Liefde en grenzen in de opvoeding: De sleutel tot gezonde kinderopvoeding
juli 7, 2025
Lichamelijke opvoeding is een essentieel onderdeel van het onderwijs aan de basisschool. Het is niet alleen bedoeld om kinderen fysiek actief te houden, maar ook om hun mentale welzijn, concentratievermogen en leerprestaties te verbeteren. Veel studies en onderzoeken tonen aan dat bewegen een positief effect heeft op de ontwikkeling van kinderen. In dit artikel wordt ingegaan op de belangrijkste aspecten van lichamelijke opvoeding, inclusief de voordelen van beweging, de aanbieding van het vak, de rol van leerkrachten en de praktijk van bewegend leren.
De voordelen van lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding draagt bij aan de fysieke en mentale ontwikkeling van kinderen. Onderzoek toont aan dat bewegen helpt bij het verbeteren van aandacht, concentratie en cognitieve vaardigheden. Daarnaast leidt het tot een beter mentaal welzijn en een positieve houding ten opzichte van de school. Volgens een onderzoek van Baile (2006) heeft meer sport en bewegen een positief effect op de binding met school en dit vertaalt zich in een positieve houding ten opzichte van de school.
Bijna 80% van de kinderen vindt het leuk om vaker buiten les te krijgen, wat het leerproces kan stimuleren. Buitenles en beweging in de natuur kunnen bijdragen aan betere leerprestaties, omdat kinderen zich beter kunnen concentreren en creatiever kunnen denken. Een studie van DUO (2021) toont aan dat groepsleerkrachten enthousiast zijn over buitenlessen, doordat ze leiden tot betere concentratie, betere retentie van lesstof en meer creatief denken.
Bewegen in de klas, zoals energizers of korte beweegactiviteiten, helpt bij het verhogen van de aandacht en concentratie van kinderen. Een onderzoek van Mullender-Wijnsma (2015) toont aan dat het combineren van fysieke activiteit met leren het leerpresternde van kinderen kan verbeteren. Dit geldt zowel voor rekenen als voor taallessen.
De rol van lichamelijke opvoeding in het curriculum
Lichamelijke opvoeding is een verplicht vak in het basisonderwijs. Het vak moet op een gestructureerde manier worden aangeboden, zodat kinderen de nodige vaardigheden ontwikkelen. De wet stelt voor dat scholen het aantal uren lichamelijke opvoeding moeten geven dat voor 1 augustus 2005 op het rooster stond. Dit is een beschermde status, zodat kinderen voldoende uren lichamelijke opvoeding krijgen.
Het aantal uren lichamelijke opvoeding varieert per schoolniveau. Voor vmbo wordt gemiddeld 2,5 lesuur per week aangeboden, voor havo 2,2 lesuur en voor vwo 2 lesuren. Dit wordt uitgevoerd over 40 schoolweken per jaar, met lesuren van 50 minuten. De inhoudelijke eisen aan het vak zijn gebaseerd op de situatie zoals die op 1 augustus 2005 gold. De lessen moeten praktische bewegingsactiviteiten bevatten, met aandacht voor kwaliteit, intensiteit en variatie.
De rol van leerkrachten in lichamelijke opvoeding
Een leerkracht moet bevoegd zijn om lichamelijke opvoeding te geven. Dit kan worden verkregen via een getuigschrift LO (hbo), dat aantoont dat de leerkracht aan de bekwaamheidseisen voldoet. Ook moet de leerkracht in het bezit zijn van een verklaring omtrent gedrag. Voor primair onderwijs is een pabo-diploma voldoende om bewegingsonderwijs aan te bieden. Daarnaast kunnen leerkrachten ook bevoegd zijn voor het geven van lichamelijke opvoeding als ze een getuigschrift van de ‘Leergang vakbekwaamheid bewegingsonderwijs’ hebben.
In het voortgezet onderwijs is een leerkracht ook bevoegd bij het in bezit zijn van een akte J. Dit getuigschrift geeft bevoegdheid voor het geven van lichamelijke opvoeding in het basisonderwijs, speciaal onderwijs en vmbo. In het speciaal onderwijs gelden dezelfde bevoegdheden als in het reguliere basisonderwijs, maar er is een specifieke eis voor leerlingen vanaf zeven jaar.
Bewegend leren: Een alternatief voor traditionele lessen
Bewegend leren is een methode waarbij beweging gecombineerd wordt met leren. Dit kan worden toegepast bij rekenen, taal en andere vakken. Het doel is om kinderen actief te houden en te stimuleren om te bewegen tijdens het leren. Een onderzoek van Vetter et al. (2020) toont aan dat het combineren van fysieke activiteit met leren het leerpresternde van kinderen kan verbeteren. Dit geldt zowel voor korte als langdurige activiteiten.
