Kinderopvang in Nederland: Van armoedezorg naar ontwikkelingsondersteuning
juli 19, 2025
Bij een kinderopvang draait het om het creëren van een veilige, gezonde en leerzame omgeving voor kinderen. Het inrichten van een kinderopvang vraagt niet alleen creativiteit en visie, maar ook aandacht voor gezondheids- en hygiëneaspecten. Daarnaast is beweegstimulering een kernaspect in de ontwikkeling van jonge kinderen. In dit artikel worden praktische tips en aanbevelingen besproken die kinderopvangen kunnen volgen, op basis van de meest recente richtlijnen en wetenschappelijke inzichten.
Beweegstimulering in de kinderopvang
Bewegen is van groot belang voor de fysieke en mentale ontwikkeling van jonge kinderen. Door beweegactiviteiten in het dagelijks programma op te nemen, helpen kinderopvangen jonge kinderen met hun motorische, sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling. De wetenschap benadrukt dat bewegen bijdraagt aan een grotere concentratiecapaciteit, betere slaap en een verlaagd risico op ziekte.
Actieve dagen in de kinderopvang
Een actieve dag begint met het stimuleren van beweging zodra de kinderen binnenkomen. Medewerkers kunnen dit doen door bijvoorbeeld samen te spelen met kinderen, gebruik te maken van bewegingsgerichte materialen (zoals ballen of loopfietsen), of kinderen complimenten te geven wanneer ze veel bewegen. Ook kan het dagelijks programma worden afgestemd op beweging door kinderen bijvoorbeeld zelf hun jas te laten halen, of te laten helpen bij het dekken van de tafel of het klaarzetten van materialen voor activiteiten.
Een handige tool is de zogenaamde 10 tips voor een actieve dag, een poster gemaakt door Kenniscentrum Sport & Bewegen, Amsterdam UMC en My Little Moves. Deze poster bevat eenvoudige ideeën die direct in de praktijk kunnen worden gebracht.
Buitenspelen, ook bij slecht weer
Buiten spelen stimuleert kinderen om meer te bewegen. Daarom is het aan te raden om regelmatig en langer buitenspelen in te plannen, ook wanneer het slecht weer is. Bijvoorbeeld het maken van moddertaartjes in de zandbak, het opvangen van regendruppels of het bouwen van schuilplaatsen kunnen kinderen enthousiast maken. Het is belangrijk om voldoende regenkleding en regenlaarzen aan te zetten of ouders om deze mee te geven te vragen. Ook is het aan te raden om ouders te informeren over het belang van kleding die vies mag worden en waarbij het geen probleem is als er iets kapot gaat. Kinderen leren immers door te struikelen en vies te worden.
In de Toolkit buitenspelen zijn nog meer ideeën te vinden, zoals het spelen met zeepbellen, balanceren over lijnen of het doen van een natuurbingo. Deze activiteiten kunnen worden afgewisseld om de motoriek van kinderen te stimuleren.
Creatieve materialen en uitdagingen
Eenvoudige materialen zoals lege dozen kunnen worden gebruikt om kinderen uit te dagen tot bewegen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van dozen als stapstenen in een parcours, het spelen van een stoelendans (waarbij kinderen bij het stoppen van de muziek zo snel mogelijk in een doos moeten kruipen) of het mikken van een bal op dozen. Dit soort activiteiten stimuleert zowel de grove als de fijne motoriek van kinderen.
Voor verdere inspiratie kan het mini-learning programma van Kenniscentrum Sport & Bewegen worden gevolgd. Na afronding ontvangt men gratis beweegspelletjes die direct in de groep kunnen worden ingezet. Ook zijn er speelkaarten zoals de Beweegkriebels speelkaarten en de PLAYgrounds kalender beschikbaar.
Invoering van ouders in beweegactiviteiten
Ouders kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de beweegontwikkeling van hun kind. Door ouders te betrekken bij het stimuleren van bewegen, kunnen kinderen leren bewegen in verschillende omgevingen. In de inspiratiegids Kleine Beweegsubsidie zijn initiatieven beschreven, zoals het gebruik van een beweegkoffer, die materialen en activiteiten bevat die aan ouders worden uitgeleend. Ook het organiseren van ouder-kind-activiteiten kan een stimulans zijn voor gezamenlijk bewegen.
