Onderwijs en opvoeding samen: een basis voor succesvolle ontwikkeling van kinderen

In het onderwijs en de opvoeding van kinderen speelt de samenwerking tussen school en ouders een cruciale rol. Dit artikel bespreekt hoe scholen succesvol kunnen zijn in de opvoeding van kinderen door samenwerking met ouders, het creëren van een positief pedagogisch klimaat, en het aanbieden van een uitgebalanceerd curriculum. De informatie is gebaseerd op de bronnen die in het onderstaande overzicht staan vermeld.

Onderwijs en opvoeding: een samenwerking tussen school en ouders

Een van de belangrijkste factoren voor een succesvolle ontwikkeling van kinderen is de samenwerking tussen school en ouders. Ouders zijn de primaire verantwoordelijkheid voor de opvoeding van hun kinderen, terwijl de school verantwoordelijk is voor het onderwijs. Deze rolverdeling is cruciaal om een constructieve samenwerking te realiseren.

Onderwijs en opvoeding zijn twee aparte domeinen, maar ze overlappen elkaar. Ouders kunnen meedenken over het onderwijs, terwijl leerkrachten over de opvoeding kunnen meedenken. Deze samenwerking draagt bij aan een schoolcultuur waarin leerkrachten en ouders zij aan zij staan. Voor kinderen is het van groot belang dat de samenwerking tussen hun leerkracht en ouders constructief verloopt. Zij hebben leerkrachten en ouders nodig die op één lijn zitten, wat jonge kinderen veiligheid en oudere kinderen houvast geeft.

Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van ouderbetrokkenheid op de schoolprestaties, werkhouding, sociaal-emotioneel functioneren en het welzijn van leerlingen. Uit twee meta-analyses blijkt dat ouderbetrokkenheid belangrijk is voor schoolsucces. Een constructieve samenwerking tussen leerkrachten en ouders is hierbij cruciaal. Deze draagt bij aan een schoolcultuur waarin leerkrachten en ouders elkaar ondersteunen en daarmee het werkplezier van leraren én het vertrouwen van ouders in de school versterkt.

Het pedagogisch klimaat: een sleutelfactor voor succes

Een goed pedagogisch klimaat is essentieel voor het succes van leerlingen. Dit klimaat zorgt ervoor dat leerlingen zich veilig voelen, gezien en gehoord worden. Ze worden geaccepteerd zoals ze zijn. Een fijne, voorspelbare en positieve sfeer zorgt ervoor dat leerlingen (en ouders) graag naar school komen. Dit geeft een goede, ontspannen startsituatie om te leren. Aandacht en concentratie zijn daarnaast belangrijk om tot leren te komen.

Een goed pedagogisch klimaat wordt gekenmerkt door een positieve werksfeer, waarin leerlingen zich veilig voelen. Er is aandacht en een luisterend oor voor ieder kind, iedere leraar en iedere ouder. “We kennen iedereen,” zeggen de leraren en de leerlingen. De drempels zijn laag en de lijnen kort. Bij de leraren en het mt staat de deur open, voor ouders en voor elkaar. De directeur staat ’s ochtends op het plein om iedereen welkom te heten en de leraren geven de kinderen elke dag bij binnenkomst een hand. Daarbij zien en voelen ze hoe iedereen het maakt.

Een goede relatie tussen school en ouders leidt tot een betere samenwerking. Dit kan bijdragen aan een positief pedagogisch klimaat, waarin leerlingen zich veilig voelen. Het betrekken van ouders bij de school en het samen met ouders bespreken van zorgen leidt daarbij tot een goede relatie tussen school en thuis.

Het curriculum en de opbouw van kennis

De opbouw van kennis van groep 1 tot en met 8 is een kernaspect van het onderwijs. Scholen moeten hierbij rekening houden met de verschillen in thuismilieu. Hoewel scholen niet veel kunnen doen aan de verschillen in thuismilieu, kunnen ze wel proberen om “het speelveld gelijker te maken”. Dit betekent dat ze kinderen in achterstandssituaties zoveel mogelijk kennis meegeven over heel veel verschillende onderwerpen.

Accent op wereldoriëntatie is cruciaal voor het opbouwen van kennis van de wereld. Op scholen met veel leerlingen van lager opgeleide ouders wordt soms alle nadruk gelegd op taal en rekenen en liggen de zaakvakken en wetenschap en techniek “te verstoffen”. Dit kan leiden tot een verarmd curriculum, waarin alleen nog centraal staat wat gemeten wordt met gestandaardiseerde toetsen. Terwijl deze groep kinderen juist een verrijkt curriculum nodig hebben.

Een systematisch, goed opgebouwd aanbod wereldoriëntatie met een doorlopende leerlijn, vanaf de kleutergroepen tot in groep 8, is essentieel om bij kinderen de algemene kennis op te bouwen die ze nodig hebben voor hun vaardigheid in begrijpend lezen en luisteren en voor hun verdere schoolloopbaan.

Ouderbetrokkenheid en het onderwijs

Ouderbetrokkenheid is een kenmerk van succesvol onderwijs. Het bevordert de schoolprestaties, werkhouding, het sociaal-emotioneel functioneren en welzijn van leerlingen. Ouders spelen een belangrijke rol in de opvoeding van hun kinderen. Ze kunnen helpen bij het ondersteunen van het onderwijs van hun kind. Dit is “onderwijsondersteunend gedrag”. Hoe meer hiervan aanwezig, hoe groter de kans op schoolsucces.

Een constructieve samenwerking tussen leerkrachten en ouders is hierbij cruciaal. Deze draagt bij aan een schoolcultuur waarin leerkrachten en ouders zij aan zij staan en bevordert daarmee het werkplezier van leraren èn het vertrouwen van ouders in de school. Ook in Passend Onderwijs is ouderbetrokkenheid relevant. Eén van de doelen van dit beleid is immers het versterken van de positie van ouders bij de invulling van de extra ondersteuning voor hun kind.

De rol van het onderwijs in kansenongelijkheid

Kansenongelijkheid in het onderwijs is een complex vraagstuk. Dit komt doordat het niet wordt veroorzaakt door één enkele factor, maar wordt gevoed door verschillende factoren in de leefwerelden van kinderen en jongeren. De invloed van het onderwijssysteem is hierbij een belangrijke factor. Het Nederlandse onderwijssysteem heeft kenmerken die kunnen bijdragen aan kansenongelijkheid. Zo is er sprake van sterke differentiatie en vroege selectie waarbij leerlingen al op jonge leeftijd worden ingedeeld op niveau. Dit kan kansenongelijkheid voeden, doordat vroege selectie vaak nadelig is voor leerlingen die vroeg in het schooljaar jarig zijn, voor leerlingen met een minder gunstige sociaaleconomische positie, en voor laatbloeiers.

Daarnaast kan sterke differentiatie nadelig werken, omdat het tussentijds veranderen van schoolsoort lastig is. Terwijl juist leerlingen die zijn ondergeadviseerd en laatbloeiers baat hebben bij een flexibel systeem waarin ze kunnen laten zien welk niveau daadwerkelijk aansluit bij hun capaciteiten.

Samenwerking en onderwijskwaliteit

De kwaliteit van het onderwijs is van groot belang voor de ontwikkeling van kinderen. Scholen moeten zich hierbij richten op de verschillen in thuismilieu en proberen om “het speelveld gelijker te maken”. Dit betekent dat ze kinderen in achterstandssituaties zoveel mogelijk kennis meegeven over heel veel verschillende onderwerpen.

Onderwijskwaliteit is een belangrijk onderdeel van de school. Scholen moeten hierbij rekening houden met de verschillen in thuismilieu en proberen om “het speelveld gelijker te maken”. Dit betekent dat ze kinderen in achterstandssituaties zoveel mogelijk kennis meegeven over heel veel verschillende onderwerpen.

Conclusie

De samenwerking tussen school en ouders is cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen. Een goed pedagogisch klimaat draagt bij aan een positieve sfeer waarin leerlingen zich veilig voelen. Het curriculum speelt een belangrijke rol bij de opbouw van kennis van de wereld. Ouderbetrokkenheid is een kenmerk van succesvol onderwijs. Het Nederlandse onderwijssysteem kan bijdragen aan kansenongelijkheid, maar scholen kunnen proberen om “het speelveld gelijker te maken”. De kwaliteit van het onderwijs is van groot belang voor de ontwikkeling van kinderen.

Bronnen

1. Onderwijskennis.nl - Kennis van de wereld opbouwen
2. Basisschool Emmeloord - Inschrijven
3. Ouders en onderwijs - Wij-leren.nl
4. Pedagogisch klimaat - Onderwijsinspectie
5. Scholen met Succes - Onderwijskwaliteit
6. Schoolregister.nl - Schoolkeuzehulp
7. Kansenongelijkheid in het onderwijs - NJI
8. Wie je bent, bepaalt je succes - De Correspondent
9. Ouderbetrokkenheid en onderwijskansen - Onderwijskennis.nl
10. Succesvol met ouders werken - Leraar24.nl