Vaccinatie en Toegang tot Kinderopvang: Een Overzicht van Regelgeving en Toezicht

De kinderopvang speelt een cruciale rol in de ontwikkeling en gezondheid van jonge kinderen. Naast het bieden van een veilige en stimulerende omgeving, is de bescherming van de gezondheid van kinderen een primaire verantwoordelijkheid. Recentelijk is er discussie ontstaan over de toelaatbaarheid van niet-gevaccineerde kinderen tot de kinderopvang, met als doel de volksgezondheid te beschermen en de verspreiding van infectieziekten te voorkomen. Dit artikel geeft een overzicht van de huidige regelgeving, de voorgestelde wetswijzigingen en de rol van toezichthouders in dit proces, gebaseerd op beschikbare informatie.

De Rol van de Kinderopvang in de Volksgezondheid

Kinderopvanglocaties zijn plekken waar kinderen intensief contact met elkaar hebben, wat het risico op verspreiding van infectieziekten vergroot. Dit geldt in het bijzonder voor jonge kinderen, die nog niet volledig zijn gevaccineerd. Het Rijksvaccinatieprogramma biedt bescherming tegen diverse infectieziekten, maar de effectiviteit ervan is afhankelijk van een hoge vaccinatiegraad. Wanneer de vaccinatiegraad daalt, neemt het risico op uitbraken toe, waardoor ook kwetsbare kinderen, zoals degenen die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden, gevaar lopen.

De initiatiefnemers van recente wetsvoorstellen benadrukken dat de overheid de taak heeft om de volksgezondheid te beschermen. Een vaccinatiegraad onder een kritische ondergrens wordt gezien als een situatie die overheidsingrijpen vereist. De kinderopvang wordt gezien als een geschikte plek om deze ingreep toe te passen, omdat een groot deel van de kinderen gebruik maakt van deze voorzieningen en het stellen van een vaccinatievoorwaarde kan bijdragen aan het verhogen van de vaccinatiegraad.

Voorgestelde Wetswijzigingen: Vaccinatie als Toelatingsvoorwaarde

Er is een wetsvoorstel ingediend door de VVD en D66 om het mogelijk te maken om, wanneer de vaccinatiegraad onder een kritische grens van 92% daalt, dreumesen en peuters alleen toe te laten tot de kinderopvang als zij gevaccineerd zijn. Dit voorstel richt zich niet op het daadwerkelijk vaccineren van kinderen en medewerkers, maar op het borgen dat zij deelnemen aan het Rijksvaccinatieprogramma of ten minste gevaccineerd zijn tegen bof, mazelen, rodehond en kinkhoest.

Het wetsvoorstel beoogt een wettelijke grondslag te creëren voor deze maatregel, waardoor de overheid bevoegd wordt om kinderopvangorganisaties te verplichten ongevaccineerde kinderen te weigeren in situaties waarin de vaccinatiegraad te laag is. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van deze maatregel zou komen te liggen bij de gemeente en de GGD, die toezicht houden op de naleving van de regelgeving.

Uitzonderingen en Bewijsvoering

Het wetsvoorstel voorziet in uitzonderingen voor kinderen en medewerkers die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden. In deze gevallen kan een bewijs van toelaatbaarheid worden overgelegd, bijvoorbeeld in de vorm van een verklaring van een arts. Ook voor kinderen die nog niet de leeftijd hebben bereikt waarop zij volledig gevaccineerd kunnen worden, geldt een uitzondering.

De regels voor de bewijsvoering zullen nader worden uitgewerkt bij algemene maatregel van bestuur. Het is de bedoeling dat er een verwerker wordt aangewezen die de bewijzen opstelt en verstrekt. De GGD zal steekproefsgewijs controleren of de kinderopvangorganisaties voldoen aan de vaccinatie-eisen.

Toezicht en Handhaving

Het toezicht op de kinderopvang is momenteel in handen van de gemeente en wordt uitgevoerd door ambtenaren van de GGD. Met de invoering van de nieuwe regelgeving zal dit toezicht worden uitgebreid met het controleren op het vaccinatiebeleid. De GGD zal bij een aantal kinderen en medewerkers nagaan of de houder voldoet aan de eisen.

Overtredingen van de regelgeving kunnen leiden tot sancties. De Wet kinderopvang kent verschillende boetes voor overtredingen op het gebied van veiligheid en gezondheid, variërend van €2.000 tot €4.000, afhankelijk van de ernst van de overtreding.

