Ouders hebben invloed op het alcoholgebruik van hun kinderen

De invloed van ouders op het gedrag van hun kinderen is groot, en dat geldt met name voor het gebruik van alcohol. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de opvoedstijl, de communicatie tussen ouder en kind, en het eigen gedrag van ouders een grote rol spelen bij het bepalen van het alcoholgebruik van jongeren. Dit artikel geeft inzicht in de verschillende factoren die de invloed van ouders op het alcoholgebruik bepalen en biedt aanbevelingen voor een gezonde opvoeding.

Ouders als rolmodel

Een van de belangrijkste factoren die het alcoholgebruik van jongeren beïnvloeden, is het gedrag van de ouders. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van ouders die alcohol drinken, vaker op jongere leeftijd beginnen met drinken of zelfs bingedrinken (veel alcohol drinken in korte tijd) en een groter risico lopen op het ontwikkelen van een alcoholverslaving. Dit komt doordat kinderen de omgeving van hun ouders observeren en dit als voorbeeld nemen. Ook het zien van hun ouders drinken speelt een rol in het alcoholgebruik van jongeren.

Daarnaast beïnvloedt het alcoholgebruik van (oudere) broers en zussen het gedrag van jongeren. Kinderen die zien dat hun broer of zus alcohol drinken, hebben vaker een positieve houding ten opzichte van alcohol. Het is daarom belangrijk dat ouders niet alleen hun eigen gedrag in de gaten houden, maar ook het gedrag van andere gezinsleden.

Opvoedstijl en alcoholgebruik

De opvoedstijl van ouders speelt een cruciale rol in het alcoholgebruik van jongeren. Er zijn verschillende opvoedstijlen die kunnen bijdragen aan het bepalen van het gedrag van kinderen. De meest voorkomende opvoedstijlen zijn:

• Autoritaire opvoedstijl: hoge verwachtingen voor het kind, veel controle, streng, weinig warmte en emotionele steun;
• Autoritatieve opvoedstijl: betrokkenheid, emotionele steun, het stellen van grenzen, open communicatie;
• Permissieve opvoedstijl: veel vrijheid voor het kind, vermijden van strikte regels en straffen, compromissen maken, weinig eisen stellen;
• Verwaarlozende opvoedstijl: weinig interesse in de ontwikkeling van het kind, weinig warmte en verwachtingen.

Uit onderzoek blijkt dat een autoritatieve opvoedstijl een beschermende factor is voor het alcoholgebruik van kinderen. Deze stijl zorgt voor betrokkenheid, emotionele steun, het stellen van grenzen en open communicatie. Daardoor voelen jongeren zich veiliger thuis en leren ze beter om te gaan met hun gedrag. Daarentegen is een autoritaire of verwaarlozende opvoedstijl een risicofactor voor het alcoholgebruik van kinderen en jongeren.

Regels en afspraken over alcoholgebruik

Het stellen van regels en afspraken over het gebruik van alcohol is belangrijk om het alcoholgebruik van jongeren te beïnvloeden. Uit onderzoek blijkt dat strenge regels over alcoholgebruik bij kinderen bijdrragen aan uitstel van beginnen met drinken en een lagere alcoholconsumptie bij jongeren. Echter, veel ouders vinden het lastig om regels te stellen en afspraken te maken met hun kind over alcoholgebruik.

Volgens onderzoek heeft ongeveer een derde van de ouders (31,1%) een ‘niet drinken én niet roken tot 18 jaar (NIX18)’-afspraak met hun kind gemaakt. Een groot deel van de ouders (42,6%) heeft geen niet roken en/of niet drinken afspraak gemaakt en is dat ook niet van plan. Redenen zijn onder andere dat ouders liever een goed gesprek willen voeren, het kind zelf niet wil drinken of de angst dat het stiekem gebeurt.

Monitoring van het gedrag van het kind

Het monitoren van het gedrag van het kind is belangrijk. Ouders kunnen dit doen door zicht te houden op de activiteiten van hun kind, zoals met wie ze omgaan, hoe ze het op school doen en hoe ze zich thuis gedragen. Zo weet het kind dat op hem of haar gelet wordt. Goede monitoring is een beschermende factor voor het alcoholgebruik van adolescenten. Het is belangrijk dat ouders weten waar hun kind is en met wie ze omgaan. Dit helpt om te voorkomen dat kinderen in gevaarlijke situaties terechtkomen.

