De Surinaamse Opvoeding: Een Perspectief uit het Oude Land
juli 5, 2025
Basisvertrouwen is een essentieel onderdeel van de psychosociale ontwikkeling van kinderen. Het is het gevoel dat een kind heeft dat het er mag zijn, dat er voor hem wordt gezorgd en dat hij vertrouwen kan stellen in zijn eigen kracht en de omgeving. In de opvoeding speelt basisvertrouwen een cruciale rol, aangezien het de grondslag vormt voor veilige hechting, zelfvertrouwen en emotionele stabiliteit. In dit artikel worden de kernprincipes van opvoeding en de betekenis van basisvertrouwen besproken, gebaseerd op de beschikbare informatie uit de bronnen.
Basisvertrouwen: Wat is het en waarom is het belangrijk?
Basisvertrouwen is zoals de naam al aangeeft de basis onder het leven van een mens. Het is het gevoel dat een kind heeft dat hij er mag zijn, dat hij vertrouwen kan stellen in anderen en dat hij zich veilig en gesteund voelt. Volgens de bronnen is een kind bij de geboorte al met ongeveer 70% basisvertrouwen geboren, en ontwikkelt de overige 30% tijdens de opvoeding. Dit vertrouwen ontstaat vooral in de eerste vijf tot zeven jaar van het leven, wanneer de ouders of opvoeders de behoeftes van het kind voldoen en er voor zorgen. Een veilige hechting met de ouder(s) is daarbij van cruciaal belang.
Een kind met basisvertrouwen heeft het gevoel dat het er mag zijn en dat anderen er voor hem zullen zijn. Dit vertrouwen in anderen is ontstaan doordat er in de eerste vijf tot zeven jaar aan de behoeftes van het kind is voldaan. De opvoeders moeten dus zorgen dat ze emotioneel beschikbaar zijn, het kind stimuleren en steunen, en er voor zorgen dat het zich veilig en geliefd voelt. Bij gebrek aan basisvertrouwen kan dit knagen aan het fundament van het bestaan, wat leidt tot problemen op sociaal, emotioneel en gedragsmatig gebied.
Opvoedprincipes: Hoe werkt het samen?
De opvoedprincipes vormen een raamwerk dat helpt bij het opvoeden van kinderen. In de bronnen worden 15 opvoedprincipes genoemd, die onderling met elkaar verband houden en samenwerken om effectieve opvoeding te bevorderen. Deze principes zijn ingedeeld in verschillende categorieën: de basisprincipes (1 t/m 4), die zich richten op geborgenheid en vertrouwen; de regels en waarden (5 t/m 8), die duidelijkheid en voorspelbaarheid bieden; en de ontwikkelingsprincipes (9 t/m 15), die gericht zijn op zelfstandigheid en ontplooiing.
Basisprincipes: Geborgenheid en vertrouwen
De eerste vier opvoedprincipes vormen de basis van het opvoedingsraamwerk. Ze richten zich op geborgenheid en vertrouwen.
Opvoedprincipe 1: Zorg goed voor jezelf
Dit principe benadrukt de belangrijkheid van het welzijn van de ouder. Alleen als de ouder goed in zijn vel zit en voldoende energie heeft, kan hij effectief opvoeden. Dit principe stelt de ouder in staat om geduld op te brengen, aandacht te geven aan de behoeften van het kind en situaties relativeren.
Opvoedprincipe 2: Houd van je kind
De liefde en aandacht van de ouder zijn cruciaal voor het opbouwen van basisvertrouwen. Een kind dat zich geliefd en gewenst voelt, ontwikkelt zich beter emotioneel en sociaal. Dit principe benadrukt dat liefde onvoorwaardelijk moet zijn, zodat het kind zich veilig en gecapitaliseerd voelt.
Opvoedprincipe 3: Geef voorbeeld
Ouders zijn het belangrijkste voorbeeld voor hun kind. Door hun eigen gedrag te laten zien, leren kinderen hoe ze zich moeten gedragen. Dit principe benadrukt dat kinderen de neiging hebben om het gedrag van volwassenen te imiteren, waardoor het belangrijk is dat ouders een goed voorbeeld geven.
Opvoedprincipe 4: Wees eerlijk
Eerlijkheid is een van de belangrijkste opvoedprincipes. Kinderen leren het beste door te zien hoe volwassenen met elkaar omgaan. Door eerlijk te zijn, ontstaat er vertrouwen tussen ouders en kind. Dit principe benadrukt dat leugens en onzekerheid leiden tot onzekerheid bij het kind.
Regels en waarden: Duidelijkheid en voorspelbaarheid
De opvoedprincipes 5 tot 8 richten zich op duidelijkheid, voorspelbaarheid en normen.
Opvoedprincipe 5: Stel je regels en principes vast
Dit principe benadrukt de belangrijkheid van duidelijke grenzen en waarden. Door regels vast te stellen, krijgt het kind een gevoel van structuur en veiligheid. Dit helpt het kind om zichzelf te kunnen sturen en te leren omgaan met de maatschappij.
Opvoedprincipe 6: Wees consequent
Consequentie is belangrijk om duidelijkheid te bieden. Als ouders consistent zijn, kan het kind zich beter oriënteren. Dit principe benadrukt dat het belangrijk is om vaste patronen aan te houden en dat dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen.
Opvoedprincipe 7: Geef complimenten
Complimenten zijn belangrijk voor het opbouwen van zelfvertrouwen. Ze moeten echter oprecht zijn en gericht zijn op gedrag, niet op de persoon. Dit principe benadrukt dat kinderen leren door te worden bekrachtigd in hun inspanningen.
Opvoedprincipe 8: Maak er geen issue van
Dit principe benadrukt dat niet elke situatie een probleem hoeft te zijn. Het is belangrijk om te leren omgaan met onzekerheid en om te leren dat niet elke fout een probleem is. Dit helpt bij het opbouwen van een positieve instelling.
Ontwikkelingsprincipes: Zelfstandigheid en ontplooiing
De principes 9 tot 15 richten zich op de ontplooiing en zelfstandigheid van het kind.
Opvoedprincipe 9: Geef ruimte voor creativiteit
Creativiteit is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Door ruimte te geven aan creativiteit, leren kinderen om te denken en te leren. Dit principe benadrukt de waarde van creatieve activiteiten in de opvoeding.
Opvoedprincipe 10: Wees positief
Een positieve instelling is cruciaal voor het opbouwen van vertrouwen. Door positief te blijven, leren kinderen om te geloven in hun eigen kracht. Dit principe benadrukt dat positieve opmerkingen en hulp bij het oplossen van problemen belangrijk zijn.
Opvoedprincipe 11: Laat het kind meebeslissen
Het is belangrijk om het kind te laten meebeslissen in zaken die van invloed zijn op hun levens. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen en zelfstandigheid. Dit principe benadrukt dat kinderen leren om verantwoordelijkheid te nemen en keuzes te maken.
Opvoedprincipe 12: Stimuleer een passie
Elk kind heeft een passie, en het is belangrijk om die te stimuleren. Door te leren omgaan met passies, ontwikkelt het kind zelfvertrouwen en creativiteit. Dit principe benadrukt de waarde van passies in de opvoeding.
Opvoedprincipe 13: Stimuleer eigen verantwoordelijkheid
Een kind dat verantwoordelijkheid kan nemen, ontwikkelt zich beter. Door kleine taken te geven, leren kinderen om te leren en te groeien. Dit principe benadrukt de waarde van zelfstandigheid in de opvoeding.
Opvoedprincipe 14: Ontdek de wereld
Het ontdekken van de wereld is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Door nieuwe ervaringen te bieden, leren kinderen om te leren en te groeien. Dit principe benadrukt de waarde van ontdekking in de opvoeding.
Opvoedprincipe 15: Heb geduld
Ontwikkeling heeft tijd nodig. Elke kind ontwikkelt zich op zijn eigen tempo. Door geduld te hebben, leren ouders om te leren en te groeien. Dit principe benadrukt de waarde van geduld in de opvoeding.
De rol van de opvoeder in de opbouw van basisvertrouwen
De opvoeder speelt een cruciale rol bij de opbouw van basisvertrouwen. In de bronnen wordt uitgelegd dat opvoeders extra sensitief en mind-minded moeten zijn. Ze moeten in staat zijn om het gedrag van het kind te begrijpen en te reflecteren. Daarnaast moeten ze in staat zijn om communicatievaardigheden toe te passen en de gevoelens van het kind te benoemen. Dit helpt bij het opbouwen van een veilige hechtingsrelatie.
Daarnaast is het belangrijk dat opvoeders in staat zijn om veilig te disciplineren. Dit betekent dat ze in staat zijn om de grenzen van het kind te handhaven en tegelijkertijd empathisch te blijven. Door dit te doen, leren kinderen om te leren en te groeien.
De Basic Trust-methode: Een hulpmiddel voor opvoeders
De Basic Trust-methode is een wetenschappelijk beproefde aanpak die het basisvertrouwen van een kind herstelt. De methode richt zich op kinderen met gedrags- en emotionele problemen, en helpt bij het opbouwen van een veilige hechtingsrelatie. De methode is onderdeel van de opvoeding en wordt vaak toegepast in (semi-)residentiële voorzieningen.
De Basic Trust-methode is erkend als ‘goed onderbouwd’ voor kinderen van 2 tot 12 jaar. Het hoofddoel van de methode is het verminderen van gedrags- en emotionele problemen van het kind. Daarnaast richten de methode zich op het opbouwen van basisvertrouwen en het verbeteren van het sociaal functioneren van het kind.
Conclusie
Basisvertrouwen is een cruciaal onderdeel van de psychosociale ontwikkeling van kinderen. Het vormt de grondslag voor veilige hechting, zelfvertrouwen en emotionele stabiliteit. In de opvoeding is het belangrijk om de kernprincipes van opvoeding te hanteren, die helpen bij het opbouwen van basisvertrouwen. De opvoeder speelt hierbij een cruciale rol, aangezien hij of zij verantwoordelijk is voor het opbouwen van een veilige hechtingsrelatie en het stimuleren van het kind. De Basic Trust-methode is een nuttig hulpmiddel voor opvoeders die hierbij kunnen helpen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