Wanneer ouders meer tijd doorbrengen met hun kind, blijkt dat kinderen vaak ook meer bewegen. Een aanbeveling is om ouders te informeren over activiteiten zoals peutergym, wandelingen of bezoeken aan speeltuinen. Bovendien kan het nuttig zijn om ouders te vragen om bij te houden hoeveel hun kind beweegt. Hierdoor krijgen ouders een beter inzicht in de bewegingen van hun kind en zijn zij meer geneigd om hun kind te stimuleren.
Inrichting van een kinderdagverblijf
Het inrichten van een kinderopvang is een belangrijke taak die aandacht voor zowel visie als veiligheid vereist. Een goed doordacht ontwerp draagt bij aan het welzijn en de ontwikkeling van kinderen. Het is aan te raden om een projectteam samen te stellen dat de wensen van ouders en collega’s verzamelt en als aanspreekpunt fungeert voor leveranciers en partners.
Aanpak bij het inrichten
Een goede start is het bepalen van de huidige situatie. Is het om nieuwbouw of herinrichting gaat? Wat is de samenstelling van de groepen? Wat werkt goed en wat kan beter? Wat is de visie op het jonge kind? Een moodboard kan helpen bij het visueel maken van ideeën en het creëren van overzicht.
Nadat een visie is bepaald, kan het plan worden gebruikt om wensen aan leveranciers te communiceren. Een aantal dingen om in overweging te nemen tijdens het inrichten zijn:
- De grootschalige ruimte: Kinderen bewegen meer wanneer ze voldoende ruimte hebben.
- Aanpassing aan de groepsgrootte: Als de buitenruimte beperkt is, kan het handig zijn om kinderen in kleinere groepjes naar buiten te sturen of gebruik te maken van andere ruimtes in de omgeving.
- Veiligheid en toegankelijkheid: Zorg dat de inrichting toegankelijk is voor alle kinderen, inclusief die met een beperking.
Kleurgebruik en sfeer
Het kleurgebruik in een kinderopvang heeft een invloed op de sfeer en het gedrag van kinderen. Kleuren kunnen bijvoorbeeld een rustige of actieve sfeer creëren. Het is aan te raden om kleuren te gebruiken die pasten bij de visie van de opvang en die een positieve sfeer bevorderen.
Hygiëne in de kinderopvang
Een goede hygiëne is van groot belang in een kinderopvang. Door regelmatig schoon te maken en desinfecterende middelen te gebruiken, kan het verspreiden van ziekteverwekkers worden voorkomen. De hygiënerichtlijn voor kinderopvang is in 2025 herzien en bevat instructies, schoonmaakschema’s en normenlijsten.
Thermometers en wondverzorging
Het gebruik van thermometers en wondverzorging vereist een hygiënisch en veilig aanpakken. Thermometers moeten voorzichtig worden gebruikt om te voorkomen dat ziektes worden verspreid. Wanneer een kind een wond heeft, moet infectie worden voorkomen. Medewerkers moeten hygiënische handelingen uitvoeren en, indien nodig, hulp zoeken bij een arts.
Schoonmaak en desinfecteren
Schoonmaak is het verwijderen van stof en vuil en helpt bij het verwijderen van ziekteverwekkers. Desinfecteren is het doden van deze ziekteverwekkers met behulp van desinfecterende middelen. Het is belangrijk dat schoonmaak wordt uitgevoerd volgens de juiste technieken om ziektes te voorkomen.
Handen wassen
Handen wassen is een eenvoudige maar effectieve manier om ziektes te voorkomen. Medewerkers en kinderen moeten regelmatig hun handen wassen, vooral voor en na het eten, na het gebruik van de wc en na het spelen in de buitenlucht. Instructies voor handen wassen zijn beschikbaar in de hygiënerichtlijn.
Conclusie
Bij een kinderopvang zijn meerdere aspecten van belang om een gezonde en leerzame omgeving te creëren. Beweegstimulering draagt bij aan de ontwikkeling van jonge kinderen en kan worden versterkt door creatieve en uitdagende activiteiten. Buitenspelen is hierin een belangrijk onderdeel, ook wanneer het slecht weer is. Het inrichten van een kinderopvang vraagt visie, samenwerking en aandacht voor veiligheid en toegankelijkheid. Daarnaast is hygiëne een essentieel onderdeel van de dagelijkse praktijk in een kinderopvang. Door de richtlijnen en aanbevelingen te volgen, kunnen kinderopvangen een veilige en gezonde omgeving bieden die bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