Goedkeurende houding van ouders

Een goedkeurende houding van ouders over het alcoholgebruik bij jongeren is een risicofactor, aangezien hierdoor jongeren zelf meer positieve ideeën over drinkers kunnen ontwikkelen. De beschikbaarheid van alcohol thuis kan bijdragen aan een positievere houding ten opzichte van alcoholgebruik en kan uiteindelijk zorgen dat jongeren vaker gaan drinken. Als ouders alcoholgebruik door hun kinderen goedkeuren, zoals het toestaan van kleine slokjes, kan dit jongeren een positiever beeld van alcohol geven. Uit het Peilstationsonderzoek Scholieren bleek dat een kwart van de 12- tot 16-jarige scholieren die alcohol drinken, meestal alcohol van hun ouders krijgt.

Ouders en de leeftijdsgrens

De leeftijdsgrens voor het gebruik van alcohol is in Nederland vastgesteld op 18 jaar. Dit is vanwege de schadelijke invloed van alcohol op de gezondheid van jongeren. De ontwikkeling van de hersenen kan verstoord raken en wie al jong begint met drinken, heeft bovendien meer kans om later verslaafd te raken. Het is daarom belangrijk dat ouders weten dat het gebruik van alcohol voor jongeren schadelijk is en dat ze hun kinderen hierover informeren.

Communicatie over alcoholgebruik

Een goede communicatie tussen ouder en kind over het gebruik van alcohol is essentieel. Ouders moeten weten hoe ze met hun kind kunnen communiceren over dit onderwerp. Een goed gesprek is belangrijker dan veel slechte gesprekken. Het is belangrijk dat ouders hun kind serieus nemen en inzicht geven in de gevolgen van alcoholgebruik. Ook moet het kind weten dat ouders bereid zijn om te luisteren en te helpen bij eventuele problemen.

Ouders en de invloed van cultuur

De afkomst van een gezin kan een rol spelen bij het gebruik van alcohol. Het verschilt namelijk per cultuur hoe normaal het is om alcohol te drinken. Bij gezinnen met een migratieachtergrond wordt thuis vaak minder gedronken. Uit de algemene statistieken blijkt dan ook dat jongeren met een migratieachtergrond minder drinken. Omdat ze dat thuis niet geleerd hebben, aangezien het vanuit religie vaak verboden wordt. Maar als kinderen met een migratieachtergrond drinken, dan drinken ze al snel evenveel als hun leeftijdsgenoten.

Conclusie

De invloed van ouders op het gedrag van hun kinderen is groot, en dat geldt met name voor het gebruik van alcohol. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de opvoedstijl, de communicatie tussen ouder en kind, en het eigen gedrag van ouders een grote rol spelen bij het bepalen van het alcoholgebruik van jongeren. Ouders moeten zich bewust zijn van hun rol als rolmodel en proberen om een gezonde opvoeding te geven. Het stellen van regels en het monitoren van het gedrag van het kind zijn belangrijk om het alcoholgebruik van jongeren te beïnvloeden. Bovendien is het belangrijk dat ouders goed met hun kind kunnen communiceren over dit onderwerp en hun kinderen informeren over de gevolgen van alcoholgebruik.

Bronnen

1. https://www.helderopvoeden.nl/alcohol/meer-kans-op-problemen-met-alcoholgebruik-dit-speelt-mee
2. https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol/alcohol-en-jongeren/alcohol-en-opvoeding/
3. https://www.nuchterefries.nl/ouders/
4. https://allesoverdrinken.nl/themas/de-echte-feiten/jonge-kinderen-en-alcohol-zo-geef-je-het-goede-voorbeeld
5. https://gezondidee.mumc.nl/gezond-leven/puberteit-dit-moet-je-weten-opvoedtips/pubers-drugs-en-alcohol/ouders-hebben-invloed
6. https://www.ggznieuws.nl/opvoeding-gericht-op-roken-en-alcoholgebruik-lastiger-als-kinderen-ouder-worden/
7. https://www.nji.nl/middelenmisbruik-en-verslaving/opvoeding