Geleide vrijheid en morele opvoeding: De visie van Daan Roovers
juli 5, 2025
In de opvoeding van kinderen speelt humor een belangrijke rol. In de bronnen is te zien dat humor niet alleen helpt bij het omgaan met frustraties, maar ook kan bijdragen aan een betere band tussen ouders en kinderen. Cynisme daarentegen wordt vaak gezien als een manier om onzekerheid of frustratie te vermijden, maar het kan ook leiden tot onduidelijkheid bij kinderen. In dit artikel worden de rol van humor en cynisme in de opvoeding besproken, waarbij zowel positieve als negatieve aspecten worden geanalyseerd. Daarnaast wordt ingegaan op hoe deze strategieën kunnen bijdragen aan een gezonde opvoedingsstijl.
In meerdere bronnen wordt benadrukt dat humor een krachtige tool is in de opvoeding. Volgens Elsie Sloot, opvoedkundige in Rotterdam, is humor bij uitstek geschikt om frustratie om te zetten in positieve energie. Ze geeft als voorbeeld dat een vader die opmerkt: “Oh ben jij nu opeens de vader? Oké, dan ben ik nu jou” wanneer zijn zoon zegt: “houd jij mond nou eens dicht papa”, kan leiden tot een lachbui en tegelijkertijd een duidelijke boodschap. Dit soort reacties helpen kinderen om te leren dat sommige gedragingen niet passen, maar tegelijkertijd ook om te lachen met hun ouders.
Een ander voorbeeld uit de bronnen is dat kinderen vaak zelf grappige situaties bedenken, zoals een kind dat zegt: “ik trap er niet meer in hoor, doei!” of “slaap lekker, hè!” Deze uitdrukkingen zijn herkenbaar en tonen aan dat humor een essentieel onderdeel is van het dagelijks leven met kinderen.
De schrijfster Anna Wahlgren benadruidt in haar boek “Groot opvoedboek” dat humor noodzakelijk is in de dagelijkse omgang met kinderen, vooral bij de koppige peuter of de dwarse puber. Ze zegt: “De dagelijkse lachbui is nu noodzakelijker dan ooit.” Dit laat zien dat humor niet alleen helpt bij het omgaan met stress, maar ook bijdraagt aan een betere communicatie en een sterker gevoel van verbondenheid tussen ouders en kinderen.
Hoewel humor vaak als positief wordt beschouwd, wordt in de bronnen ook gesproken over cynisme. John Reid, samen met Bastiaan Geleijnse en Jean-Marc van Tol de vader van twee meisjes, geeft aan dat hij soms cynisch kan uit de hoek komt. Hij noemt dit een manier om te voorkomen dat hij zijn woede en ergernis verliest. Hij zegt: “Als je het cynisme afzet op een schaal van de ideale reactie tot de minst ideale reactie – slaan – , dan denk ik dat een cynische opmerking de een na beste oplossing is.” Dit suggereert dat cynisme soms kan worden gebruikt als alternatief voor het uitblazen van frustratie.
Bastiaan Geleijnse, vader van drie jongens, herkent deze opvoedstrategie. Hij zegt: “Ik riep laatst nog tegen ze: ‘Ja, ga daar vooral mee door, schreeuw mama lekker wakker op die ene dag dat ze kan uitslapen’.” Dit soort opmerkingen kunnen helpen bij het lachen en tegelijkertijd een duidelijke boodschap geven.
Echter, Jean-Marc van Tol, de tekenaar van Fokke & Sukke, zegt dat hij nooit cynisch wil zijn tegen zijn kind. Hij zegt: “Ik snap echt niet wat je aan sarcasme hebt als je je kind iets wilt leren. Net zoals ik hem nooit een klap zal geven, zal ik hem nooit bespotten.” Dit laat zien dat niet iedereen het eens is over de rol van cynisme in de opvoeding.
