Hygiëne en kunstnagels in de kinderopvang: Waarom versierde nagels niet toegestaan zijn

In de kinderopvang speelt hygiëne een cruciale rol in de preventie van ziekteverspreiding en de zorg voor de gezondheid van kinderen. Medewerkers in deze instellingen moeten zich aan een reeks hygiënische richtlijnen houden, waaronder ook regels met betrekking tot de versiering van nagels. Sinds enkele jaren zijn kunstnagels, nagellak, en andere vormen van nagelversiering verboden voor personeel in de kinderopvang. Deze maatregel is genomen om het hygiënerisico te verlagen en kinderen beter te beschermen tegen infecties. In dit artikel worden de achterliggende redenen, de huidige regels en de implicaties van deze maatregel besproken, op basis van de hygiënerichtlijnen van het RIVM en gerelateerde publicaties.

De verboden: geen nagellak, gelnagels of kunstnagels

De hygiënerichtlijnen van het RIVM voor kinderopvanginstellingen zijn sinds 2023 verduidelijkt en aangescherpt. Deze richtlijnen benadrukken dat medewerkers in de kinderopvang, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang geen nagellak, gelnagels, kunstnagels of andere vormen van nagelversiering mogen dragen. Dit geldt zowel voor permanente kunstnagels als tijdelijke nagellakken. De richtlijnen zijn bedoeld om de hygiëne in de instellingen te verbeteren en de kans op kruisbesmetting tussen kinderen en medewerkers te verminderen.

Het verbod op nagelversiering is niet een willekeurige keuze, maar is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten over de rol van nagels in de verspreiding van ziekteverwekkers. Onder de nagels en in de ruwe oppervlakken van kunstnagels kunnen bacteriën en virussen zich makkelijk ophopen. Deze ziekteverwekkers zijn moeilijk te verwijderen, zelfs met grondig handenwassen. Dit verhoogt het risico op infecties bij kinderen, die vaak een kwetsbaar immuunsysteem hebben.

Risico’s van kunstnagels en nagellak

Een van de belangrijkste redenen voor het verbod op kunstnagels en nagellak is het hygiënerisico. Onderzoek heeft aangetoond dat medewerkers met kunstnagels, zoals gelnagels of acrylnagels, meer micro-organismen op hun handen hebben, zowel voor als na handhygiëne. Deze micro-organismen kunnen eenvoudig worden overgedragen bij het aanraken van kinderen, speelmateriaal of oppervlakken.

Daarnaast kunnen kunstnagels en nagellak schadelijk zijn in andere opzichten. De afbrokkelen van nagellak kan bijvoorbeeld leiden tot verstikkingsgevaar, vooral bij jonge kinderen die geneigd zijn om voorwerpen in hun mond te nemen. Ook is er een risico op verwondingen: lange of ruwe nagels kunnen tijdens het spelen of verzorgen krassen of kleine wondjes veroorzaken. Deze wondjes kunnen op hun beurt de toegangspoort worden voor bacteriën en virussen.

De ruwe oppervlakken van kunstnagels en nagelversiering bieden ook extra hechtingspunten voor bacteriën. Dit betekent dat ziekteverwekkers zich makkelijker vastzetten en zich sneller kunnen vermenigvuldigen. Het risico op infectieverspreiding is daarmee aanzienlijk groter in een omgeving waar hygiëne van het allerhoogste belang is.

Hygiënische normen voor medewerkers

Naast het verbod op nagelversiering zijn er ook andere hygiënische richtlijnen voor medewerkers in de kinderopvang. Deze richtlijnen zijn bedoeld om een veilige en hygiënische omgeving te creëren voor zowel kinderen als medewerkers. Een paar belangrijke richtlijnen zijn:

• Korte en schone nagels: Nagels moeten kort, kaal en schoon zijn. Ze mogen niet te lang zijn en zeker niet versierd.
• Geen handschoenen tenzij nodig: Het dragen van handschoenen wordt niet aanbevolen, tenzij er sprake is van een verhoogd risico op besmetting, zoals bij het schoonmaken van oppervlakken met bloed of braaksel.
• Kleding en hygiëne: Kleding kan een bron van ziekteverwekkers zijn, vooral als mouwen vervuild raken bij schoonmaakactiviteiten. Medewerkers moeten zich daarom bewust zijn van de hygiëne van hun kleding en deze regelmatig wassen.

