Cartoon en opvoeden: Hoe humor helpt bij het succesvol opvoeden
juli 5, 2025
In het onderwijs speelt seksuele en relationele vorming een cruciale rol bij het bevorderen van gezond gedrag en het verminderen van risico’s zoals onbedoelde (tiener)zwangerschappen. Het is belangrijk dat scholen deze vorming op een manier aanbieden die aansluit bij de behoeften van leerlingen en de omstandigheden op school. Uit de beschikbare informatie blijkt dat er meerdere factoren zijn die de aandacht voor seksuele en relationele vorming kunnen beïnvloeden. Deze factoren zijn onderverdeeld in bevorderende factoren, zoals het gevoel van veiligheid op school, de competenties van docenten, organisatorische randvoorwaarden en het draagvlak vanuit de directie. In dit artikel worden deze factoren uitgebreid besproken, aangevuld met informatie over de rol van het onderwijs bij het bepalen van risicogroepen en het aanbod van erkende interventies.
Bevorderende factoren voor effectieve seksuele en relationele vorming
Een van de belangrijkste bevorderende factoren is het gevoel van veiligheid op school. Dit gevoel bepaalt de sfeer in de klas en beïnvloedt hoe leerlingen zich voelen bij het bespreken van gevoelige onderwerpen zoals seksualiteit en relaties. Volgens de bronnen is het belangrijk dat leerlingen zich vrij voelen om thema’s te bespreken, zodat ze zich veilig en geaccepteerd voelen. Een sfeer van ‘anders zijn is normaal’ kan bijdragen aan een positieve houding ten opzichte van seksuele diversiteit.
Daarnaast is de competentie van docenten van groot belang. Docenten moeten in staat zijn om thema’s als seksualiteit en relaties in de les te behandelen en hierop in te kunnen spelen. Dit vereist kennis en vaardigheden op het gebied van seksuele en relationele vorming. Bovendien moet de docent open en betrokken zijn, zodat leerlingen zich vertrouwd voelen om over dergelijke onderwerpen te praten. Een open houding ten opzichte van seksuele diversiteit, zoals seksuele voorkeuren en identiteiten, is essentieel om leerlingen te laten leren omgaan met verschillen.
Organisatorische randvoorwaarden
Naast de competenties van docenten zijn er ook organisatorische randvoorwaarden die het succes van seksuele en relationele vorming beïnvloeden. Dit omvat onder meer het beschikbaar stellen van voldoende tijd, geld voor lesmateriaal en interventies, en het aanbieden van ruimtes waarin leerlingen en docenten met elkaar kunnen overleggen. Ook is het belangrijk dat er een coördinator of trekkers is die verantwoordelijk is voor het thema seksuele en relationele vorming. Deze persoon kan zorgen voor een gestroomlijnde aanpak en kan ervoor zorgen dat het thema binnen en buiten de les op de juiste manier wordt behandeld.
Draagvlak vanuit de directie
Een sterke ondersteuning vanuit de directie is essentieel om seksuele en relationele vorming effectief in te zetten. Dit draagvlak zorgt ervoor dat het thema op schoolbreed niveau wordt ingezet, bijvoorbeeld via vakoverstijgende lessen of activiteiten buiten de les. Daarnaast is het belangrijk dat er een structurele aanpak is voor het thema, zodat het continu en op een gestructureerde manier wordt behandeld. De schoolleiding moet ervoor zorgen dat er voldoende aandacht is voor het thema en dat er een strategie is om dit voort te zetten.
Risicogroepen en de rol van het onderwijs
Hoewel collectieve preventie via seksuele en relationele vorming gericht is op alle leerlingen, zijn er bepaalde risicogroepen die een verhoogd risico lopen om onbedoeld zwanger te raken. Dit zijn onder meer jongeren met een lage sociaal-economische status, kinderen met een verstandelijke beperking, of leerlingen die weinig of geen seksuele voorlichting krijgen thuis. In dergelijke gevallen is het belangrijk dat het onderwijs extra aandacht besteedt aan deze groepen.
Volgens de bronnen is het belangrijk dat scholen zich bewust zijn van de risicofactoren en deze in kaart brengen. Dit helpt bij het bepalen van de juiste interventies en het aanbieden van ondersteuning. Bijvoorbeeld, leerlingen met een verstandelijke beperking hebben vaak meer hunte en begeleiding nodig bij het omgaan met seksualiteit en relaties. Ook jongeren die weinig informatie krijgen over seksualiteit thuis, hebben meer ondersteuning nodig om hun eigen lichaam en seksuele voorkeuren te begrijpen.
Erkende interventies en het aanbod via het onderwijs
Er zijn verschillende erkende interventies beschikbaar die gericht zijn op seksuele en relationele vorming. Deze interventies zijn vooral gericht op het bevorderen van seksuele weerbaarheid, seksuele diversiteit en het verminderen van risico’s zoals onbedoelde zwangerschappen. Voorbeelden van dergelijke interventies zijn Kanjertraining, SchoolWide Positive Behavior Support (SWPBS), en Girls’Talk. Deze programma’s zijn bedoeld om leerlingen te helpen met het opbouwen van vertrouwen, het leren omgaan met grenzen en het begrijpen van seksualiteit.
Het aanbod van interventies is in het algemeen goed beschikbaar, maar het aantal is in sommige gevallen beperkt. Bijvoorbeeld, in het voortgezet onderwijs zijn er meer erkende interventies beschikbaar dan in het mbo of het (v)so. Ook is het aanbod voor jongeren met een verstandelijke beperking beperkt, hoewel er wel interventies zijn die speciaal voor deze groep zijn ontwikkeld.
Conclusie
De bevorderende factoren voor seksuele en relationele vorming in het onderwijs zijn van groot belang voor het bevorderen van gezond gedrag en het verminderen van risico’s zoals onbedoelde (tiener)zwangerschappen. Het gevoel van veiligheid op school, de competenties van docenten, organisatorische randvoorwaarden en het draagvlak vanuit de directie zijn essentiële factoren die de effectiviteit van seksuele en relationele vorming bepalen. Daarnaast is het belangrijk dat scholen zich bewust zijn van risicogroepen en deze op een gerichte manier ondersteunen. Door erkende interventies en een goed aanbod van onderwijs, kan het onderwijs bijdragen aan een gezondere omgang met seksualiteit en relaties.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