In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat humor en cynisme op verschillende manieren kunnen werken bij kinderen. Elsie Sloot benadruidt dat kinderen geen onzekerheid mogen krijgen door cynische opmerkingen. Ze zegt: “Kinderen kunnen daar heel onzeker van worden. Je loopt namelijk het risico dat ze helemaal niet begrijpen wat je bedoelt, of dat ze het echt letterlijk nemen.” Dit betekent dat ouders voorzichtig moeten zijn met het gebruik van cynisme, omdat het kan leiden tot verwarring bij kinderen.
Aan de andere kant helpt humor bij het opbouwen van een betere band met kinderen. Anna Wahlgren benadruidt dat lachen een weldadige werking heeft, zelfs als een ouder zelf niet in de stemming is. Ze zegt: “zelfs als je een kind moet kietelen om het aan het lachen te krijgen, heeft lachen een weldadige werking.” Dit betekent dat humor niet alleen helpt bij het omgaan met frustratie, maar ook bijdraagt aan het welzijn van kinderen.
Hoewel humor en cynisme in de opvoeding kunnen worden gebruikt, is het belangrijk om de juiste balans te vinden. In de bronnen wordt benadrukt dat het belangrijk is om kinderen duidelijke boodschappen te geven. Elsie Sloot zegt: “Ik zeg vaak tegen ouders ‘ondertitel alles wat je doet’.” Dit betekent dat ouders moeten nadenken over hoe hun gedrag op kinderen overkomt. Als een kind stout doet en de ouder erom lacht, is het belangrijk om duidelijk te maken dat het niet goed is.
Een ander punt is dat kinderen niet te veel in de maling moeten worden genomen. In de bronnen wordt gezegd: “Niets zo handig als een beetje zelfrelativering.” Dit suggereert dat humor een positief effect kan hebben, maar dat het niet moet leiden tot onzekerheid of verwarring.
In de bronnen worden meerdere opvoedstrategieën besproken die gebaseerd zijn op humor en cynisme. Een voorbeeld is het samen bedenken van grappige situaties. John Reid geeft aan dat het leuk is om samen met kinderen te bedenken hoe dingen anders zouden kunnen lopen. Hij zegt: “Ik vind het bijvoorbeeld heel leuk om samen met de jongens te bedenken hoe dingen anders zouden kunnen lopen.” Dit helpt bij het ontwikkelen van fantasie en creativiteit bij kinderen.
Een ander voorbeeld is het lachen met kinderen over hun gedrag. Elsie Sloot zegt: “Als je ziet dat een kind stout doet en je moet daar eigenlijk om lachen, wordt dan niet boos nadat je net gelachen hebt.” Dit betekent dat ouders moeten leren om hun emoties te beheersen en tegelijkertijd een positieve boodschap te geven.
In de bronnen wordt ook gesproken over de rol van cartoons in de opvoeding. Het boek “Ontsnapt. Onderwijs en opvoeding in cartoons” van Cor den Dulk bevat cartoons die handelingsgericht zijn en een overzicht geven van de opvoeding. Dit boek is geschikt voor ouders die op zoek zijn naar inspiratie en praktische tips.
Daarnaast worden er meerdere cartoons genoemd die handelingsgericht zijn en herkenbaar zijn voor ouders. Bijvoorbeeld: “Saaaaai!” of “Een beetje gek is oké”. Deze cartoons tonen het dagelijks leven met kinderen en helpen ouders om te lachen met hun eigen situaties.
De opvoeding van kinderen is een complex proces dat zowel humor als cynisme kan omvatten. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat humor een krachtige tool is om frustratie om te zetten in positieve energie en om een betere band met kinderen op te bouwen. Cynisme daarentegen kan een manier zijn om te voorkomen dat ouders hun ergernis verliezen, maar het kan ook leiden tot onzekerheid bij kinderen.
Het is belangrijk dat ouders de juiste balans vinden tussen humor en serieuze opvoeding. Ze moeten ervoor zorgen dat kinderen duidelijke boodschappen krijgen en tegelijkertijd lachen met hun eigen situaties. De rol van cartoons in de opvoeding wordt ook benadruid, aangezien ze een overzicht geven van de dagelijkse uitdagingen en inspiratie kunnen geven.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet