Kinderopvang en BTW-vrijstelling: wat betekent dit voor zzp’ers en kinderopvangorganisaties?
juli 19, 2025
De kinderopvangsector in Nederland is een belangrijk onderdeel van de maatschappij. Zowel ouders als pedagogisch personeel rekenen op betrouwbare en kwalitatief goede opvangorganisaties die in staat zijn om de behoeften van jonge kinderen te bevredigen. In dit artikel geven we een overzicht van de huidige toestand van de kinderopvangsector in Nederland, met aandacht voor de grootste organisaties, de rol van brancheorganisaties en samenwerkende modellen, en de nadruk op kwaliteit en toegankelijkheid.
Inleiding
De kinderopvangsector in Nederland bestaat uit een diversiteit aan organisaties, variërend van kleine, lokale opvangcentra tot grote nationale ketens. De sector omvat verschillende vormen van opvang, zoals dagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Kinderopvangorganisaties zijn verantwoordelijk voor het zorgen van een veilige en leerzame omgeving voor kinderen, waarin hun ontwikkeling wordt gestimuleerd.
De sector wordt ook sterk beïnvloed door brancheorganisaties die de belangen van kinderopvangaanbieders behartigen. Deze organisaties spelen een sleutelrol in het faciliteren van samenwerking, het uitwisselen van kennis en het bevorderen van kwaliteitsborging. Bovendien zijn er initiatieven die gericht zijn op het versterken van samenwerking tussen kleinere organisaties, zoals de Samenwerkende Kinderopvang. In dit artikel worden deze thema’s toegelicht aan de hand van relevante gegevens.
Grootste kinderopvangorganisaties in Nederland
De grootste kinderopvangorganisaties in Nederland zijn onder andere onderdeel van grotere concerns die ook andere aspecten van de jeugdhulp aanbieden. Een marktanalyse van december 2024 plaatst Partou op de eerste plaats in de Top 100 van kinderopvangorganisaties, gevolgd door Humankind en Kind & Co Ludens. Deze organisaties voeren een belangrijk deel van de kinderopvang in het land uit en hebben elk een specifieke focus op kwaliteit en toegankelijkheid.
Partou, onderdeel van KidsFoundation, is met een marktaandeel van 7,42 % in het totale aantal kindplaatsen de grootste organisatie in de sector. Humankind en Kind & Co Ludens volgen respectievelijk met marktaandelen van 2,78 % en 2,75 %. Deze cijfers zijn gebaseerd op het aantal kinderopvangplaatsen voor zowel kinder-dagopvang (KDV) als buitenschoolse opvang (BSO). De data duidt op een relatief stabiele markt, waarbij kleine mutaties in het aantal kindplaatsen optreden, zonder dat dit altijd leidt tot het toevoegen of wegstreken van locaties.
Daarnaast is Smallsteps een van de opvallende organisaties in de top 100. Hoewel de cijfers van Partou in sommige bronnen aanzienlijk hoger lijken, zijn er binnen de markt verschillende manieren om het aantal kindplaatsen en locaties te rapporteren, wat tot discrepanties kan leiden. Het is daarom belangrijk om de data in context te plaatsen en te verifiëren bij meerdere bronnen.
Samenwerking en regionale netwerken
Een interessant fenomeen in de kinderopvangsector is de stijgende neiging tot samenwerking tussen kleinere organisaties. De Samenwerkende Kinderopvang is een voorbeeld van zo’n initiatief. Deze samenwerking is opgebouwd uit 16 kleinere en middelgrote kinderopvangorganisaties die elk hun eigen identiteit en regionale focus behouden, maar tegelijkertijd profiteren van gemeenschappelijke middelen en kennis.
De Samenwerkende Kinderopvang hanteert het credo "groeien met lef" en richt zich op kwaliteit in opvang. De betrokken organisaties, zoals Zo Kinderopvang, Eigen&Wijzer, SamSam, en RivaKids, werken samen aan verbetering van de opvang en het professionele ontwikkeling van medewerkers. Voor ouders betekent deze samenwerking meer keuze en betere kwaliteit, terwijl ondernemers profiteren van gedeelde infrastructuur en expertise.
Het voordeel van dergelijke samenwerkingen ligt ook in het vermogen om schaalvoordelen te creëren. Door samen te werken kunnen kleinere organisaties investeren in innovatie, kwaliteitsborging en professionele trainingen, zonder dat ze hiervoor aparte middelen moeten opbouwen. Dit is een strategie die steeds meer aandacht krijgt in de sector.
Brancheorganisatie Kinderopvang (BK)
De Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) speelt een centrale rol in de sector. BK is de grootste vertegenwoordiger van de kinderopvangsector en vertegenwoordigt ruim 80 % van alle aanbieders die aangesloten zijn bij een brancheorganisatie. De organisatie is actief in het faciliteren van samenwerking, het uitwisselen van kennis en het faciliteren van advies.
