Het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming: een historisch overzicht
juli 5, 2025
De opvoeding van kinderen is een complex proces dat zowel psychologische als sociale aspecten omvat. In het bijzonder is het belangrijk dat kinderen leren om verantwoordelijkheid te nemen, doelgericht te werken en te leren samenwerken. Hierbij kan de theorie van Stephen Covey, bekend geworden door zijn boek De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, een nuttig kader bieden. Deze theorie is speciaal aangepast voor het basisonderwijs en wordt al jaren toegepast in scholen, waaronder de obs Atlantis in Amersfoort. In dit artikel wordt ingegaan op de zeven eigenschappen van Covey en hun toepasbaarheid in de opvoeding.
Stephen Covey stelt dat succes niet alleen bepaald wordt door prestaties, maar ook door de manier waarop je met anderen omgaat. De zeven eigenschappen zijn daarom gericht op persoonlijke groei, effectief gedrag en het opbouwen van relaties. De eigenschappen zijn:
Deze principes vormen de basis voor het ontwikkelen van burgerschap en sociaal-emotionele vaardigheden bij kinderen. Ze helpen kinderen om zich bewust te worden van hun eigen krachten en verantwoordelijkheden, en om een evenwicht te vinden tussen persoonlijke groei en sociale verantwoordelijkheid.
De eerste eigenschap van Covey is proactief zijn. Dit betekent dat kinderen leren om hun eigen keuzes en gedrag verantwoordelijk te nemen. In het onderwijs wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te laten weten dat ze hun eigen acties bepalen. Ze leren dat ze niet alleen gevolgen hebben voor zichzelf, maar ook voor anderen. Dit bevordert een bewustzijn van eigen verantwoordelijkheid en helpt kinderen om beter om te gaan met uitdagingen.
In de praktijk betekent dit dat leraren kinderen moeten begeleiden bij het nadenken over hun keuzes. Ze moeten leren dat elke keuze invloed heeft op hun toekomst. Bijvoorbeeld, als een kind kiest voor het spelen in plaats van het maken van huiswerk, kan dat invloed hebben op hun cijfers en zelfvertrouwen. Door dit bewust te maken, leren kinderen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces.
De tweede eigenschap is het begin met het einde voor ogen. Dit wil zeggen dat kinderen leren om hun doelen te stellen en een visie te hebben op wie ze willen worden. Dit helpt hen om bewust te kiezen en betekenisvolle bijdragen te leveren aan de samenleving.
In het basisonderwijs wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te laten nadenken over hun eigen waarden en ambities. Ze leren dat hun keuzes invloed hebben op hun toekomst. Bijvoorbeeld, als een kind besluit om later arts te worden, dan leren ze dat dit een duidelijk doel is dat ze moet bereiken. Ze leren dat elke stap die ze zetten, hen dichter bij hun visie brengt.
De derde eigenschap is belangrijke zaken eerst. Hierbij gaat het om het prioriteren van taken en het effectief omgaan met tijd. Covey stelt dat het belangrijk is om de dingen te doen die het meeste bijdrragen aan je doelen. Dit helpt kinderen om hun tijd efficiënter te gebruiken en hun doelen sneller te bereiken.
In de praktijk wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te leren hoe ze hun taken kunnen plannen. Ze leren dat het belangrijk is om eerst de belangrijkste taken te doen, zoals huiswerk en taken voor school. Ze leren ook dat het niet alleen om school gaat, maar ook om sporten, huisdieren verzorgen en andere verantwoordelijkheden. Door dit te leren, worden kinderen steeds zelfstandiger en beter in het organiseren van hun tijd.
De vierde eigenschap is denken in win-win. Dit wil zeggen dat kinderen leren om samen te werken en een gezamenlijk voordeel te creëren. Covey stelt dat de meest effectieve interactie win-win is. Dit betekent dat zowel jij als de ander profiteert van een oplossing.
In het onderwijs wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te leren om te communiceren en oplossingen te zoeken die voor iedereen goed zijn. Ze leren dat het belangrijk is om naar de meningen van anderen te luisteren en te zoeken naar oplossingen die iedereen bevorderen. Dit bevordert een gevoel van gemeenschap en stimuleert creatief denken en probleemoplossende vaardigheden.
De vijfde eigenschap is eerst begrijpen, dan begrepen worden. Dit wil zeggen dat kinderen leren om empathisch te luisteren en de meningen van anderen te begrijpen. Covey noemt dit empathisch luisteren. Dit vraagt zelfvertrouwen en oprechte belangstelling voor anderen en andere meningen en ideeën.
In het onderwijs wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te leren om te luisteren en te begrijpen wat anderen zeggen. Ze leren dat het belangrijk is om de mening van anderen te horen en te begrijpen. Dit helpt hen om betere relaties op te bouwen en te leren omgaan met verschillen.
De zesde eigenschap is synergie. Dit wil zeggen dat kinderen leren om samen te werken en creativiteit te ontwikkelen. Covey stelt dat het belangrijk is om te leren dat samenwerking en creativiteit leiden tot betere oplossingen.
In het onderwijs wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te leren om samen te werken aan projecten en creatieve oplossingen te vinden. Ze leren dat het belangrijk is om de krachten van anderen te bundelen en gezamenlijke doelen te stellen. Dit bevordert een gevoel van gemeenschap en stimuleert creatief denken en probleemoplossende vaardigheden.
De zevende eigenschap is de zaag scherp houden. Dit wil zeggen dat kinderen leren om hun eigen groei te ondersteunen en te onderhouden. Covey stelt dat het belangrijk is om tijd te nemen voor jezelf en te leren omgaan met stress en uitdagingen.
In het onderwijs wordt dit vaak geïntroduceerd door kinderen te leren om hun eigen behoeften te erkennen en te ondersteunen. Ze leren dat het belangrijk is om te leren omgaan met stress en om hun eigen groei te ondersteunen. Dit helpt hen om beter om te gaan met uitdagingen en om hun eigen potentieel te ontwikkelen.
De toepasbaarheid van de zeven eigenschappen van Covey in het basisonderwijs is duidelijk zichtbaar. De obs Atlantis in Amersfoort werkt al jaren met deze methode en heeft er veel voordelen van. De scholen die deze methode toepassen, leren kinderen om verantwoordelijkheid te nemen, doelgericht te werken en te leren samenwerken.
Deze methode helpt kinderen om een beter begrip te krijgen van hun eigen krachten en verantwoordelijkheden. Ze leren dat het belangrijk is om te leren omgaan met verschillen en om samen te werken aan gezamenlijke doelen. Dit bevordert een gevoel van gemeenschap en stimuleert creatief denken en probleemoplossende vaardigheden.
De zeven eigenschappen van Stephen Covey bieden een krachtig kader voor de opvoeding van kinderen. Ze helpen kinderen om verantwoordelijkheid te nemen, doelen te stellen en een visie op te bouwen. Ze leren om te prioriteren, te communiceren en te leren samenwerken. Deze principes zijn van toepassing in het basisonderwijs en helpen kinderen om een betere toekomst voor te bereiden.
Door de zeven eigenschappen van Covey toe te passen in het onderwijs, kunnen leraren een krachtige invloed uitoefenen op de ontwikkeling van burgerschap bij kinderen. Het helpt hen niet alleen om cognitieve succes te behalen, maar ook om essentiële waarden en vaardigheden te ontwikkelen die hen zullen helpen om te leven in een steeds veranderende wereld.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet