De regeling van kinderopvang in Nederland: wettelijke kaders, eisen en ondersteuning voor ouders
juli 20, 2025
De PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) is een cyclisch kwaliteitsmodel dat wordt gebruikt om processen te verbeteren en te optimaliseren. In de context van de kinderopvang is deze cyclus van groot belang om zowel het onderwijs- als zorgproces continu te verbeteren. Door systematisch te plannen, uit te voeren, te controleren en actie te ondernemen, kan een kinderopvangorganisatie kwaliteit waarborgen en verbeteringen implementeren op basis van feiten en metingen.
In dit artikel wordt de PDCA-cyclus besproken in het licht van de kinderopvang, waarbij de vier stappen van de cyclus worden uitgelegd en concrete toepassingen binnen de kinderopvang worden belicht. Daarnaast wordt ingegaan op de voordelen van het gebruik van digitale tools zoals CPMLive om het PDCA-proces te automatiseren en te efficiënter maken.
Wat is de PDCA-cyclus?
De PDCA-cyclus is een model dat ontworpen is om verbeteringen aan te brengen in processen. De afkorting staat voor Plan (Plannen), Do (Uitvoeren), Check (Controleren) en Act (Actie). Deze vier stappen vormen samen een cyclus die zich continu herhaalt, waardoor verbeteringen niet als eenmalig projecten worden beschouwd, maar als onderdeel van een continue ontwikkeling. De cyclus is ontwikkeld door Walter Shewhart en verder ontwikkeld door Edwards Deming, waarom het ook wel de Deming-cyclus genoemd wordt.
In de kinderopvang wordt de PDCA-cyclus vaak ingezet om zowel pedagogisch als administratief proces te verbeteren. De cyclus helpt om doelen te stellen, te realiseren, te beoordelen en eventueel te aanpassen. Het is een krachtige methode om kwaliteitsborging te realiseren binnen het onderwijs en de zorg.
De vier stappen van de PDCA-cyclus
1. Plan (Plannen)
De planfase is de eerste stap in de PDCA-cyclus. In deze fase wordt een duidelijk en meetbaar plan opgesteld. Het plan bevat doelen die zijn uitgedrukt in concrete, meetbare, acceptabele, realistische en tijdgebonden (SMART) termen. Deze doelen kunnen gericht zijn op verbeteringen in de onderwijskwaliteit, begeleiding van kinderen, toetsing of andere aspecten van het kinderopvangproces.
Het is belangrijk dat het plan gezamenlijk wordt opgesteld, bijvoorbeeld door het team of het managementteam. Dit zorgt voor draagvlak en betrokkenheid bij de uitvoering van het plan. In de kinderopvang kunnen doelen bijvoorbeeld gericht zijn op het verbeteren van de verhouding tussen kinderen en begeleiders, het verhogen van de deelname aan activiteiten of het verbeteren van de communicatie met ouders.
2. Do (Uitvoeren)
In de do-fase wordt het plan uitgevoerd. Dit betekent dat de acties die in de planfase zijn opgenomen, worden geïmplementeerd. Het is belangrijk om te zorgen dat alle betrokkenen goed op de hoogte zijn van hun rol in de uitvoering. De uitvoering moet duidelijk worden gepland en georganiseerd, met voldoende middelen en tijd om het plan te realiseren.
In de kinderopvang kan dit bijvoorbeeld betekenen dat er een nieuw programma wordt ingevoerd, zoals een extra educatief project of het invoeren van een nieuw beleid rondom de veiligheid. De uitvoering vereist samenwerking en betrokkenheid van alle betrokkenen, zodat het plan effectief wordt uitgevoerd.
3. Check (Controleren)
De check-fase is de fase waarin het uitgevoerde plan wordt geëvalueerd. Dit gebeurt door de resultaten van de uitvoering te meten en te vergelijken met de doelen die in de planfase zijn gesteld. De evaluatie kan zowel kwantitatief als kwalitatief zijn. Kwantitatieve evaluatie betreft het meten van cijfers en KPI's (Key Performance Indicators), terwijl kwalitatieve evaluatie gericht is op ervaringen, feedback en observaties.
In de kinderopvang kunnen evaluaties bijvoorbeeld gericht zijn op het meten van de deelname van kinderen aan activiteiten, het aantal klachten van ouders of het aantal uren dat kinderen doorbrengen in de opvang. Door deze evaluaties te doen, kan worden beoordeeld of het plan effectief is geweest en of aanpassingen nodig zijn.
4. Act (Actie)
De act-fase is de laatste stap in de PDCA-cyclus. In deze fase worden acties ondernomen op basis van de evaluatie die in de check-fase is gedaan. Als het plan effectief is geweest, kan het worden vastgelegd en ingevoerd in de standaardprocessen. Als het plan niet heeft geleid tot de gewenste resultaten, kunnen aanpassingen worden gemaakt en een nieuw plan worden opgesteld.
De act-fase is essentieel om ervoor te zorgen dat verbeteringen niet eindigen bij de evaluatie, maar worden ingevoerd in de dagelijkse praktijk. In de kinderopvang kan dit bijvoorbeeld betekenen dat er een nieuw beleid wordt opgesteld op basis van de evaluatie van het huidige beleid, of dat er een extra training wordt ingevoerd voor begeleiders om hun kwaliteit te verbeteren.