Deze richtlijnen zijn samengevat in de SRI-richtlijn van het RIVM en het WHO-richtlijn over handhygiëne en persoonlijke hygiëne voor medewerkers in kinderopvanginstellingen.

Waarom het verbod controversieel is

Hoewel het verbod op kunstnagels en nagellak is ingevoerd om de hygiëne te verbeteren, is het niet iedereen duidelijk dat deze maatregel nodig is. Sommige medewerkers in de kinderopvang vinden het verbod lastig, omdat nagelversiering een belangrijk onderdeel van hun persoonlijke stijl is. Er is zelfs een petitie gestart door medewerkers van een kinderopvangorganisatie, die ruim 5.000 keer ondertekend is. Deze petitie roept op tot een heroverweging van het verbod en stelt dat er alternatieven zijn die zowel hygiëne als persoonlijke stijl kunnen combineren.

Een van deze alternatieven zijn watergedragen nagellakken. Deze laken zijn vrij van schadelijke chemicaliën en voldoen aan de hygiënerichtlijnen van het RIVM. Het draait hierbij om een balans tussen esthetiek en veiligheid, waarbij de gezondheid van de kinderen voorop staat.

Hygiëne in vergelijking met andere sectoren

Het verbod op kunstnagels en nagellak in de kinderopvang is vergelijkbaar met richtlijnen in andere sectoren waar hygiëne van groot belang is, zoals in ziekenhuizen en de voedselindustrie. In deze sectoren is het dragen van kunstnagels en nagellak ook niet toegestaan om de verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen. De redenen zijn gelijkaardig: ruwe oppervlakken, moeilijk te reinigen nagels en het risico op infectieverspreiding.

In ziekenhuizen zijn er bijvoorbeeld strikte richtlijnen voor verpleegkundigen en andere medewerkers. Ze mogen geen kunstnagels dragen en hun nagels moeten kort en schoon zijn. Ook in de voedselindustrie is het dragen van kunstnagels verboden, omdat er een risico is op verontreiniging van etenswaren. Deze vergelijking benadrukt hoe belangrijk hygiëne is in de kinderopvang en waarom het verbod op nagelversiering een logische maatregel is.

Conclusie

Het verbod op nagellak, kunstnagels en andere vormen van nagelversiering in de kinderopvang is genomen om de hygiëne te verbeteren en de gezondheid van kinderen te beschermen. Onderzoek heeft aangetoond dat kunstnagels en nagellak een hygiënerisico vormen, omdat ze een plek bieden waar ziekteverwekkers zich kunnen nestelen en moeilijk te verwijderen zijn. Bovendien kan het gebruik van kunstnagels leiden tot verwondingen en verstikkingsgevaar bij jonge kinderen.

Hoewel het verbod controversieel is en niet iedereen het ermee eens is, is het duidelijk dat hygiëne in de kinderopvang van het allerhoogste belang is. Het RIVM en andere gezondheidsautoriteiten benadrukken dat het niet gaat om een verbod op nagellak of kunstnagels in het algemeen, maar om de specifieke context van de kinderopvang, waar de gezondheid van kinderen voorop staat.

Alternatieven zoals watergedragen nagellakken zijn beschikbaar en voldoen aan de hygiënerichtlijnen. Het is belangrijk dat medewerkers zich bewust zijn van de risico’s en hun keuzes maken op basis van veiligheid en gezondheid. In de kinderopvang is het niet alleen een kwestie van uiterlijk, maar van verantwoordelijkheid voor de gezondheid van de kinderen in hun zorg.

Bronnen

1. Hygiëneregel in de kinderopvang: Geen nagellak of nepnagels
2. Hygiënevoorschriften van het RIVM met betrekking tot nagels in de kinderopvang
3. Kinderopvang & Nagellak: Veilige en Leuke Nagels
4. Wel of geen kunstnagels voor personeel in de kinderopvang?
5. Onder lange nagels en (beschadigde) nagelbedekking kunnen ziekteverwekkers zitten
6. Risico's van lange en versierde nagels