Leesbevordering in de kinderopvang: boekideeën, voorleesactiviteiten en thematische aanpakken

In de kinderopvang speelt leesbevordering een belangrijke rol bij de taalontwikkeling van jonge kinderen. Het voorlezen van boeken en het werken met mediaprijzen zoals prentenboeken, digitale verhalen en leesbevorderende activiteiten vormen een essentieel deel van het leerproces in deze leeftijdsgroep. Op basis van recente activiteiten en publicaties is duidelijk dat leesplezier en leesbevordering centraal staan in het kinderopvangprogramma. Deze artikelen en ideeën zijn onderdeel van het bredere doel om jonge kinderen in een leesvriendelijke omgeving te plaatsen, zodat zij vanaf vroeg leeftijd positieve ervaringen opdoen met lezen.

Leesactiviteiten in de kinderopvang

Leesbevorderende activiteiten in de kinderopvang zijn georganiseerd om kinderen te stimuleren tot het ontdekken van boeken, verhalen en mediaprijzen. Een centrale activiteit is het dagelijks voorlezen van prentenboeken en andere mediaprijzen. Dit gebeurt niet enkel als een losse activiteit, maar wordt vaak ingebed in thema’s of speelactiviteiten die gerelateerd zijn aan de inhoud van de boeken. Zo wordt bijvoorbeeld een verhaal over dieren gevolgd door een speelactiviteit waarin kinderen dierenonderdelen kunnen voelen of tekenen.

Niet alleen het voorlezen zelf is van belang, maar ook het bespreken van de boeken met de kinderen. Hierbij wordt aandacht besteed aan het begrijpen van het verhaal, het herkennen van herhaalde patronen en het herkennen van personages. Deze activiteiten worden beschouwd als een belangrijke stap in de taalontwikkeling van jonge kinderen. In de praktijk is het doel om deze activiteiten zowel in groepsverband als individueel aan te bieden, afhankelijk van de leeftijd en de taalvaardigheden van de kinderen.

Voorbeeldactiviteiten en thema’s

In de kinderopvang zijn diverse thema’s ontwikkeld waarin leesbevordering een centrale rol speelt. Een voorbeeld is het thema “Kindje hier, kindje daar, allemaal kindjes bij elkaar”, waarin kinderen leerden over verschillende culturen, gezinssituaties en manieren van opvoeden. Dit thema was verankerd in een boek dat door de groep werd gebruikt als uitgangspunt voor discussies, tekenactiviteiten en eventueel het maken van een kringactiviteit.

Een ander thema, “Tien vingertjes en tien teentjes”, richtte zich op het lichaam en de bewegingen die kinderen kunnen maken. Hierbij werden boeken gebruikt om kinderen te leren over hun eigen lichaam, zoals welke delen ze kunnen bewegen en welke functies deze delen hebben. Deze thema’s zijn doorgaans afgestemd op de leeftijd van de kinderen en worden uitgevoerd in combinatie met leesbevorderende activiteiten.

Daarnaast zijn er activiteiten die gericht zijn op de interactie tussen kinderen en (groot)ouders. Zo organiseert Stichting Lezen jaarlijks de landelijke BoekStartdag, waarbij bibliotheken extra toegankelijk zijn voor baby’s en peuters met hun (groot)ouders. Op deze dag wordt er extra aandacht besteed aan leesbevordering en het uitlenen van kinderboeken. Deze activiteit is bedoeld om leesplezier in de gezinnen te versterken.

Digitale prentenboeken en mediaplan

Nabij de traditionele prentenboeken worden ook digitale mediaprijzen steeds vaker ingezet in de kinderopvang. Digitale prentenboeken worden gezien als een uitbreiding van de leesbevorderende activiteiten en kunnen extra stimulans bieden, vooral voor kinderen die snel geïnteresseerd raken door interactieve elementen. Er zijn diverse voorbeelden van digitale prentenboeken die speciaal zijn ontworpen voor jonge kinderen, zoals interactieve verhalen met geluiden of animaties.

