Kinderopvang: Financiering en Vergoedingen voor Ouders
september 7, 2025
De inzet van kinderopvang is in Nederland een essentieel onderdeil van het maatschappelijke verkeer en speelt een cruciale rol in het ondersteunen van ouders en het creëren van kansen voor kinderen. Toch lopen kinderopvangorganisaties regelmatig tegen belastingtechnische complexiteiten aan, met name op het gebied van de omzetbelasting (btw). In dit artikel worden de relevante btw-aandachtspunten voor kinderopvangorganisaties besproken, met nadruk op de praktijkgerichte situaties die in de sector voorkomen. Het artikel is opgesteld aan de hand van recente inzichten en richtlijnen, met het doel om duidelijkheid te scheppen over de btw-verplichtingen en mogelijkheden om deze verplichtingen te vermijden of te beheersen.
Belastingen bij kinderopvangorganisaties
Een kinderopvangorganisatie kan in principe belastingplichtig zijn voor drie hoofdsoorten belastingen:
- Vennootschapsbelasting (Vpb): Voor zowel een bv als een stichting geldt een belastingplicht indien er sprake is van het uitvoeren van een onderneming. Dit betekent dat ook stichtingen, die vaak verondersteld worden vrij te zijn van Vpb, in bepaalde gevallen toch belastingplichtig kunnen zijn. Dit geldt met name wanneer de organisatie een winststreven vertoont en actief deelneemt aan het economisch verkeer, zoals bijvoorbeeld bij het aanbieden van voor- en vroegschoolse educatie.
- Omzetbelasting (btw): De btw speelt een centrale rol bij de inzet van zzp’ers, uitlenen van personeel en het inzetten van pedagogisch medewerkers. De btw-verplichting hangt af van de aard van de dienstverlening en de juridische relatie tussen de partijen.
- Loonbelasting: Voor zowel permanente als tijdelijke medewerkers geldt loonbelasting, met eventuele uitzonderingen voor zzp’ers.
Btw-vrijstellingen en verplichtingen
Kinderopvangorganisaties genieten in principe een btw-vrijstelling voor activiteiten die direct gericht zijn op kinderopvang, zoals de verpleging en begeleiding van jonge kinderen. Echter, deze vrijstelling blijft uit wanneer de organisatie diensten levert die niet direct gericht zijn op kinderopvang. Dit is met name het geval bij het ter beschikking stellen van pedagogisch medewerkers aan een basisschool of het uitlenen van personeel.
Ter beschikking stellen van pedagogisch medewerkers
Wanneer een kinderopvangorganisatie pedagogisch medewerkers ter beschikking stelt aan een basisschool, spreekt men vaak van een detacheringsregeling of uitlenen van personeel. In dat geval wordt de dienstverlening niet gezien als kinderopvangactiviteit, maar als onderwijsdienst. Omdat de btw-vrijstelling voor kinderopvang niet van toepassing is op onderwijsactiviteiten, moet de kinderopvangorganisatie in dergelijke gevallen btw in rekening brengen. Dit geldt met name wanneer de medewerkers tijdelijk in dienst zijn bij een andere instelling en voor een vergoeding werken.
Uitlenen van personeel tussen kinderopvanginstellingen
Een tweede situatie waarin btw-technische aandacht vereist is, is het uitlenen van personeel tussen verschillende kinderopvanginstellingen. Ook in dit geval kan het uitlenen van medewerkers gezien worden als een btw-prestatie. De Belastingdienst stelt in deze gevallen vaak het standpunt dat er sprake is van een belaste dienstverlening, aangezien de uitlening vaak gebeurt tegen vergoeding en niet als onderdeel van een interne organisatie.
Aanvullende btw-vrijstellingen
Het is echter mogelijk om de btw-heffing te vermijden of te beperken door gebruik te maken van fiscale constructies zoals een fiscale eenheid of een overeenkomst kosten voor gemene rekening. Deze constructies vereisen echter een zorgvuldige voorbereiding en naleving van strikte voorwaarden. Bijvoorbeeld:
- Fiscale eenheid: Wanneer kinderopvangorganisaties met onderwijsinstellingen verbonden zijn en deze onderling gelieerd zijn, kan er sprake zijn van een fiscale eenheid. Dit betekent dat de btw-afdracht gezamenlijk kan worden geregeld, mits sprake is van een financiële, economische en organisatorische eenheid.
- Overeenkomst kosten voor gemene rekening: In deze situatie wordt de kostenverdeling vooraf vastgelegd en is het mogelijk om kosten gemeenschappelijk te behandelen. Dit vereist echter een duidelijke verdeelsleutel en een juridisch onderbouwde overeenkomst.
Inzet van zzp’ers en uitzendkrachten
Een van de meest voorkomende situaties in de kinderopvangsector is de inzet van zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) om het personeelstekort te compenseren. De inzet van zzp’ers is populair vanwege de flexibiliteit en de btw-vrijstelling die voor deze categorie geldt. Echter, het overheidsbeleid richt zich steeds sterker op het verminderen van schijnzelfstandigheid, wat betekent dat zzp’ers vaak in de verdediging moeten.
