Kinderopvang starten in België: Aanbod, Eisen en Organisatie
juli 19, 2025
In Nederland en Vlaanderen is de discussie over kinderopvang een centraal onderwerp in het maatschappelijk en politiek debat. De PVDA (Partij van de Arbeid in Vlaanderen) en haar Nederlandse tegenhanger, de PvdA, hebben zich duidelijk uitgesproken voor een radicale verandering in de huidige kinderopvangstructuur. Volgens hun visie moet kinderopvang een publieke voorziening zijn, zonder winstoogmerk, waarin ieder kind vanaf jonge leeftijd een gelijke kans krijgt op een kwalitatief hoogwaardige opvang. Deze visie is geïnspireerd door de wens om ongelijkheid en segregatie te verminderen en de ontwikkeling van jonge kinderen centraal te stellen. In dit artikel bespreken we de kernpunten van de PVDA’s visie op kinderopvang, zoals deze voorkomen in verschillende bronnen, en analyseren we de betekenis en uitdagingen van deze ideeën.
De huidige situatie: Ongelijkheid en complexiteit
De huidige kinderopvangsector in Nederland en Vlaanderen is gekenmerkt door een mix van commerciële en maatschappelijke opvang. De maatschappelijke kinderopvang is doorgaans gericht op een maatschappelijk-maatschappelijk doel, zoals inclusie en gelijkwaardigheid, terwijl commerciële opvang vaak een duidelijke focus heeft op rendement en winst. De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) benadrukt regelmatig dat de marktwerking in de kinderopvangsector leidt tot segregatie, omdat commerciële instellingen vaak te verkiezen zijn op locaties die rendabel zijn, wat vaak betekent dat arme of marginale gemeenschappen minder toegang hebben tot kwalitatief goede opvang.
Loes Ypma, voorzitter van de BMK, beschrijft in een artikel in de Volkskrant hoe moeilijk het is voor ouders, met name migranten, om zich door de huidige bureaucratische eisen heen te worstelen. De kosten, de complexe aanmeldingsprocedures en de administratie vormen vaak een barrière. Ypma benadrukt dat in een land als Nederland geld geen rol zou moeten spelen bij de keuze van ouders om hun kind op de kinderopvang te sturen. Deze kritiek is een van de redenen waarom PVDA en PvdA voorstander zijn van een volledig gratis kinderopvangsysteem.
Gratis kinderopvang: Een publieke verantwoordelijkheid
De PVDA stelt in haar visie dat kinderopvang net zoals basisonderwijs een publieke verantwoordelijkheid moet worden. In tegenstelling tot vele Scandinavische landen, waar ouders wel een aandeel betalen dat vaak inkomensafhankelijk is, kiest de PVDA voor een volledig gratis aanbod. Gijs van Dijk, kinderopvangwoordvoerder van de PvdA, benadrukt in de BK Podcast dat kinderopvang een soort "ontwikkelplicht" moet worden, waarbij ieder kind vanaf 2 of zelfs 0 jaar een aantal dagen per week in de kinderopvang kan doorbrengen. Dit zou zorgen voor een consistente en continue ontwikkeling van jonge kinderen.
Het idee van een gratis kinderopvang is niet nieuw voor de PVDA. In 2017 adviseerde de Sociaal-Economische Raad (SER) al dat alle kinderen tussen de 2 en 4 jaar een aanbod van 16 uur per week moesten krijgen. Sindsdien heeft de PVDA deze visie verder ontwikkeld, met een duidelijke afkeer van marktwerking en commerciële interesses in de sector.
Einde van de marktwerking
Een tweede kernpunt van de PVDA is het einde van de marktwerking in de kinderopvang. De partij stelt dat er geen winst in de zakken van aandeelhouders van commerciële kinderopvangbedrijven mag belanden. Dit is een directe reactie op kritiek op commerciële opvangorganisaties, zoals KidsFoundation, waarin aandacht is voor fiscale praktijken die indirect belastinggeld naar het buitenland leiden. De PVDA benadrukt dat kinderopvang geen marktwaar is, maar een publieke goederensector die gericht moet zijn op het welzijn van kinderen.
