De Opvoeders: Opvoeden als een team
juli 5, 2025
Creativiteit is een cruciale vaardigheid die kinderen helpt bij het ontwikkelen van denkvaardigheden, zelfvertrouwen en een betere omgang met onzekerheid. In de opvoeding speelt creativiteit een centrale rol, zowel op school als in het thuisonderwijs. De bronnen tonen aan dat creativiteit niet alleen gericht is op kunst en schilderen, maar ook op het oplossen van problemen, het bedenken van nieuwe oplossingen en het stimuleren van een open en nieuwsgierige geest. In dit artikel wordt uitgelegd wat creativiteit is, hoe deze ontwikkeld kan worden en waarom het belangrijk is voor kinderen in de opvoeding.
Wat is creativiteit?
Creativiteit wordt vaak omschreven als het vermogen om nieuwe en ongebruikelijke oplossingen te vinden voor bestaande problemen. Het gaat hierbij niet alleen om het maken van kunstwerken, maar ook om het denken en handelen op een originele manier. Creativiteit wordt gezien als een vermogen dat zich ontwikkelt in een rijke leeromgeving waarin kinderen gestimuleerd worden om zelf oplossingen te bedenken. Het creatieve vermogen is het sterkst wanneer kinderen in een omgeving terechtkomen waarin ze vrijheid hebben om te experimenteren, te proberen en te leren van fouten.
Creativiteit bestaat uit drie belangrijke aspecten: het vermogen tot vernieuwing, probleemoplossend denken en het creëren van iets nieuw. Deze drie aspecten kunnen in willekeurige volgorde voorkomen en kunnen meerdere malen binnen een creatief proces voorkomen. Creativiteit is niet alleen relevant voor kunstenaars, maar ook voor wetenschappers, pedagogen, en zelfs stratenmakers. Het is de drijfveer achter nieuwe inzichten en ontwikkeling. Daarom is het belangrijk om creativiteit te bevorderen in de opvoeding van kinderen.
Creativiteit en het leerproces
Creativiteit is een essentiële vaardigheid in het leerproces. Volgens de SLO (Stichting Leerplanontwikkeling) wordt creatief denken en handelen beschouwd als het vermogen om nieuwe of ongebruikelijke maar toepasbare ideeën te vinden voor bestaande vraagstukken. Creativiteit is daarom een van de elf 21e-eeuwse vaardigheden, die gericht zijn op het voorbereiden van leerlingen op een snel veranderende toekomst. In dit model is creativiteit belangrijk, omdat complexe maatschappelijke kwesties creatieve oplossingen vragen. Door als kind creativiteit te ontwikkelen, ben je later beter in staat om met complexe problemen om te gaan.
De SLO heeft een leerlijn ontwikkeld voor creatief denken en handelen in het basisonderwijs. Deze leerlijn bevat competenties voor leerlingen, verdeeld over vijf categorieën: oriënteren, onderzoeken, uitvoeren, evalueren en reflecteren. Deze competenties helpen leerlingen om zich open te stellen voor verschillende onderwerpen, verschillende denktechnieken toe te passen en zelf te reflecteren op hun denkproces.
De rol van de leraar bij het stimuleren van creativiteit
De rol van de leraar is cruciaal bij het stimuleren van creativiteit. Creatieve leraren zijn zich bewust van en waarderen de creativiteit in zichzelf en proberen de creativiteit in leerlingen te bevorderen. Ze geven les op een persoonlijke, pedagogische manier en stimuleren de nieuwsgierigheid van leerlingen. Ook stimuleren creatieve leraren de autonomie, originaliteit en het persoonlijk eigenaarschap van de leerling. Ze zijn professionals die zelf vormgeven aan hun creatieve betrokkenheid in de klas en dat ook bij de leerlingen opwekken.
Creatieve leraren hebben een specifieke houding nodig. Ze moeten zich bewust zijn van de eigenschappen van creativiteit, zoals risico’s durven nemen, doorzettingsvermogen en een open geest. Daarnaast is het belangrijk dat leraren creativiteit in hun eigen leerproces beoordelen en stimuleren. Ze moeten hun leerlingen helpen om de relevantie van hun werk in te zien, bijvoorbeeld door te focussen op de praktische toepassing of door de nadruk te leggen op de emotionele band. Emotionele betrokkenheid is belangrijk in het lesgeven, maar extra belangrijk wanneer het gaat om het leren van creativiteit.
