Emotioneel opvoeden in Haarlem: Hulpmiddelen en praktijkvoorbeelden
juli 6, 2025
Inleiding
Volgens de visie van Maria Montessori verloopt de ontwikkeling van een kind in verschillende fasen, waarin het kind op een bepaalde manier gevoelig is voor bepaalde vormen van leren en groei. Deze fasen, ook wel gevoelige perioden genoemd, zijn cruciaal voor het begrijpen van hoe kinderen zich ontwikkelen en hoe ze op de juiste manier kunnen worden gestimuleerd. De vier fasen die volgens Montessori van belang zijn, zijn: 0-6 jaar, 6-12 jaar, 12-18 jaar en 18-24 jaar. Deze fasen worden vaak ingedeeld in de zogenaamde “gevoelige perioden”, waarin het kind extra aandacht en ondersteuning nodig heeft om bepaalde vaardigheden te ontwikkelen. In dit artikel wordt ingegaan op elk van deze fasen, met name de eerste drie, die het meeste betrokken zijn bij de opvoeding en het onderwijs in de kindertijd. De informatie is gebaseerd op de bronnen die in de lijst zijn opgenoemd.
De Vier Fases van Ontwikkeling volgens Maria Montessori
0-6 Jaar: De Eerste Gevoelige Fase
De eerste fase van de ontwikkeling van een kind, van 0 tot 6 jaar, wordt vaak de “geboorte- of ontwikkelingsfase” genoemd. In deze periode is het kind zeer gevoelig voor het opbouwen van basisvaardigheden, zoals lopen, spreken en het ontdekken van de wereld om zich heen. Volgens Maria Montessori is dit de tijd waarin het kind zichzelf en zijn omgeving begint te leren kennen. Het kind ontwikkelt zich door de indrukken en ervaringen die het opdoet in zijn omgeving.
In deze fase is het belangrijk dat het kind een veilige, geordende en aantrekkelijke omgeving krijgt, waarin het zich vrij en zelfstandig kan bewegen en ontdekken. De omgeving moet zo zijn dat het kind zich vrij voelt om te leren, te spelen en te experimenteren. Volgens de bronnen is het belangrijk dat ouders en opvoeders deze fase goed observeren en de juiste materialen en activiteiten aanbieden.
Deze fase is onderverdeeld in twee delen:
- 0-3 jaar: Het kind leert lopen, praten en zich bewust worden van zijn eigen persoonlijkheid. Het herhaalt met plezier dezelfde handelingen, zoals het opstellen van blokken of het kleden van speelgoed. Dit is de tijd van de “zelf doen” en het leren door te doen.
- 3-6 jaar: Het kind begint zijn gedrag en denken te structureren. Het leert zich te verplaatsen in de ruimte, en begint zich bewust te worden van regels, rituelen en sociale relaties. In deze fase ontwikkelt het kind een sterke behoefte aan zelfstandigheid en het leren door te doen.
Deze fase is cruciaal voor de vorming van het kind. Het is de tijd waarin het kind de basis legt voor latere ontwikkelingen, zoals taal, motoriek, sociale vaardigheden en denken. De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten hierop aansluiten door een voorbereide omgeving te bieden, waarin het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo.
6-12 Jaar: De Tweede Gevoelige Fase
De tweede fase van de ontwikkeling van een kind, van 6 tot 12 jaar, wordt vaak de “schooltijd” genoemd. In deze periode is het kind gevoelig voor het opbouwen van kennis, het ontwikkelen van denkvaardigheden en het leren omgaan met andere kinderen. Volgens Maria Montessori is dit de tijd waarin het kind zich bewust wordt van de wereld om zich heen en zijn eigen plaats daarin zoekt.
In deze fase is het belangrijk dat het kind een omgeving krijgt waarin het zich kan ontwikkelen op basis van zijn eigen interesses en vermogens. Het kind heeft behoefte aan een evenwicht tussen vrijheid en structuur. Het moet kunnen kiezen welke taken het wil uitvoeren, maar ook de juiste begeleiding krijgen om deze taken op een gestructureerde manier uit te voeren.
In deze fase ontwikkelt het kind een sterke behoefte aan het leren door te doen, het leren door te praten en het leren door te denken. Het kind leert zich te oriënteren in de wereld en begint zijn eigen mening te vormen. Het is ook de tijd waarin het kind zich bewust wordt van de rol van anderen en de samenleving.
Deze fase is cruciaal voor de vorming van het kind. Het is de tijd waarin het kind de basis legt voor latere ontwikkelingen, zoals het leren lezen, schrijven, rekenen en het opbouwen van sociale vaardigheden. De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten hierop aansluiten door een voorbereide omgeving te bieden, waarin het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo.
12-18 Jaar: De Derde Gevoelige Fase
De derde fase van de ontwikkeling van een kind, van 12 tot 18 jaar, wordt vaak de “adolescentenfase” genoemd. In deze periode is het kind gevoelig voor het opbouwen van een eigen identiteit, het ontwikkelen van abstract denken en het leren omgaan met het groeiende aantal verantwoordelijkheden. Volgens Maria Montessori is dit de tijd waarin het kind zich bewust wordt van zijn eigen gedrag, zijn waarden en zijn positie in de samenleving.
In deze fase is het belangrijk dat het kind een omgeving krijgt waarin het zich kan ontwikkelen op basis van zijn eigen interesses en vermogens. Het kind heeft behoefte aan een evenwicht tussen vrijheid en structuur. Het moet kunnen kiezen welke taken het wil uitvoeren, maar ook de juiste begeleiding krijgen om deze taken op een gestructureerde manier uit te voeren.
