Het positief opvoeden van kinderen: een visie op gezondheid en welzijn
juli 5, 2025
In de opvoeding van jonge kinderen is stabiliteit en continuïteit van groot belang. Dit blijkt uit meerdere bronnen, waaronder het concept van ‘goed genoeg opvoederschap’ en het BIC-model (Best Interest of the Child), dat de voorwaarden beschrijft waaraan een gezin moet voldoen om kinderen tot optimale ontwikkeling te kunnen laten komen. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van continuïteit in de opvoeding van een peuter besproken, met aandacht voor de invloed van een stabiele omgeving op het gevoel van veiligheid, het opbouwen van vertrouwen en de ontwikkeling van sociaal gedrag. Daarnaast wordt ingegaan op de rol van ouders, opvoeders en de omgeving bij het handhaven van stabiliteit.
Een van de belangrijkste aspecten van continuïteit in de opvoeding is het beschikbaar zijn van een vaste opvoeder. Dit betekent dat ouders of opvoeders op een constante manier beschikbaar zijn voor het kind, zodat het zich veilig en vertrouwd voelt. Volgens de bronnen is het belangrijk dat een kind weet dat het altijd ondersteuning kan krijgen van de personen die voor hem zorgen. Dit helpt het kind om een gevoel van veiligheid en stabiliteit op te bouwen.
In de bron ‘Goed genoeg opvoederschap’ wordt duidelijk gemaakt dat het kind vertrouwen moet hebben in de stabiliteit en aanwezigheid van de ouders. Het kind ervaart een gevoel van veiligheid en een positief toekomstperspectief. Dit is van cruciaal belang voor de psychosociale ontwikkeling van het kind, omdat het kind zich op een veilige manier kan ontwikkelen en zich kan richten op leren, spelen en sociale interacties.
Daarnaast is het belangrijk dat het kind zich kan richten op het opbouwen van een band met de ouder of opvoeder. Dit gebeurt door contact te maken met het kind, te reageren op de behoeften van het kind en voldoende veiligheid te bieden. Dit wordt ook wel hechting genoemd. Een sterke hechting is essentieel voor het gevoel van veiligheid en vertrouwen, wat opnieuw aantoont dat continuïteit in de opvoeding van groot belang is.
Een klein en vast aantal opvoeders dat niet te vaak wisselt, is belangrijk voor het kind. Dit is te vinden in de bron ‘Een kleine vaste groep opvoeders’. Hierin wordt aangegeven dat continuïteit en stabiliteit belangrijk zijn voor het kind. Het kind ervaart dat het met een klein en vast aantal opvoeders omgaat, die regelmatig dicht bij het kind zijn en contact hebben met het kind. Dit helpt het kind om het gevoel van vertrouwen in anderen te laten groeien.
Deze vaste opvoeders spelen een cruciale rol in het opbouwen van een veilige omgeving. Ze zorgen ervoor dat het kind zich veilig voelt en dat het zich kan richten op ontwikkeling en leren. Daarnaast is het belangrijk dat de opvoeders in staat zijn om het kind te ondersteunen bij het omgaan met veranderingen. Bijvoorbeeld bij het overschakelen naar een nieuw kinderdagverblijf of bij het verhuizen. In dergelijke situaties is het belangrijk dat het kind zich kan wenden tot de bekende opvoeders, zodat het zich veilig voelt.
Bij wisselingen tussen mensen die voor het kind zorgen, is het prettig als zij het kind op dezelfde manier behandelen als de ouder. Ook is een ‘warme overdracht’ prettig voor het kind. Dit betekent dat de ouder er nog even bij blijft als het kind bij iemand anders wordt gebracht. Door het kind bij deze wisseling te ondersteunen, helpt de ouder het kind om zich aan te passen aan een nieuwe situatie of de andere persoon. Ook kan het meenemen van een vaste knuffel helpen bij het aanpassen aan een nieuwe omgeving.
Deze overdracht is belangrijk, omdat het kind zich in een vertrouwde omgeving bevindt en zich veilig voelt. Het helpt het kind om zich sneller te kunnen aanpassen aan nieuwe situaties en vertrouwen op te bouwen in nieuwe personen.
De invloed van stabiliteit op de ontwikkeling van het kind is duidelijk merkbaar. Volgens de bron ‘Opvoeden, wat is dat eigenlijk?’ is het belangrijk dat ouders een verzorgende en beschermende omgeving bieden. Hierbij komt het aanbieden van structuur, zoals regelmaat en orde, en het leren omgaan met sociale relaties en het aanpassen aan nieuwe situaties. Dit alles draagt bij aan de ontwikkeling van het kind.
Daarnaast is het belangrijk dat het kind zich kan richten op het opbouwen van een sociaal netwerk. Dit gebeurt door contact te hebben met andere kinderen en volwassenen die belangrijk gedrag, normen en waarden laten zien die het kind kan meenemen in de verdere ontwikkeling. Dit is een van de veertien voorwaarden uit het BIC-model, dat beschrijft wat nodig is voor de optimale ontwikkeling van het kind.
Ouders en opvoeders spelen een cruciale rol in het handhaven van continuïteit in de opvoeding. Ze moeten ervoor zorgen dat het kind zich veilig en vertrouwd voelt. Hierbij is het belangrijk dat ouders hun eigen behoeften goed in de gaten houden. Want als ouders niet goed voor zichzelf zorgen, kunnen ze moeilijker geduldig, consequent en beschikbaar zijn voor de kinderen. Dit is opgenomen in de bron ‘Ik kan de opvoeding niet meer aan’.
Ook is het belangrijk dat ouders en opvoeders goed kunnen omgaan met de verwachtingen die ze aan het kind stellen. Elk kind ontwikkelt zich op een eigen tempo en is uniek. Er kunnen problemen ontstaan als ouders te veel verwachten van het kind. Dit is opgenomen in de bron ‘Wat heeft invloed op de opvoeding?’.
Bij complexe situaties is het belangrijk om samen te werken met professionals. Dit gebeurt vaak via het BIC-model, dat helpt bij het beoordelen van de situatie van het kind. Daarnaast wordt in de bron ‘Figuur. De behoeftepiramide van Maslow en het Best Interest of the Child model’ aangegeven dat het BIC-model helpt bij het bepalen of de situatie van het kind ‘goed genoeg’ is.
In gevallen waarin het kind last heeft van opvoedingsproblemen, is het belangrijk om interventies in te zetten. Dit kan bijvoorbeeld een intensieve training voor de ouders, begeleiding binnen het gezin, bijzondere voorzieningen voor het kind of zelfs de inmenging van de Raad voor de Kinderbescherming zijn. Dit is opgenomen in de bron ‘Er is sprake van opvoedingsproblemen’.
Continuïteit in de opvoeding van een peuter is van groot belang voor de ontwikkeling van het kind. Het is belangrijk dat het kind zich veilig voelt, vertrouwen kan op de personen die voor hem zorgen en dat er sprake is van stabiliteit in de omgeving. De rol van ouders en opvoeders is hierbij cruciaal, aangezien zij de basis vormen voor het gevoel van veiligheid en het opbouwen van een sterke hechting. Daarnaast is het belangrijk dat er sprake is van een vaste opvoeder en dat er sprake is van een warme overdracht bij wisselingen. Door deze aspecten te combineren, kan het kind zich veilig en vertrouwd voelen en kan het zich richten op ontwikkeling, leren en sociale interacties.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet