een inkomen tot 60.000 euro is de stijging iets lager, maar toch aanzienlijk: ongeveer 850 euro extra, wat neerkomt op een stijging van 22 procent.

Tussentijdse tariefverhogingen

Naast de jaarlijks verwachte prijsverhoging kondigden verschillende kinderopvangorganisaties in 2023 ook tussentijdse verhogingen aan. Deze verhogingen variëren van 1,5 procent tot ruim 6 procent. Organisaties zoals SKA en Kinderopvang SDK verhoogden hun tarieven met respectievelijk 6 procent en 4,97 procent. De reden achter deze tussentijdse verhoging is meestal de loonstijging van medewerkers en de stijgende kosten voor energie en huur.

BOink, de belangenvereniging voor ouders in de kinderopvang, meldt dat ouders al langer signalen krijgen over tussentijdse prijsverhogingen. Gjalt Jellesma van BOink schat dat ongeveer 150.000 kinderen nu extra kosten voor hun ouders betekenen. Deze verhogingen vallen buiten de normale jaarlijkse indexering en vormen dus een extra financiële last.

De rol van de kinderopvangtoeslag

De kinderopvangtoeslag is een belangrijk instrument voor ouders om hun kinderopvangkosten te compenseren. In 2024 is er een extra verhoging van de toeslag aangekondigd. Het maximum uurtarief voor dagopvang stijgt naar 10,25 euro, voor buitenschoolse opvang naar 9,12 euro en voor gastouderopvang naar 7,53 euro. Dit betekent dat ouders die deze toeslag ontvangen, mogelijk een deel van de prijsstijging kunnen compenseren.

De kinderopvangtoeslag wordt jaarlijks geïndexeerd, zodat het volgt op de loon- en prijsontwikkeling. Minister Van Gennip kondigde aan dat de toeslag in 2024 met 6,01 procent stijgt, wat een deel van het prijsverschil ingaat. Echter, het is voor de hand dat kinderopvangorganisaties in 2024 opnieuw hun tarieven zullen verhogen. Ouders met lagere inkomens zullen hier het meeste last van hebben, omdat hun eigen bijdrage (het deel dat niet vergoed wordt) groter is dan bij hogere inkomens.

Wettelijke procedure voor tariefwijzigingen

De wettelijke procedure voor tariefwijzigingen is duidelijk geregeld. Kinderopvangorganisaties moeten hun voorgestelde prijsverhogingen voorleggen aan de oudercommissie, die wettelijk adviesrecht heeft. Dit betekent dat ouders en ouderscommissies een rol spelen in het beoordelen van de redelijkheid van de prijswijziging. De organisatie moet uitleggen waarom de verhoging nodig is en hoe de kosten zijn geraamd.

Nieuwe uurtarieven moeten uiterlijk op donderdag 24 november 2023 aan ouders bekendgemaakt worden, zodat ze op 1 januari 2024 ingaan. Voor ouders die twijfels hebben over een verhoging, is er ook de mogelijkheid om advies in te winnen bij de oudercommissie of via het platform nettobijdrage.nl, dat een tool biedt om de eigen bijdrage te berekenen.

Impact per inkomensgroep

De impact van de prijsstijgingen varieert per inkomensgroep. Voor ouders met lagere inkomens is de stijging het grootst. Voor huishoudens met een inkomen van tot 27.000 euro per jaar is de stijging tot 40 procent, terwijl ouders met hogere inkomens minder hard getroffen worden. Voor huishoudens met inkomens tot 120.000 euro per jaar is de stijging circa 13 procent. Dit betekent dat de financiële druk vooral op lagere inkomens ligt, terwijl hogere inkomens relatief minder last ervan hebben.

De overheid benadrukt het belang van betaalbare kinderopvang voor alle inkomensgroepen, omdat kinderopvang een essentieel onderdeel is van het combineren van werk en gezin. De samenleving heeft belang bij een betaalbare opvangsector, zowel voor de economie als voor de sociale cohesie.

De toekomst van kinderopvangtarieven

De overheid heeft aangekondigd dat de bijna-gratis kinderopvang uitgesteld is tot 2027. Dit besluit werd genomen door de coalitie, maar heeft geleid tot kritiek vanwege de hoge druk op gezinnen. Tussen 2023 en 2027 wordt verder gewerkt aan een duurzame en betaalbare opvangsector. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Van Gennip, benadrukt dat het kabinet met de sector werkt om de kosten te beheersen en de kwaliteit van de opvang te waarborgen.

In 2024 is er ook een bestuurlijk overleg gepland tussen de minister en de kinderopvangsector, waarin de toekomstige tarieven en de rol van de kinderopvangtoeslag besproken worden. Dit overleg is bedoeld om samen met de sector te werken aan een duurzame oplossing voor de kostenstijging en om te zorgen dat ouders zo min mogelijk last hebben van de stijgende prijzen.

Conclusie

De kinderopvangtarieven in 2023 en 2024 zijn fors gestegen. Ouders moeten rekenen op een gemiddelde stijging van 8,5 procent in 2023 en eventuele tussentijdse verhogingen, terwijl in 2024 de tarieven opnieuw stijgen. De overheid probeert hier op te lossen door de kinderopvangtoeslag te verhogen en extra maatregelen te nemen. Toch blijft het een uitdaging om de opvang betaalbaar te houden, vooral voor ouders met lagere inkomens.

De wettelijke procedure voor tariefwijzigingen biedt ouders en ouderscommissies een rol in het beoordelen van de redelijkheid van de verhoging. Het is belangrijk dat ouders deze mogelijkheid gebruiken om te zorgen dat de kosten op een eerlijke en transparante manier worden bepaald. In de toekomst is er behoefte aan duurzame oplossingen, zodat kinderopvang betaalbaar blijft en ouders de balans tussen werk en gezin kunnen bewaren.

Bronnen

1. RTL.nl - Kinderopvang wordt nog duurder: tarieven extra verhoogd
2. Maatschappelijke Kinderopvang.nl - Kamerbrief extra verhoging maximum uurprijzen voor de kinderopvangtoeslag 2024
3. Boink.info - Brochure 'Prijzen in de kinderopvang 2024' nu beschikbaar
4. RTL.nl - Kinderopvang fors duurder in 2023
5. Rijksoverheid.nl - Voorlopige vergoeding kinderopvang voor 2024 bekend