Btw-verplichtingen voor zzp’ers
Hoewel zzp’ers in principe vrijgesteld zijn van btw, zijn er situaties waarin dit niet het geval is. De Belastingdienst stelt zich steeds vaker op het standpunt dat zzp’ers toch btw in rekening moeten brengen, met name wanneer de werkzaamheden niet voldoen aan de eisen van een echte zelfstandige onderneming. Dit is met name het geval wanneer zzp’ers via een uitzendbureau worden ingehuurd, wat de aard van de dienstverlening kan veranderen.
Uitzendkrachten en btw
Het inzetten van uitzendkrachten is in de kinderopvangsector minder gebruikelijk dan in andere sectoren. Dit komt met name door de btw-verplichting die bij uitzendkrachten hoort. In tegenstelling tot zzp’ers, moet over het loon van uitzendkrachten 21 procent btw worden betaald, wat voor de instellingen een extra kostenpost betekent. Aangezien kinderopvangorganisaties zelf btw-vrijgesteld zijn, kunnen ze deze btw niet verrekenen. Hierdoor is het inzetten van uitzendkrachten vaak financieel minder aantrekkelijk dan het inzetten van zzp’ers.
Btw-voordeel van zzp’ers
Hoewel zzp’ers in theorie vrijgesteld zijn van btw, is het aantal zzp’ers in de kinderopvangsector aanzienlijk hoger dan dat van uitzendkrachten. Volgens gegevens van ABN AMRO zijn er ongeveer 255.000 zzp’ers werkzaam in de sectoren zorg, kinderopvang en onderwijs, vergeleken met ongeveer 37.000 uitzendkrachten. Dit verschil is met name het gevolg van het btw-voordeel dat zzp’ers bieden. Het inzetten van zzp’ers kan dus een oplossing zijn voor het personeelstekort in de sector.
Risico’s van zzp-inzet
Een nadeel van het inzetten van zzp’ers is het fiscale risico dat zowel de organisatie als de zzp’er loopt. Als de Belastingdienst ooit stelt dat de zzp’er in feite een loonaangestelde is, kan dit leiden tot naheffingen van btw en loonbelasting. Dit risico is met name aanwezig wanneer de werkrelatie nauwelijks verschilt van een loonaanstelling, wat vaak het geval is in de praktijk.
Btw-vrijstellingen en hun toepassing
De btw-vrijstelling voor kinderopvangactiviteiten is een belangrijke regeling die instellingen in staat stelt om diensten aan te bieden zonder extra belastingen. Echter, deze vrijstelling is niet van toepassing op alle diensten die door een kinderopvangorganisatie worden geleverd. Het is daarom belangrijk om te onthouden dat alleen kinderopvangactiviteiten onder de btw-vrijstelling vallen.
Voor- en vroegschoolse educatie
Een voorbeeld van een activiteit die buiten de btw-vrijstelling valt, is voor- en vroegschoolse educatie. Deze educatieve activiteiten zijn vaak gericht op kinderen met een taalachterstand of andere leerproblemen. Omdat deze dienstverlening niet direct gericht is op kinderopvang, valt het buiten de btw-vrijstelling. In dergelijke gevallen moet een kinderopvangorganisatie btw in rekening brengen, wat kan leiden tot hogere kosten en complexere administratie.
Aanvullende subsidies en financiering
Het beleid rond kinderopvang wordt verder beïnvloed door de kinderopvangtoeslag en eventuele aanvullingen daarop. Voor ouders die uitkeringsgerechtigd zijn, wordt de wettelijke deel van de kinderopvangtoeslag betaald door de Belastingdienst. De gemeente kan bovendien een aanvulling op de toeslag aanbieden, wat kan bijdragen aan de financiering van kinderopvangactiviteiten. Echter, deze financiering speelt geen directe rol bij de btw-verplichting van de kinderopvangorganisatie.
Conclusie
Omzetbelasting speelt een belangrijke rol in de kinderopvangsector, vooral bij de inzet van zzp’ers, pedagogisch medewerkers en het uitlenen van personeel. De btw-vrijstelling voor kinderopvangactiviteiten is een belangrijke regeling, maar heeft haar beperkingen. Het is daarom essentieel dat kinderopvangorganisaties goed informeerd zijn over de fiscale regels en deze in hun praktijk onderbouwen. Door gebruik te maken van fiscale constructies zoals een fiscale eenheid of een overeenkomst kosten voor gemene rekening, kan het btw-risico worden beheerst of zelfs voorkomen. Bovendien is het belangrijk om de inzet van zzp’ers zorgvuldig te overwegen, gezien de fiscale risico’s die hiermee gepaard gaan. Een goed begrip van de btw-regels is daarom van cruciaal belang voor de financiële en juridische gezondheid van een kinderopvangorganisatie.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