Bewegend leren helpt bij het verhogen van de motivatie van kinderen en het versterken van hun concentratie. Het is een goed alternatief voor traditionele lessen, waarbij kinderen vaak te lang stil zitten. Door beweging in de les te integreren, wordt de klas dynamischer en beter te beheren.
De praktijk van lichamelijke opvoeding
Bij de praktijk van lichamelijke opvoeding is het belangrijk om de lessen goed voor te bereiden. Dit omvat het bedenken van activiteiten, het opstellen van een lesvoorbereiding en het bepalen van de accenten die de leerkracht wil leggen. Bijvoorbeeld, een les kan gericht zijn op het leren bewegen (bewegingsdoelen), het samenwerken (reguleringsdoelen) of het ervaren van de activiteit (belevingsdoelen).
Een lesvoorbereiding kan bestaan uit een overzicht van de activiteiten, de benodigdheden en de tijdsindeling. Bijvoorbeeld, een les met vier beweegtuinen, zoals pylonnentrefbalspel, klimmen en klauteren, springen vanaf een schuine bank en acrobatiek met voorbeeldkaarten. Deze activiteiten kunnen worden gecombineerd en op verschillende manieren worden aangeboden.
De rol van schoolpleinen en buitenactiviteiten
Buitenlessen en pauze-activiteiten zijn belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Ze geven kinderen de kans om te bewegen, te spelen en te leren in een natuurlijke omgeving. Een onderzoek van Mygind (2007) toont aan dat kinderen tijdens buitenlessen vaker in beweging zijn dan wanneer ze in de klas zitten. Dit heeft ook invloed op hun leerprestaties, omdat ze zich beter kunnen concentreren en creatiever kunnen denken.
De schoolpleinen en de omgeving van de school spelen ook een rol in het stimuleren van fysieke activiteit. Een goede luchtkwaliteit, voldoende daglicht en de juiste temperatuur kunnen bijdragen aan een betere leerprestatie. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen lopend of fietsend naar school gaan, wat hun bewegingsniveau kan verhogen.
De toekomst van lichamelijke opvoeding
De toekomst van lichamelijke opvoeding is afhankelijk van de inzet van leerkrachten, scholen en ouders. Het is belangrijk om de kwaliteit van het vak te waarborgen en te zorgen dat kinderen voldoende bewegen. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar innovatieve methoden, zoals bewegend leren, en om te werken aan een doorlopende lijn voor het bewegingsonderwijs binnen de school.
Beweging is een essentieel onderdeel van het onderwijs, en het heeft een positief effect op de ontwikkeling van kinderen. Door het aanbieden van lichamelijke opvoeding op een gestructureerde manier, kunnen kinderen hun fysieke en mentale vaardigheden ontwikkelen. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor voldoende uren lichamelijke opvoeding en om innovatieve methoden te combineren met traditionele lessen.
Conclusie
Lichamelijke opvoeding speelt een cruciale rol in het onderwijs aan de basisschool. Het draagt bij aan de fysieke en mentale ontwikkeling van kinderen en heeft een positief effect op hun leerprestaties. Door het aanbieden van beweging in de klas, buitenlessen en pauze-activiteiten, kunnen kinderen actief worden gehouden en hun concentratievermogen verbeteren. De rol van leerkrachten is hierbij belangrijk, aangezien ze de lessen goed moeten voorbereiden en de nodige bevoegdheden moeten hebben. De toekomst van lichamelijke opvoeding ligt bij de inzet van scholen, ouders en leerkrachten om de kwaliteit van het vak te waarborgen en te zorgen voor voldoende beweging in het curriculum.
Bronnen
- https://www.onderwijskennis.nl/kennisbank/het-belang-van-meer-bewegen-op-school
- https://www.allesoversport.nl/thema/beweegstimulering/wettelijke-richtlijnen-voor-bewegingsonderwijs-van-basisschool-tot-mbo/
- https://www.leraar24.nl/50980/betere-leerprestaties-bij-meer-beweging/
- https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwijssectoren/voortgezet-onderwijs/aantal-uren-lichamelijke-opvoeding
- https://www.noordhoff.nl/webshop/product/lichamelijke-opvoeding-op-de-basisschool-9789001846275?srsltid=AfmBOooiQX-rokxNKEGzxYGh2oEXnrBR92Psa7hbNnywoRoNWiLYIzAY
- https://www.onderwijs-in-bewegen.nl/blok-1/hoofdstuk-1/hoofdstuk-1-lesvoorbereiding/
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