De PVDA pleit dus voor een publieke voorziening zonder winstoogmerk. Hierbij is het belangrijk dat ook pedagogisch personeel goed is opgeleid en dat de kinderopvang centraal staat in de ontwikkeling van jonge kinderen. In het verkiezingsprogramma van de PVDA is sprake van een visie waarin de kinderopvang en het onderwijs samenkomen in een doorlopende pedagogische ontwikkellijn voor kinderen van 0 tot 12 jaar.
Brede scholen: Een integraal aanpak
Een van de meest ambitieuse ideeën van de PVDA is de inzet op brede scholen. Dit betekent dat de kinderopvang en het onderwijs niet als losstaande voorzieningen beschouwd moeten worden, maar onderdeel moeten worden van een geïntegreerde aanpak. Volgens Gijs van Dijk is het belangrijk dat de ontwikkeling van het kind centraal staat en dat zowel kinderopvang als onderwijs dienstbaar zijn aan die ontwikkeling. Hij benadrukt ook het belang van gelijkwaardigheid tussen kinderopvang en onderwijs, omdat het onderwijs vaak een hooghartige houding heeft ten opzichte van kinderopvang.
De visie op brede scholen is in lijn met de bredere doelstelling van gelijke kansen voor alle kinderen. Door kinderopvang en onderwijs te integreren, kan men zorgen voor een consistente ontwikkeling van jonge kinderen, waarbij zowel cognitieve als emotionele aspecten worden gestimuleerd. Dit is een langere termijnvisie, maar het benadrukt wel de wens van de PVDA om de kinderopvangsector te verankeren in een bredere maatschappelijke context.
Kwaliteit centraal stellen
Een ander belangrijk thema in de PVDA's visie is de kwaliteit van de kinderopvang. Volgens de partij moet kinderopvang meer zijn dan een "parking voor kinderen". Het moet een plek zijn waar kinderen zich kunnen ontplooien, waar hun ontwikkeling wordt gestimuleerd en waar ze begeleid worden. In de context van de Vlaamse PVDA benadrukt Lise Vandecasteele dat er extra middelen nodig zijn om dit te realiseren. De huidige verhouding van negen kinderen per begeleider wordt als onvoldoende gezien.
De PVDA benadrukt ook het belang van veiligheid en transparantie in de kinderopvang. Het Agentschap Opgroeien heeft de opdracht om klachten effectief te behandelen en in geval van twijfel over de veiligheid van kinderen onmiddellijk te handhaven. In noodgevallen moet er noodopvang worden aangeboden voor getroffen kinderen en ouders.
Uitdagingen en kritiek
Hoewel de visie van de PVDA aantrekkelijk is vanwege haar focus op gelijkwaardigheid en kwaliteit, zijn er ook uitdagingen. De transitie naar een volledig gratis en publiek gefinancierde kinderopvang vraagt om aanzienlijke extra middelen. In Vlaanderen zijn er al klachten over onvoldoende investeringen in de sector, ook na betogingen en druk van de maatschappelijke opvangsector. In Nederland is de discussie over het einde van de marktwerking nog in een vroege fase, en er zijn vragen over hoe dergelijke maatregelen in de praktijk zouden kunnen worden uitgevoerd.
Daarnaast is er ook kritiek op het idee van een "ontwikkelplicht", omdat ouders de keuze moeten hebben om hun kind op de kinderopvang te sturen of niet. De PVDA benadrukt echter dat dergelijke keuzes niet beïnvloed mogen worden door economische factoren, zoals inkomens of kosten.
Conclusie
De visie van de PVDA op kinderopvang is geïnspireerd door een sterke overtuiging dat jonge kinderen een centrale rol moeten spelen in de maatschappij. De partij benadrukt de noodzaak van een gratis, publieke en gelijkwaardige kinderopvang, waarin de marktwerking verdwijnt en de kwaliteit centraal staat. Door middel van brede scholen en een geïntegreerde aanpak van kinderopvang en onderwijs wil de PVDA zorgen voor gelijke kansen voor alle kinderen, ongeacht hun achtergrond. Hoewel deze visie ambitieus is, zijn er ook uitdagingen die niet onderschat mogen worden. De PVDA's visie is echter een duidelijke oproep tot verandering in de huidige kinderopvangsector, waarbij de focus ligt op het welzijn en de ontwikkeling van jonge kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
