Kinderopvang in de woonwijk: Facilitering en ruimtelijke beperkingen

In Nederland wordt kinderopvang geregeld via een combinatie van wetgeving, beleidsregels en ruimtelijke voorwaarden. Voor ouders en professionals in de kinderopvangsector is het van belang om te weten waar kinderopvanglocaties geplaatst mogen worden en wat de beperkingen zijn. In dit artikel wordt ingegaan op de mogelijkheden en beperkingen voor kinderopvang in woonwijken, met een focus op de situatie in Houten. Op basis van de relevante beleidsregels en ruimtelijke voorwaarden wordt bekeken welke vormen van kinderopvang in woonwijken toegestaan zijn en wat de voorwaarden zijn voor een aanvraag.

Inleiding

Kinderopvang is een essentieel onderdeel van de maatschappij, zowel voor ouders die aan hun beroepsbevoegdheid werken als voor kinderen die een veilige en educatieve omgeving nodig hebben. In de woonwijk is het idee om kinderopvang te faciliteren vaak aantrekkelijk vanwege de dichtbijheid. Echter, vanwege ruimtelijke beperkingen en mogelijke overlast, zijn niet alle vormen van kinderopvang geschikt voor een woonomgeving. Dit artikel geeft een overzicht van de ruimtelijke beleidsregels, de indeling van kinderopvang naar schaal en mogelijke locaties voor het aanbod van kinderopvang in woonwijken.

Schaalindeling van kinderopvang

Voor de beoordeling van kinderopvang in de woonwijk is de schaalindeling van grootte van het opvangaanbod van belang. De schaalindeling is gedefinieerd in de beleidsregels en heeft ook invloed op de ruimtelijke mogelijkheden. De volgende schaalindeling wordt gehanteerd:

1. Kleinschalig: Maximaal 6 kinderen van 0-13 jaar op een locatie voor gastouderopvang (inclusief eigen kinderen) en maximaal 6 kinderen voor buitenschoolse opvang (BSO) en kinderopvang (exclusief eigen kinderen).
2. Middelgroot: Tussen 6 en 30 kinderen (exclusief eigen kinderen).
3. Grootschalig: Meer dan 30 kinderen.

Deze schaalindeling is belangrijk bij het bepalen van de locaties waar kinderopvang kan worden gevestigd. Kleinschalige kinderopvang wordt vaak gezien als geschikt voor woonwijken, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Ruimtelijke aspecten en beleidsregels

De ruimtelijke aspecten van kinderopvang zijn bepaald door het beleid van de gemeente Houten. Kinderopvang past in beginsel niet in de woonbestemming zoals die in de huidige bestemmingsplannen is geregeld. Dit geldt voor gastouderopvang, BSO en dagopvang. Grootschalige kinderopvang past in principe niet in de woonbuurt vanwege mogelijke overlast naar de belendende woningen. Deze overlast kan bestaan uit verkeersoverlast bij het brengen en halen van kinderen, maar ook uit geluidsoverlast. Kinderopvang met een buitenruimte en spelende kinderen kan namelijk leiden tot overlast voor de aangrenzende woningen, vooral voor achtertuinen waar mensen rust verwachten.

Bij kleinschalige kinderopvang is de overlast minder groot, maar moet deze per geval worden bekeken. Kleinschalige kinderopvang kan op locaties als scholen, wijkgebouwen, verenigings- of kerkgebouwen worden gevestigd. Deze locaties zijn vaak geschikt vanwege de beschikbaarheid van ruimte, goede verkeersontsluiting en parkeergelegenheid.

Grootschalige kinderopvang wordt voornamelijk gevestigd in voorzieningengebieden zoals Kruisboog en Weteringhoek. Deze locaties zijn speciaal ingericht voor dit soort functies en zijn voldoende groot om het aanbod van kinderopvang te realiseren.

Locatiekeuze en ruimtelijke voorwaarden

Bij de locatiekeuze voor kinderopvang is het van belang om rekening te houden met de ruimtelijke voorwaarden. Voor kleinschalige kinderopvang is het toegestaan om op meerdere locaties kinderen op te vangen, zolang aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Een gastouder mag bijvoorbeeld op maandag kinderen opvangen bij zichzelf thuis en op dinsdag bij een vraagouder. De opvanglocatie waar alle kinderen worden opgevangen mag bij de gastouder of bij één van de vraagouders zijn. Als de opvang bij een vraagouder plaatsvindt, mogen daar ook kinderen van andere ouders worden opgevangen.

Voor gastouderopvang zijn er ook bepaalde ruimtelijke eisen. Zo moeten er binnen en buiten voldoende speelmogelijkheden zijn, afgestemd op het aantal en de leeftijd van de kinderen. Als een gastouder 4 of meer kinderen tegelijk opvangt, moet er een achterwacht zijn die telefonisch bereikbaar is en bij calamiteiten binnen 15 minuten aanwezig kan zijn. De woning moet ook rookvrij zijn en voldoende goed functionerende rookmelders bevatten.

Bij grootschalige kinderopvang zijn de ruimtelijke eisen nog strikter. Elke stamgroep moet over een afzonderlijke vaste groepsruimte beschikken. De groepsruimte moet ten minste 3,5 m² bruto oppervlakte bevatten per kind, en er moet ten minste 3 m² bruto buitenspeelruimte zijn per aanwezig kind.

Facilitering van kinderopvang in de woonwijk

De gemeente Houten wil kleinschalige kinderopvang in de woonwijk faciliteren, vooral in Houten-Zuid. Een van de acties is het opstellen van een plan van aanpak om beleidsregels te formuleren waarmee kinderopvang en BSO door de gemeente kunnen worden ondersteund. Het huidige ruimtelijke beleid sluit niet voldoende aan bij de wens van het college om kleinschalige kinderopvang te faciliteren.

Dubbelgebruik of ondergeschikt gebruik van sociaal-culturele centra, scholen, verenigingsgebouwen, wijkgebouwen of kerkgebouwen is echter wel mogelijk. Deze locaties zijn geschikt vanwege de beschikbaarheid van ruimte en de beperkte overlast die er kan ontstaan. Grootschalige kinderopvang is echter niet geschikt voor woonwijken, omdat het bedrijfsmatige karakter en de mogelijke overlast het niet wenselijk maken om deze vorm van opvang in een woonomgeving te faciliteren.

Kinderopvang in bestaande en nieuwe gebouwen

Nieuwe middel- en grootschalige ontwikkelingen in de dagopvang kunnen terecht in voorzieningengebieden zoals Weteringhoek en Kruisboog. Deze locaties zijn speciaal ingericht voor dit soort functies en bieden voldoende ruimte voor kinderopvang. De bestaande grootschalige kinderdagverblijven liggen voornamelijk buiten de Rondweg, op bedrijfsterreinen zoals de Doornkade en de Schaft, en in de voorzieningengebieden Kruisboog en Weteringhoek.

Buitenschoolse opvang wordt aangeboden bij bestaande kinderdagverblijven, maar ook op nieuwe locaties zoals sportverenigingen, scholen, kerkgebouwen, wijkgebouwen, woningen, boerderijen en brede scholen. Deze locaties zijn geschikt omdat ze vaak al voldoende ruimte en infrastructuur hebben voor kinderopvang.

Beoordeling van aanvragen

Bij de beoordeling van aanvragen voor kinderopvang wordt onderscheid gemaakt in grootte, omdat de ruimtelijke impact verschilt. De grootte van de kinderopvang bepaalt de mogelijke locatie. Kleinschalige kinderopvang kan bijvoorbeeld in wijkgebouwen of scholen worden gevestigd, terwijl grootschalige kinderopvang alleen in voorzieningengebieden of op bedrijfsterreinen kan worden gevestigd.

Voor grootschalige kinderopvang op bedrijventerreinen geldt echter geen algemeen beleid. Bedrijven kunnen de opvangfunctie milieutechnisch hinderen en andersom. Risicovolle bedrijven kunnen een risico vormen in het kader van externe veiligheid. Daarom is het geen algemeen beleid om kinderopvang op bedrijventerreinen toe te staan.

Conclusie

Kinderopvang in de woonwijk is mogelijk, maar beperkt. Kleinschalige kinderopvang kan in wijkgebouwen, scholen en andere bestaande gebouwen worden gevestigd, mits aan bepaalde ruimtelijke en veiligheidsvoorwaarden wordt voldaan. Grootschalige kinderopvang past in principe niet in de woonbuurt vanwege mogelijke overlast en het bedrijfsmatige karakter. Deze vorm van opvang is daarom voornamelijk gevestigd in voorzieningengebieden of op bedrijfsterreinen.

De gemeente Houten wil kleinschalige kinderopvang in de woonwijk faciliteren, vooral in Houten-Zuid. Dit is onderdeel van een bredere inzet om kinderopvang en BSO te ondersteunen. Kleinschalige kinderopvang kan bijvoorbeeld via dubbelgebruik of ondergeschikt gebruik van scholen, wijkgebouwen of verenigingsgebouwen worden gevestigd. Grootschalige kinderopvang is daarentegen niet geschikt voor woonwijken, omdat het bedrijfsmatige karakter en de mogelijke overlast het niet wenselijk maken om deze vorm van opvang in een woonomgeving te faciliteren.

Bij de beoordeling van aanvragen voor kinderopvang wordt rekening gehouden met de schaalindeling van het opvangaanbod. Kleinschalige kinderopvang is in de woonwijk mogelijk, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Grootschalige kinderopvang is alleen mogelijk in voorzieningengebieden of op bedrijfsterreinen.

Bronnen

1. Lokale regelgeving Houten