Samenwerkingsmodel voor onderwijs en kinderopvang: Aanbod en beleid voor jonge kinderen
juli 20, 2025
De medezeggenschap van ouders in de kinderopvang is een wettelijk geregeld onderdeel van de kinderopvangsector. Het betreft een samenwerking tussen ouders, medewerkers en in sommige gevallen ook kinderen om beleid, kwaliteit en de organisatie van kinderopvang en onderwijs te bespreken en te beïnvloeden. In dit artikel wordt ingegaan op de aard, functie en praktijk van de medezeggenschapsraad in de kinderopvang, op basis van bestaande voorbeelden en wettelijke kaders.
Wat is een medezeggenschapsraad?
Een medezeggenschapsraad is een adviseur en gesprekspartner van het bestuur of directie van een kinderopvanglocatie. De raad bestaat uit vertegenwoordigers van ouders en medewerkers en is verantwoordelijk voor het adviseren, bespreken en indien nodig instemmen met beleidskwesties die de kinderopvang als geheel betreffen. Deze kwesties kunnen onder andere aandacht besteden aan de begroting, groepsindeling, kwaliteit van de opvang, verbouwingen of deelname aan educatieve projecten.
De medezeggenschap is niet alleen gericht op het onderwijs, maar ook op de kinderopvang. In de praktijk betekent dit dat de raad een rol speelt bij zowel de pedagogische als de administratieve kant van de organisatie. De wettelijke regels voor medezeggenschap verschillen tussen kinderopvang en basisonderwijs, maar in integrale kindcentra zijn deze regels vaak samengevoegd om een efficiëntere samenwerking mogelijk te maken.
De rol van ouders en medewerkers
Ouders en medewerkers vormen samen de kern van de medezeggenschapsraad. Ouders vertegenwoordigen de belangen van de kinderen en hun omgeving, terwijl medewerkers het standpunt van het pedagogische en administratieve personeel vertegenwoordigen. In veel organisaties is de medezeggenschapsraad samengesteld uit gelijk aantal ouders en medewerkers. Zo is bijvoorbeeld de Kindcentrumraad (KCR) van het Paulusburcht een raad waarin de helft uit ouders bestaat en de andere helft uit medewerkers.
Ouders kunnen betrokken raken via een oudercommissie of medezeggenschapsraad. Deze instellingen geven ouders een forum om ideeën in te brengen, problemen te bespreken en mee te denken over het beleid van de kinderopvang. Omdat het doorgaans dezelfde ouders zijn die betrokken zijn bij zowel de kinderopvang als het onderwijs, is het logisch dat deze groepen samen kunnen werken in een integrale medezeggenschapsraad.
De rol van kinderen
Hoewel kinderen minder formeel betrokken zijn in medezeggenschapsraden, is hun participatie wettelijk erkend. Kinderen hebben een stem in hun eigen ontwikkelingsproces, wat betekent dat hun meningen en wensen serieus genomen moeten worden. In sommige kindcentra is er zelfs een ‘junior PIT-raad’ of een vergelijkbare vorm van kinderparticipatie. Hierin kunnen kinderen meedenken over het reilen en zeilen van de organisatie, zoals activiteiten, regels en toekomstplannen.
Wettelijke kaders
De rechten van medezeggenschapsraden zijn vastgelegd in wetten en regelgeving. De ‘Wet medezeggenschap op scholen’ stelt de rechten van medezeggenschapsraden in het onderwijs vast, terwijl de ‘Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen’ de rechten van oudercommissies in de kinderopvang regelt. Deze wetten zorgen ervoor dat ouders en medewerkers een juridisch gesteunde rol kunnen spelen in de besluitvorming.
Een belangrijk aspect van deze wetten is het advies-, instemmings- en informatierecht. Dit betekent dat de medezeggenschapsraad bijvoorbeeld moet worden geraadpleegd voordat bepaalde beleidsmaatregelen worden doorgevoerd. Als de raad een advies of een instemming niet ontvangt, is het mogelijk dat de organisatie juridisch aansprakelijk wordt.
Praktijkvoorbeelden
In de praktijk zien we verschillende modellen van medezeggenschap in de kinderopvang. Een aantal voorbeelden uit diverse organisaties laat zien hoe deze samenwerking in werking is:
Integrale medezeggenschap in PIT
Bij PIT is de medezeggenschap integraal georganiseerd. De PIT-raad bestaat uit ouders en medewerkers en is de overlegpartner van het bestuur. Omdat PIT zowel kinderopvang als onderwijs biedt, is er sprake van een gecombineerde medezeggenschap. Dit betekent dat ouders en medewerkers meedenken over zowel de pedagogische als de administratieve kant van de organisatie. Ook kinderen zijn betrokken via de junior PIT-raad.
Samenwerking tussen oudercommissies en medezeggenschapsraden
In Heerhugowaard is de Blosseraad opgestart, een samenwerking tussen oudercommissies en medezeggenschapsraden. Deze raad bundelt krachten om efficiënter en doeltreffender te werken. Ouders en medewerkers delen kantoorruimte en bespreken samen beleidsvragen. Dit heeft geleid tot een betere samenwerking en een snellere doorvoering van ideeën.
De KCR bij MondoMijn
De Kindcentrumraad (KCR) bij MondoMijn is samengesteld uit ouders en medewerkers. Deze raad adviseert de directie over beleidsvragen die het kindcentrum als geheel betreffen. Voorbeelden zijn de groepsindeling, verbouwingen en kwaliteitsverbeteringen. Ouders kunnen contact opnemen met de KCR als ze ideeën of zorgen hebben. De raad ondersteunt ook de klachtenregelingen en werkt samen met de klachtencommissie.
Kritisch kijkje: medezeggenschap in de praktijk
Ondanks de wettelijke kaders is er nog ruimte voor verbetering in de praktijk. Een onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat zien dat de medezeggenschap in sommige kinderopvangorganisaties niet op orde is. Ouders voelen zich soms niet goed gehoord, en afspraken worden niet altijd nagekomen. Ook is het aantal schriftelijke motivaties voor afgewezen adviezen te laag, terwijl dat wettelijk verplicht is.
De Brancheorganisatie Kinderopvang en het ministerie willen hierin verbeteringen aanbrengen. Het is van belang dat ouders zich geacht voelen om hun mening te geven en dat hun ideeën serieus worden genomen. Als ouders zich niet betrokken voelen, kan dat leiden tot wisseling van opvanglocatie, wat niet wenselijk is voor het kind.
Conclusie
De medezeggenschap in de kinderopvang is een essentieel onderdeel van de samenwerking tussen ouders, medewerkers en kinderen. Door middel van medezeggenschapsraden kunnen ouders en medewerkers meedenken over beleid, kwaliteit en de toekomst van de organisatie. Deze samenwerking is niet alleen wettelijk geregeld, maar ook praktisch waardevol voor het functioneren van kinderopvang en onderwijs.
In integrale kindcentra is de medezeggenschap vaak gecombineerd, wat leidt tot een efficiëntere en doeltreffendere samenwerking. Ouders en medewerkers delen kennis en ideeën, en kinderen krijgen ruimte om hun eigen stem te horen. Hoewel er nog verbeteringen mogelijk zijn, is medezeggenschap een belangrijk instrument om kinderopvang en onderwijs van hoge kwaliteit te realiseren.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
