Methodes en aanpakken in de kinderopvang: een overzicht van educatieve en pedagogische benaderingen
juli 20, 2025
In de kinderopvang speelt zowel hygiëne als organisatie een cruciale rol bij het zorgen voor een veilige en gezonde omgeving voor kinderen. De Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft uitgebreide hygiënerichtlijnen opgesteld, terwijl ook beleidsregels op lokaal niveau, zoals in Houten, bepalen hoe kinderopvang zowel qua ruimte als organisatie moet worden ingericht. In dit artikel worden de belangrijkste richtlijnen, regels en aanbevelingen beschreven, met het oog op zowel het welzijn van kinderen als de efficiëntie van de organisatie.
Hygiënerichtlijnen voor Kinderopvang
De RIVM publiceerde in 2025 de laatste herziening van de hygiënerichtlijnen voor kinderopvang. Deze richtlijnen zijn bedoeld voor alle medewerkers en beroepskrachten die werkzaam zijn in de kinderopvang. Het document bevat instructies, zoals hoe vaak medewerkers hun handen moeten wassen, voorbeelden van schoonmaakschema’s, en een normenlijst die kan worden gebruikt bij het maken van checklists of rapporten. Het doel van deze richtlijnen is het voorkomen van de verspreiding van infectieziektes door middel van goede basishygiëne.
Wat is Basishygiëne?
Basishygiëne wordt in de richtlijnen gezien als een essentieel onderdeel van infectiepreventie. Het gaat hierbij om het voorkomen van de overdracht van ziekteverwekkers zoals bacteriën, virussen, parasieten en schimmels. Wanneer basishygiëne goed wordt toegepast, wordt de kans op ziekteverwekkers verminderd. Dit betekent dat zowel de werkgever als de medewerkers een rol spelen in het handhaven van een gezonde omgeving. De werkgever is verantwoordelijk voor de implementatie van de richtlijnen, terwijl de medewerkers de praktische uitvoering op zich nemen.
Wijzigingen in de Hygiënerichtlijnen
Sinds de laatste herziening zijn er enkele wijzigingen doorgevoerd. Zo is in de normen over het bewaren van flessen en spenen het woord "(fop)" toegevoegd, om duidelijk te maken dat deze richtlijnen ook van toepassing zijn op fopspenen. Dit is een belangrijk detail, omdat fopspenen vaak worden gebruikt bij jonge kinderen en goed bewaren essentieel is om hygiëne te waarborgen.
Beleidsregels voor Ruimtelijke Organisatie
Niet alleen de hygiëne is belangrijk in de kinderopvang, ook de ruimtelijke organisatie speelt een rol in de kwaliteit van de zorg. In Houten zijn lokale beleidsregels opgesteld die aangeven hoe dagopvang, buitenschoolse opvang (BSO) en gastouderopvang moeten worden ingericht. Deze regels zijn gebaseerd op de Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen, een wetsvoorschrift dat de kwaliteit en bereikbaarheid van kinderopvang regelt.
Grote en Kleine Opvangverrichtingen
In Houten worden kinderopvangverrichtingen onderverdeeld op basis van de grootte. Deze indeling is belangrijk omdat de ruimtelijke impact van kleine en grote verenigingen verschillend is. De volgende schaal wordt gebruikt:
- Kleinschalig: Maximaal 6 kinderen (voor gastouderopvang, inclusief eigen kinderen) en maximaal 6 kinderen (voor BSO en kinderopvang, exclusief eigen kinderen).
- Middelgroot: Tussen 6 en 30 kinderen.
Deze indeling helpt bij het bepalen van waar een kinderopvangverrichting kan worden geplaatst. Kleinschalige verenigingen kunnen bijvoorbeeld in woonwijken worden ingericht, terwijl middelgrote en grootschalige verenigingen vaak op voorzieningengebieden zoals Kruisboog en Weteringhoek terecht komen.
Gastouderopvang
Gastouderopvang is een vorm van kinderopvang die wordt geboden in de woning van een gastouder. Een gastouder mag maximaal 6 kinderen tegelijk opvangen, inclusief eigen kinderen. Daarnaast is er een beperking op de leeftijd: bij gastouderopvang mogen kinderen jonger dan 10 jaar zijn. Dit is een maatregel om te zorgen voor een veilige en toezichtrijke omgeving.
Gastouders mogen kinderen opvangen op twee locaties: op hun eigen woonadres of op het woonadres van een vraagouder. Zo kan een gastouder bijvoorbeeld op maandag een kind opvangen bij zichzelf thuis, en op dinsdag bij een van de ouderwoningen. Hierbij is het belangrijk dat alle kinderen die worden opgevangen, op één locatie aanwezig zijn, tenzij het gaat om een vraagouderwoning waar ook kinderen van andere ouders kunnen worden opgevangen.
Ruimtelijke Voorzieningen
Om te zorgen voor een gezonde en veilige omgeving voor kinderen, zijn er ook ruimtelijke eisen. Elke stamgroep moet over een eigen vaste groepsruimte beschikken. Binnen deze ruimte moet er minimaal 3,5 m² bruto oppervlakte beschikbaar zijn per kind. Buiten de groepsruimte zijn er ook speelmogelijkheden nodig, die passend zijn voor de leeftijd van de kinderen. Daarnaast moet er minimaal 3 m² bruto buitenspeelruimte beschikbaar zijn per kind.
Werkdagen en Werkroosters
Naast hygiëne en ruimtelijke organisatie is ook de werktijden- en verloonsituatie in de kinderopvang belangrijk. De Cao Kinderopvang bepaalt welke feestdagen als vrije dagen gelden voor medewerkers en hoe de werkroosters worden opgesteld.
Feestdagen en Vrije Dagen
Medewerkers in de kinderopvang hebben recht op vrije dagen op de volgende feestdagen:
- Nieuwjaarsdag
- Tweede paasdag
- Koningsdag
- Bevrijdingsdag (5 mei)
- Hemelvaartsdag
- Tweede pinksterdag
- Eerste en tweede kerstdag
Als een feestdag op een zaterdag of zondag valt, hebben medewerkers geen recht op een vrije dag. Werkgevers moeten de salarisuitkering doorbetalen op deze feestdagen. Daarnaast is er in de Cao ook aandacht voor uitzonderingen, zoals wanneer een medewerker een niet-christelijke feest- of gedenkdag wil vieren. In dat geval kan vervangend verlof worden aangevraagd.
Werkrooster en Aanpassingen
De normale werktijden in de kinderopvang lopen van maandag tot en met vrijdag tussen 07.00 en 19.00 uur. De werkgever bepaalt de werktijden, maar moet rekening houden met de levensbeschouwelijke opvattingen van de medewerker. Bij het opstellen van een rooster moet dit in overleg gebeuren. Wanneer de arbeidsduur verandert, moet dit opnieuw worden afgesproken tussen werkgever en medewerker. Wijzigingen in het rooster gaan pas in 3 maanden na het overleg, tenzij beide partijen een kortere termijn afspreken.
Bij een rooster moet de werkgever minimaal 21 kalenderdagen van tevoren aangeven op welke dagen en tijden de medewerker moet werken. In sommige gevallen, zoals bij het vervangen van een zieke collega, mag het rooster wel worden aangepast.
Conclusie
Zowel hygiëne als organisatie zijn essentiële onderdelen van een goede kinderopvang. De hygiënerichtlijnen van de RIVM en de lokale beleidsregels zoals die in Houten zijn opgesteld, helpen bij het waarborgen van een veilige, gezonde en toezichtrijke omgeving voor kinderen. Daarnaast is de Cao Kinderopvang van belang voor de werktijden en verloonsituatie van medewerkers. Door deze richtlijnen en regels te volgen, kunnen kinderopvangcentra zorgen voor een hoge kwaliteit van zorg en onderwijs.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