Het gebruik van digitale mediaprijzen wordt vaak begeleid door een mediaplan, waarin wordt aangegeven hoe en wanneer deze mediaprijzen worden ingezet. Het doel van het mediaplan is om kinderen op een bewuste manier te introduceren in de wereld van digitale media, zonder dat dit negatief invloed heeft op hun algehele ontwikkeling. Hierbij is het belangrijk dat kinderen niet alleen passief toezien, maar ook actief meedoen, bijvoorbeeld door te klikken, te schudden of te kiezen voor bepaalde acties in het verhaal.

Boekideeën en leesbevorderende tips

In de kinderopvang wordt regelmatig aandacht besteed aan het introduceren van nieuwe boeken. Deze boekideeën worden vaak georganiseerd in themabundels of in het kader van specifieke activiteiten. Zo zijn er bijvoorbeeld bundels met boeken die speciaal zijn uitgekozen om kinderen te stimuleren tot het herkennen van patronen, kleuren of figuren. Ook zijn er bundels die gericht zijn op het leren van nieuwe woorden of het herkennen van geluiden.

Een voorbeeld van zo’n bundel is “Vier nieuwe BoekStart-Boekideeën voor op de groep”, waarin vier verschillende boeken worden voorgesteld die geschikt zijn voor groepsactiviteiten. Deze bundels worden vaak vergezeld van achtergrondinformatie over de inhoud van de boeken en tips voor het werken ermee in de praktijk. Daarnaast zijn er ook tips voor het voorlezen aan baby’s en dreumesjes, zoals het gebruik van eenvoudige woorden, het herhalen van geluiden en het maken van oogcontact.

Webinars en voordrachten over leesbevordering

Nabij de praktijkgerichte activiteiten zijn er ook educatieve webinars en voordrachten die gericht zijn op leesbevordering. Zo organiseerde Stichting Lezen in aanloop naar de landelijke BoekStartdag een webinar met de titel “Leesplezier met je baby en dreumes: de leukste tips!”. Tijdens deze webinar werden tips gedeeld over hoe ouders en opvoedders leesplezier kunnen stimuleren bij jonge kinderen. Hierbij werden verschillende mediaprijzen voorgesteld, zoals boeken, digitale prentenboeken en interactieve apps.

Deze webinars zijn bedoeld om ouders en opvoedders bewust te maken van de invloed van leesbevordering op de taalontwikkeling van jonge kinderen. Het doel is om ouders te ondersteunen in het opbouwen van een leesvriendelijke omgeving thuis en in de kinderopvang. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan de rol van de opvoeder in het creëren van een leesbevorderende omgeving in de groep.

Jubileum en nieuwe publicaties

In 2026 viert de stichting “Geef een prentenboek cadeau” haar tienjarig bestaan. Ter gelegenheid van dit jubileum lanceert de stichting een nieuw prentenboek, geschreven en geïllustreerd door een bekende illustratoren. Dit boek is bedoeld als een feestelijke herinnering aan tien jaar leesbevordering en wordt uitgebracht als een speciale editie.

Daarnaast is er ook een nieuwe uitgave van “BoekStart voor jou!”, een digitale publicatie die boekentips en achtergrondinformatie over leesbevordering bevat. Deze uitgave bevat doorklikpagina’s, links naar filmpjes en websites, waardoor ouders en opvoedders direct toegang hebben tot relevante informatie. Deze publicatie is bedoeld als een hulpmiddel voor het ontwikkelen van leesbevorderende activiteiten in de groep en thuis.

Conclusie

Leesbevordering speelt een centrale rol in de kinderopvang en draagt bij aan de taalontwikkeling van jonge kinderen. Door middel van thema’s, digitale mediaprijzen, webinars en jubileumuitgaven wordt er een rijke leesomgeving geschapen waarin kinderen vanaf vroeg leeftijd positieve ervaringen opdoen met lezen. Deze activiteiten zijn niet alleen gericht op het voorlezen van boeken, maar ook op het creëren van een leesvriendelijke omgeving in de groep en thuis. Het doel is om kinderen te stimuleren tot leesplezier en te ondersteunen in hun taalontwikkeling.

Bronnen

1. Boekstartpro.nl
2. Kinderopvangtotaal.nl