BK beschikt over verschillende adviesraden die het bestuur en de vereniging adviseren op het gebied van arbeidszaken, kwaliteit en veiligheid, financiën en economie, en gastouderopvang. Deze adviesraden zijn van groot belang om ervoor te zorgen dat de belangen van alle leden worden behartigd. BK is ook betrokken bij het ontwikkelen en implementeren van beleid dat gericht is op kwaliteitsborging en toegankelijkheid in de sector.
Een belangrijk aspect van BK’s werk is het faciliteren van kwaliteitsborging. In samenwerking met leden wordt gewerkt aan het verbeteren van het kwaliteitskader voor kinderopvang. Dit kader houdt rekening met aspecten zoals veiligheid, pedagogisch werken, en de emotionele kwaliteit van de opvang. Hierbij is het doel om kinderen een omgeving te bieden waarin ze zich veilig, gestimuleerd en geliefd voelen.
Toegankelijkheid en maatschappelijke kinderopvang
Toegankelijkheid is een kernthema in de kinderopvangsector. Kinderopvang zou toegankelijk moeten zijn voor alle kinderen, ongeacht de omstandigheden van de ouders. De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) pleit voor kinderopvang die als basisvoorziening beschikbaar is. Dit betekent dat ouders kunnen kiezen voor de organisatie die het beste bij hen past, zonder dat dit beperkt wordt door financiële drempels.
Maatschappelijke kinderopvangorganisaties investeren voortdurend in kwaliteit. Gemaakte winst wordt gebruikt voor investeringen in medewerkers, materialen, methodes en inrichting van ruimtes. BMK benadrukt dat maatschappelijk ondernemerschap en innovatie centraal moeten staan in de kinderopvangsector. Een goed personeelsbeleid is een voorwaarde voor duurzame kwaliteit. Daarnaast benadrukt BMK dat gemeenschapsgeld niet zou moeten weglekken naar private equity, wat een kritisch standpunt is ten opzichte van commerciële invloeden in de sector.
Kwaliteitsborging en professionele ontwikkeling
Kwaliteitsborging is een kernaspect van de kinderopvangsector. De Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) en andere brancheorganisaties zijn betrokken bij het ontwikkelen en implementeren van beleid dat gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van de opvang. Dit omvat aspecten zoals veiligheid, pedagogisch werken, en de emotionele kwaliteit van de opvang.
Een recent rapport van BK laat zien dat de emotionele kwaliteit van de kinderopvang blijft hoog, maar dat de buitenschoolse opvang onder druk staat. Dit benadrukt de noodzaak voor voortdurende investeringen in kwaliteitsborging en professionele ontwikkeling. Het kwaliteitskader voor kinderopvang is een belangrijk instrument om dit te realiseren. Dit kader omvat aspecten zoals veiligheid, pedagogisch werken, en de emotionele kwaliteit van de opvang.
De rol van financiële voorwaarden en beleid
Financiële voorwaarden en beleid zijn essentieel voor de duurzaamheid van kinderopvangorganisaties. De Brancheorganisatie Kinderopvang pleit voor een financieringsstelsel dat de toegankelijkheid en kwaliteit van de opvang verzekert. Een recente oproep richt zich aan politici om de invoering van het nieuwe financieringsstelsel voort te zetten. Dit stelsel zou moeten zorgen voor een eerlijke verdeling van middelen en voor de duurzaamheid van kinderopvangorganisaties.
Een belangrijk aspect van het financieringsstelsel is het verband tussen het aantal kinderopvangplaatsen en de beschikbare subsidies. Aanpassingen aan het aantal kinderopvangplaatsen kunnen gevolgen hebben voor de financiële duurzaamheid van organisaties. Daarom is het belangrijk om dergelijke aanpassingen zorgvuldig te plannen en te monitoren.
Conclusie
De kinderopvangsector in Nederland is een complexe en dynamische sector, waarin zowel kleine als grote organisaties een rol spelen. De grootste kinderopvangorganisaties, zoals Partou, Humankind en Kind & Co Ludens, vormen de ruggraat van de sector en dragen een groot deel van de opvang in het land. Tegelijkertijd is er een groeiende aandacht voor samenwerking tussen kleinere organisaties, zoals binnen de Samenwerkende Kinderopvang, waardoor schaalvoordelen en kwaliteitsborging mogelijk worden.
Brancheorganisaties zoals BK en BMK spelen een sleutelrol in het faciliteren van samenwerking, het uitwisselen van kennis en het bevorderen van kwaliteitsborging. Het is essentieel dat kinderopvang toegankelijk is voor alle kinderen, en dat kwaliteit centraal staat in de opvang. Dit vraagt om voortdurende investeringen in professionele ontwikkeling, kwaliteitsborging en financiële duurzaamheid.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