Creativiteit in de praktijk: hoe kun je het stimuleren?
Creativiteit kan op verschillende manieren gestimuleerd worden. In de praktijk is het belangrijk dat kinderen ruimte krijgen om te experimenteren en te leren van fouten. Ze moeten worden aangemoedigd om hun eigen keuzes te maken, zonder dat het eindresultaat bekend is. Dit stimuleert hun fantasie en originaliteit. Creatieve processen kunnen worden ondersteund door materialen aan te reiken, zoals takjes, bladeren, papier, klei, verf, hout, restjes stof, wol en meer. Deze materialen geven kinderen de ruimte om te experimenteren en hun eigen ideeën te realiseren.
Bij creatieve processen worden veel verschillende ontwikkelingsgebieden van kinderen gestimuleerd, zoals zelfvertrouwen, motoriek en inventiviteit. Kinderen leren dat iets wel of niet werkt en proberen dan iets anders. Doordat er geen eindresultaat wordt verwacht, kan het ook niets fout doen. Dit is prettig voor het kind, omdat het lukt om te maken wat het wilde, een trots gevoel geeft. Dit gevoel is groter wanneer zij de keuzes zelf hebben gemaakt, in plaats van wanneer er iets is voorgezegd. De motivatie om iets te maken komt dan ook helemaal vanuit het kind. Dit wordt intrinsieke motivatie genoemd.
Creativiteit en de rol van de ouder
Creativiteit is niet alleen belangrijk op school, maar ook in het thuisonderwijs. Ouders spelen een belangrijke rol bij het stimuleren van creativiteit bij hun kind. Ze kunnen hun kinderen materialen aanreiken en hen de ruimte geven om te experimenteren. Bovendien is het belangrijk dat ouders hun kinderen aanmoedigen om te denken in mogelijkheden, in plaats van alleen op eindresultaten te focussen. Creativiteit is geen mysterieus talent, maar een keuze om je persoonlijk te ontwikkelen. Iedereen kan groeien in zijn of haar creativiteit.
De rol van de ouder is om creativiteit te bevorderen door open vragen te stellen, zoals “Waar doet dit nog meer aan denken?” of “Waar lijkt dit op?”. Dit stimuleert kinderen om te speculeren en verschillende oplossingen te bedenken. Ook is het belangrijk dat ouders hun kinderen aanmoedigen om hun eigen ideeën te delen en te laten zien wat ze met materialen kunnen maken. Creativiteit is dus ook een taak van de ouder, net als van de leraar.
Creativiteit als 21e-eeuwse vaardigheid
Creatief denken is een van de elf 21e-eeuwse vaardigheden, die gericht zijn op het voorbereiden van leerlingen op een snel veranderende toekomst. Creativiteit hoort daarbij omdat complexe maatschappelijke kwesties om creatieve oplossingen vragen. Grote wereldwijde problemen hebben vernieuwende oplossingen nodig. Door als kind je creativiteit te ontwikkelen, ben je later beter in staat om met die vraagstukken om te gaan. Creativiteit is daarom een cruciale vaardigheid in de opvoeding van kinderen.
De SLO heeft een leerlijn ontwikkeld voor creatief denken en handelen in het basisonderwijs. Deze leerlijn bevat competenties voor leerlingen, verdeeld over vijf categorieën: oriënteren, onderzoeken, uitvoeren, evalueren en reflecteren. Deze competenties helpen leerlingen om zich open te stellen voor verschillende onderwerpen, verschillende denktechnieken toe te passen en zelf te reflecteren op hun denkproces.
Conclusie
Creativiteit is een essentiële vaardigheid in de opvoeding van kinderen. Het is belangrijk om creativiteit te bevorderen, zowel op school als in het thuisonderwijs. Creativiteit helpt kinderen bij het ontwikkelen van denkvaardigheden, zelfvertrouwen en een betere omgang met onzekerheid. De rol van de leraar en de ouder is cruciaal bij het stimuleren van creativiteit. Creativiteit is geen mysterieus talent, maar een keuze om je persoonlijk te ontwikkelen. Iedereen kan groeien in zijn of haar creativiteit. Creativiteit is daarom een cruciale vaardigheid in de opvoeding van kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