In deze fase ontwikkelt het kind een sterke behoefte aan het leren door te doen, het leren door te praten en het leren door te denken. Het kind leert zich te oriënteren in de wereld en begint zijn eigen mening te vormen. Het is ook de tijd waarin het kind zich bewust wordt van de rol van anderen en de samenleving.
Deze fase is cruciaal voor de vorming van het kind. Het is de tijd waarin het kind de basis legt voor latere ontwikkelingen, zoals het leren lezen, schrijven, rekenen en het opbouwen van sociale vaardigheden. De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten hierop aansluiten door een voorbereide omgeving te bieden, waarin het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo.
18-24 Jaar: De Vierde Fase
De vierde fase van de ontwikkeling van een kind, van 18 tot 24 jaar, wordt vaak de “volwassenenfase” genoemd. In deze periode is het kind gevoelig voor het opbouwen van een eigen identiteit, het ontwikkelen van abstract denken en het leren omgaan met het groeiende aantal verantwoordelijkheden. Volgens Maria Montessori is dit de tijd waarin het kind zich bewust wordt van zijn eigen gedrag, zijn waarden en zijn positie in de samenleving.
In deze fase is het belangrijk dat het kind een omgeving krijgt waarin het zich kan ontwikkelen op basis van zijn eigen interesses en vermogens. Het kind heeft behoefte aan een evenwicht tussen vrijheid en structuur. Het moet kunnen kiezen welke taken het wil uitvoeren, maar ook de juiste begeleiding krijgen om deze taken op een gestructureerde manier uit te voeren.
In deze fase ontwikkelt het kind een sterke behoefte aan het leren door te doen, het leren door te praten en het leren door te denken. Het kind leert zich te oriënteren in de wereld en begint zijn eigen mening te vormen. Het is ook de tijd waarin het kind zich bewust wordt van de rol van anderen en de samenleving.
Deze fase is cruciaal voor de vorming van het kind. Het is de tijd waarin het kind de basis legt voor latere ontwikkelingen, zoals het leren lezen, schrijven, rekenen en het opbouwen van sociale vaardigheden. De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten hierop aansluiten door een voorbereide omgeving te bieden, waarin het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo.
De Belangrijkheid van de Fasen in de Opvoeding
Volgens de visie van Maria Montessori is het belangrijk dat ouders en opvoeders de fasen van het kind begrijpen en er op aansluiten. Elk kind doorloopt de fasen op zijn eigen tempo en heeft behoefte aan een omgeving die aansluit bij de behoeften van het kind. De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten hierop aansluiten door een voorbereide omgeving te bieden, waarin het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo.
De fasen zijn niet alleen belangrijk voor de ontwikkeling van het kind, maar ook voor het begrijpen van de rol van de opvoeder. De opvoeder dient een begeleider te zijn die het kind helpt bij het leren, het leren door te doen en het leren door te denken. Het is belangrijk dat de opvoeder de juiste materialen en activiteiten aanbiedt, zodat het kind zich kan ontwikkelen op basis van zijn eigen interesses en vermogens.
De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten ook rekening houden met de verschillen tussen de fasen. Elke fase heeft haar eigen kenmerken en behoeften, en de opvoeders moeten hierop aansluiten door de juiste begeleiding en stimulering te bieden. Het is belangrijk dat de opvoeders de juiste balans vinden tussen vrijheid en structuur, zodat het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo.
Conclusie
De vier fasen van ontwikkeling volgens Maria Montessori zijn cruciaal voor het begrijpen van de ontwikkeling van een kind. Deze fasen, ook wel gevoelige perioden genoemd, zijn belangrijk voor het leren, het leren door te doen en het leren door te denken. De opvoeders en onderwijsinstellingen moeten hierop aansluiten door een voorbereide omgeving te bieden, waarin het kind zich kan ontwikkelen op zijn eigen niveau en tempo. Het is belangrijk dat de opvoeders de juiste balans vinden tussen vrijheid en structuur, zodat het kind zich kan ontwikkelen op basis van zijn eigen interesses en vermogens.
Bronnen
- https://www.onderwijsconsument.nl/montessori/
- https://www.kinderopvangbijlotte.nl/maria-montessori/
- https://www.bussumsemontessori.nl/onderwijs/maria-montessori/
- https://www.montessorikinderopvang.nl/de-vier-fases-van-ontwikkeling/
- https://www.curioctopus.nl/read/21026/volgens-maria-montessori-zijn-dit-de-10-gouden-regels-voor-het-bepalen-van-de-grenzen-voor-je-kinderen
- https://kleuterschool.nl/kinderen/kinderopvang/gevoelige-fasen-definitie-en-overzicht-volgens-maria-montessori/
- https://www.eo.nl/artikel/de-kracht-van-een-montessori-opvoeding-en-educatie
- https://speelkeuze.nl/wat-is-een-montessori-opvoeding-voor-kinderen/
- https://montessori.nl/ouders/over-montessori/primair-onderwijs-0-12-jaar/
- https://www.montessorischoolmaassluis.nl/ons-onderwijs/eigentijds-montessori-onderwijs/
- https://www.montessorinwk.nl/ons-onderwijs/kinderen-ontwikkeling/
- https://www.mamascrapelle.nl/opvoeden-volgens-de-montessori-methode/
- https://www.arnhemsemontessorischool.nl/ons-onderwijs/montessori-onderwijs/
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