De PDCA-cyclus in de praktijk van de kinderopvang
In de kinderopvang wordt de PDCA-cyclus vaak gebruikt om zowel pedagogische als administratieve processen te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van het systeem CPMLive, dat een geautomatiseerd platform biedt om de PDCA-cyclus uit te voeren. Met CPMLive kunnen kinderopvangorganisaties dashboards bouwen om KPI’s te monitoren, begrotingen te automatiseren en strategische acties uit te voeren.
Automatisering van de PDCA-cyclus
CPMLive is een voorbeeld van een tool die de PDCA-cyclus automatiseren kan. Door middel van dashboards kunnen gebruikers in één oogopslag zien hoe het met hun KPI’s staat. Dit maakt het eenvoudiger om trends te herkennen en acties te ondernemen. Daarnaast is het mogelijk om begrotingen en maandrapportages te automatiseren, waardoor het PDCA-proces minder tijdrovend wordt.
Dashboards en KPI’s
Dashboards zijn een krachtig hulpmiddel om de PDCA-cyclus te visualiseren. In de kinderopvang kunnen dashboards bijvoorbeeld gericht zijn op financiële KPI’s, zoals personeelskosten, ziekteverzuim en omzet, of op operationele KPI’s, zoals de bezetting van afdelingen en het aantal verkochte kinduren. Door deze informatie te visualiseren, kunnen beslissingen worden genomen op basis van inzichten in plaats van op onderbuikgevoel.
Strategische en tactische toepassingen
De PDCA-cyclus kan zowel op strategisch als op tactisch niveau worden toegepast. Op strategisch niveau kan het model bijvoorbeeld worden gebruikt om de missie en visie van een kinderopvangorganisatie te implementeren. Op tactisch niveau kan het model worden gebruikt om het werk van afdelingen zoals finance, planning en begeleiding te optimaliseren.
De voordelen van de PDCA-cyclus in de kinderopvang
De PDCA-cyclus biedt verschillende voordelen voor kinderopvangorganisaties. Ten eerste zorgt het model voor een systematische aanpak van verbeteringen, wat leidt tot consistentere resultaten. Ten tweede maakt het model het mogelijk om verbeteringen continu te monitoren en aan te passen, waardoor het model zich aanpast aan veranderende omstandigheden. Ten derde draagt het model bij aan betrokkenheid en draagvlak, omdat het plan gezamenlijk wordt opgesteld en uitgevoerd.
Daarnaast zorgt de PDCA-cyclus ervoor dat beslissingen op basis van feiten worden genomen, in plaats van op basis van onderbuikgevoel. Dit leidt tot betere beslissingen en een hogere kwaliteit van zowel het onderwijs- als zorgproces.
De PDCA-cyclus en de toekomst van de kinderopvang
De toekomst van de kinderopvang is gekenmerkt door veranderingen in technologie, pedagogiek en beheer. In deze context speelt de PDCA-cyclus een belangrijke rol, omdat het model zich aanpast aan veranderende omstandigheden en verbeteringen in standaardprocessen faciliteert. Door het model te gebruiken, kunnen kinderopvangorganisaties zorgen voor een continue verbetering van de kwaliteit van hun dienstverlening.
Een voorbeeld van hoe de PDCA-cyclus de toekomst van de kinderopvang kan beïnvloeden, is het gebruik van rolling forecasts. Een rolling forecast is een methode waarbij de begroting en planning continu worden bijgesteld, in plaats van dat het proces periodiek gebeurt. Door CPMLive te gebruiken, kunnen kinderopvangorganisaties gemakkelijk overgaan op een rolling forecast, waardoor het PDCA-proces efficiënter en flexibel wordt.
De rol van de PDCA-cyclus in de lokale regelgeving
In de gemeente Krimpenerwaard is de PDCA-cyclus ook ingezet om verbeteringen aan te brengen in de voorschoolse opvang. De gemeente heeft als eindambitie om 100% bereik te bereiken van peuters die naar een voorschoolse voorziening gaan. In het uitvoeringsprogramma van de gemeente is een overzicht opgenomen van hoe deze ambitie kan worden gerealiseerd. Door middel van de PDCA-cyclus kan de gemeente regelmatig evalueren of de huidige maatregelen effectief zijn en of aanpassingen nodig zijn.
In 2016 was het percentage van kinderen dat naar een voorschoolse voorziening ging al aanzienlijk hoog, maar er was nog ruimte voor verbetering. Door de PDCA-cyclus te gebruiken, kan de gemeente regelmatig controleren of de doelen worden bereikt en actie ondernemen als dat nodig is.
Conclusie
De PDCA-cyclus is een krachtig model dat wordt gebruikt in de kinderopvang om verbeteringen aan te brengen in processen. Door systematisch te plannen, uit te voeren, te controleren en actie te ondernemen, kunnen kinderopvangorganisaties zorgen voor een continue verbetering van de kwaliteit van hun dienstverlening. Het model is niet alleen toepasbaar op pedagogische processen, maar ook op administratieve en strategische processen.
In de praktijk wordt de PDCA-cyclus vaak ondersteund door digitale tools zoals CPMLive, die dashboards en automatisering bieden om het proces efficiënter te maken. Dit zorgt ervoor dat beslissingen op basis van feiten worden genomen en dat verbeteringen continu worden gevolgd en aangepast.
De toekomst van de kinderopvang is gekenmerkt door veranderingen in technologie, pedagogiek en beheer. In deze context speelt de PDCA-cyclus een belangrijke rol, omdat het model zich aanpast aan veranderende omstandigheden en verbeteringen in standaardprocessen faciliteert. Door het model te gebruiken, kunnen kinderopvangorganisaties zorgen voor een continue verbetering van de kwaliteit van hun dienstverlening.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
