Calamiteitenverlof in de kinderopvang: Wat werknemers en werkgevers moeten weten

In de kinderopvangsector is het vaak nodig dat werknemers zich snel aanpassen aan onverwachte situaties, bijvoorbeeld wanneer een kind plotseling ziek raakt of een ander dringend persoonlijk probleem zich voordoet. In zulke gevallen is calamiteitenverlof een belangrijk hulpmiddel om de werknemer te ondersteunen. Binnen de Cao Kinderopvang zijn duidelijke afspraken gemaakt over het calamiteitenverlof, maar ook over andere vormen van verlof zoals kort- en langdurend zorgverlof. Deze artikelen geven een overzicht van de regels en praktijkgerichte toepassing van calamiteitenverlof binnen de kinderopvangsector, met aandacht voor rechten, verplichtingen en praktische voorbeelden.

Wat is calamiteitenverlof?

Calamiteitenverlof, ook wel kort verzuimverlof genoemd, is bedoeld voor spoedeisende, onverwachte of bijzondere persoonlijke situaties die een werknemer verhinderen om aan het werk te doen. Dit verlof kan variëren van enkele uren tot enkele dagen, afhankelijk van de omstandigheden. Het verschilt van andere vormen van verlof zoals vakantie of zorgverlof, omdat het gericht is op dringende situaties die zich plotseling voordoen.

Volgens de Cao Kinderopvang is calamiteitenverlof van toepassing in situaties zoals het plotseling ziek worden van een kind, een onvoorziene noodsituatie thuis of het noodzakelijk zijn om bijvoorbeeld een verplichte afspraak met de arts te maken tijdens werkuren. Het is belangrijk om te weten dat calamiteitenverlof specifiek geldt voor werknemers in dienst van een werkgever en niet van toepassing is op zelfstandigen zonder personeel.

Recht op calamiteitenverlof

Wanneer een werknemer in dienst is bij een werkgever, heeft zij aanspraak op calamiteitenverlof voor dringende privézaken die het werken onmogelijk maken. De Cao Kinderopvang bepaalt dat calamiteitenverlof toegestaan is in de volgende gevallen:

• Wanneer de werknemer door een situatie van overmacht direct vrij moet nemen;
• Wanneer een wettelijke of door de overheid gedwongen regel alleen kan worden uitgevoerd als de werknemer vrij neemt;
• Wanneer de werknemer door bijzondere persoonlijke situaties, zoals plotseling ziek worden van een kind of een dodelijke gebeurtenis in de directe familie, vrij moet nemen.

De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RDA) stelt dat calamiteitenverlof ook kan worden opgenomen wanneer bijvoorbeeld een kind plotseling ziek wordt en de werknemer het kind moet komen ophalen, of wanneer er een technische panne optreedt die directe aandacht vereist. De werknemer moet het verlof aan de werkgever melden en dit bij voorkeur met schriftelijk bewijs onderbouwen.

Hoe calamiteitenverlof aanvragen

Het aanvragen van calamiteitenverlof moet zo snel mogelijk gebeuren, en het is verstandig om minstens één dag van tevoren contact op te nemen met de werkgever. De werknemer dient de situatie zo goed mogelijk te omschrijven en eventueel schriftelijke bewijzen, zoals een melding van de kinderopvang of een medisch certificaat, mee te geven. De Cao Kinderopvang stelt dat buitengewoon verlof, inclusief calamiteitenverlof, moet worden gemeld aan de werkgever.

Het is belangrijk om te weten dat calamiteitenverlof in de meeste gevallen met loon is. De Cao Kinderopvang bepaalt dat het salaris loopt tijdens calamiteitenverlof, tenzij er andere afspraken zijn gemaakt in de cao van de werkgever. Dit betekent dat werknemers in de kinderopvang in de meeste gevallen geen verlies aan inkomsten lijden bij het opnemen van calamiteitenverlof.

Kortdurend zorgverlof: Een aanvullende optie

Naast calamiteitenverlof is er ook kortdurend zorgverlof beschikbaar. Dit is verlof dat bedoeld is om voor een ziek kind, partner of ander familielid te zorgen. De Cao Kinderopvang stelt dat een werknemer jaarlijks maximaal twee keer het aantal werkuren per week aan kortdurend zorgverlof kan opnemen. Bijvoorbeeld: een medewerker die 24 uur per week werkt, heeft recht op maximaal 48 uur of zes dagen kortdurend zorgverlof per jaar.

Tijdens kortdurend zorgverlof betaalt de werkgever 70 procent van het salaris door. Het is ook belangrijk om te weten dat vakantiedagen tijdens kortdurend zorgverlof wel opgebouwd worden. Dit betekent dat werknemers deze dagen niet hoeven in te houden op hun vakantie-uren.

Langdurend zorgverlof

Voor situaties waarin de zorg voor een familielid langer dan enkele weken duurt, is er ook langdurend zorgverlof beschikbaar. Dit verlof mag maximaal zes maanden duren en is bedoeld om voor een ziek kind, partner of ouder te zorgen. Werknemers moeten minimaal één jaar in dienst zijn om aanspraak te kunnen maken op langdurend zorgverlof.

Het salaris tijdens langdurend zorgverlof is in de meeste gevallen niet doorbetaald. Echter, in artikel 7.11 van de Cao Kinderopvang staat dat er afspraken kunnen zijn over een gedeeltelijke doorbetaling van het salaris. Het is aan de werkgever om duidelijk te maken hoeveel percentage van het salaris er tijdens langdurend zorgverlof doorbetaald wordt.

Vakantie tijdens calamiteiten- of zorgverlof

Een belangrijke overweging is hoe vakantie-uren zich gedragen tijdens calamiteiten- of zorgverlof. De Cao Kinderopvang stelt dat vakantie-uren tijdens zowel calamiteitenverlof als kortdurend zorgverlof opgebouwd worden. Dit betekent dat de werknemer deze uren niet hoeft in te houden op haar jaarlijkse vakantie-uren.

Voor langdurend zorgverlof is de situatie iets anders. Omdat dit verlof langer kan duren en vaak niet betaald is, kunnen de vakantie-uren in dit geval wel worden ingehouden. Het is daarom belangrijk dat werknemers duidelijke afspraken maken met hun werkgever over de invloed van langdurend zorgverlof op hun vakantie-uren.

Vakantie in de Cao Kinderopvang

De Cao Kinderopvang bepaalt dat een voltijdwerknemer recht heeft op 144 uur vakantie per kalenderjaar. Deze uren moeten binnen het kalenderjaar worden opgenomen, en niet-opgenomen vakantie-uren vervallen op 1 juli van het jaar daarna, tenzij er andere afspraken zijn gemaakt. De werkgever bepaalt in overleg met de medewerker wanneer de vakantie-uren worden opgenomen.

Een medewerker kan ook verzoek doen om minstens drie weken aaneengesloten vakantie op te nemen. De werkgever moet dan zoveel mogelijk dit verzoek inwilligen. Als het niet mogelijk is om dit voor alle medewerkers die het vragen te doen, moet de werkgever zorgen dat iedereen over meerdere jaren aan de beurt komt.

Belangrijke overwegingen voor werkgevers

Voor werkgevers in de kinderopvangsector is het belangrijk om zich bewust te zijn van de rechten van hun medewerkers op calamiteitenverlof en andere vormen van verlof. De Cao Kinderopvang biedt duidelijke richtlijnen voor het opnemen van verlof in geval van dringende persoonlijke situaties, en deze richtlijnen moeten worden gevolgd om conflicten te voorkomen.

Werkgevers moeten ook zorgen voor duidelijke communicatie over hoe verlof wordt aangevraagd en hoe het opgenomen kan worden. Het is verstandig om medewerkers te informeren over de mogelijkheid van calamiteitenverlof en zorgverlof, en eventueel een duidelijke procedure op te zetten voor het aanvragen van verlof. Dit helpt bij het creëren van een werkomgeving waarin medewerkers zich ondersteund voelen.

Conclusie

Calamiteitenverlof is een essentieel onderdeel van de arbeidsvoorwaarden voor werknemers in de kinderopvangsector. Het biedt een hulpmiddel om in onverwachte situaties, zoals plotseling ziek worden van een kind of een andere dringende privéaangelegenheid, tijdelijk vrij te nemen zonder verlies aan inkomsten. Binnen de Cao Kinderopvang zijn duidelijke afspraken gemaakt over de regels, aansprakelijkheden en praktische toepassing van calamiteitenverlof.

Daarnaast zijn er ook andere vormen van verlof beschikbaar, zoals kort- en langdurend zorgverlof, die gericht zijn op langere zorgperiodes. Het is belangrijk dat zowel werknemers als werkgevers zich bewust zijn van hun rechten en verplichtingen in deze context. Voor werkgevers is het verstandig om duidelijke communicatie te hanteren en procedures op te zetten voor het aanvragen en opnemen van verlof. Voor werknemers is het essentieel om te weten dat calamiteitenverlof in de meeste gevallen met loon is en dat vakantiedagen tijdens calamiteiten- of zorgverlof opgebouwd worden.

Het opnemen van verlof is een onderdeel van een evenwicht tussen werk en privéleven, en de Cao Kinderopvang biedt een kader dat dit evenwicht ondersteunt.

Bronnen

1. Wanneer krijgt een medewerker vrij bij een bijzondere gebeurtenis
2. Calamiteitenverlof: aan het werk als je kind ziek is?
3. Kortdurend en langdurend zorgverlof in kinderopvang
4. Cao Kinderopvang 2025-2026: Vakantie
5. Calamiteitenverlof: Wanneer kan ik het opnemen?
6. Kortdurend en langdurend zorgverlof in kinderopvang (werknemers)