Andere Relevante Regelgeving en Ontwikkelingen

Naast de discussie over vaccinatie zijn er ook andere ontwikkelingen in de regelgeving rondom kinderopvang. Zo zijn er aanpassingen doorgevoerd in de Wet kinderopvang en het bijbehorende Besluit om het verdienmodel van gastouders te verbeteren. Deze aanpassingen betreffen onder meer een verruiming van de bkr (beroepskeuze kwantificering) voor eigen kinderen en kinderopvangtoeslag voor gastouders die gebruik maken van gastouderopvang.

Ook is er een wetsvoorstel in ontwikkeling dat de indexering van de maximum uurprijs voor de kinderopvangtoeslag in 2026 stopzet. Hoewel dit op het eerste gezicht negatief lijkt, wordt verwacht dat de betaalbaarheid van kinderopvang voor de meeste huishoudens per saldo zal toenemen, omdat zij de komende jaren een steeds groter deel van de kosten vergoed krijgen.

Verantwoordelijkheden en Communicatie

De initiatiefnemers van het wetsvoorstel benadrukken het belang van goede communicatie en informatievoorziening. Zowel ouders als kinderopvangcentra moeten tijdig worden geïnformeerd over de nieuwe regelgeving. Het ministerie, brancheorganisaties en de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) spelen hierin een belangrijke rol.

De JGZ kan een laagdrempelige manier bieden om vragen van ouders over vaccinaties te beantwoorden en eventuele twijfels weg te nemen. Voor medewerkers in de kinderopvang ligt het laten bepalen van uitzonderingen door de huisarts meer voor de hand.

Groepsbescherming en Collectieve Verantwoordelijkheid

Het vaccineren van kinderen wordt gezien als een bijdrage aan de groepsbescherming, waarbij de kans op verspreiding van infectieziekten wordt verkleind. Dit is vooral belangrijk voor jonge kinderen die nog niet volledig gevaccineerd zijn en voor mensen die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden.

Het wetsvoorstel sluit aan bij de bestaande kwaliteitseisen die aan de kinderopvang worden gesteld, met als doel een zo veilige en gezonde omgeving te creëren voor kinderen.

Beperkingen en Onzekerheden

Hoewel het wetsvoorstel beoogt de volksgezondheid te beschermen, zijn er ook beperkingen en onzekerheden. De administratieve lasten voor de kinderopvang en de GGD kunnen toenemen door de extra controle en bewijsvoering. Daarnaast is het belangrijk om te waarborgen dat de privacy van individuen wordt beschermd bij de verwerking van gegevens over vaccinaties.

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) stelt eisen aan de verwerking van persoonsgegevens, waaronder gegevens over de gezondheid. Het is belangrijk dat de kinderopvangorganisaties en de GGD zich aan deze eisen houden.

Conclusie

De discussie over vaccinatie en toegang tot de kinderopvang is complex en emotioneel beladen. Het voorgestelde wetsvoorstel beoogt een balans te vinden tussen de bescherming van de volksgezondheid en de individuele vrijheid. De invoering van de nieuwe regelgeving zal een impact hebben op de kinderopvangsector en vereist een goede voorbereiding en communicatie. Het is essentieel dat alle betrokken partijen, waaronder ouders, kinderopvangorganisaties, de GGD en de overheid, samenwerken om een veilige en gezonde omgeving te creëren voor alle kinderen.

Bronnen

1. https://www.kinderopvang-wijzer.nl/vaccinatie-als-toelatingsvoorwaarde-kinderopvang-bij-gevaarlijk-lage-vaccinatiegraad/
2. https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR734835/
3. https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR737750/
4. https://www.kinderopvangtotaal.nl/wetsvoorstel-kinderopvang-moet-verplicht-ongevaccineerde-kinderen-weigeren/
5. https://www.kinderopvangtotaal.nl/wijziging-kinderen-gastouder-vanaf-8-jaar-tellen-niet-mee-in-bkr-en-recht-op-kinderopvangtoeslag/
6. https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/07/25/internetconsultatie-wetswijziging-niet-indexeren-maximum-uurprijs-voor-de-kinderopvangtoeslag-in-2026
7. https://www.boink.info/artikelen/nieuws/openbaar/2024/nieuws-het-wetsvoorstel-van-vvd-en-d66-vaccinatieplicht-kinderopvang-bij-nood-heeft-steun-van-boink
8. https://kinderopvang.nl/nieuws/reactie-bk-op-wetsvoorstel-weigeren-ongevaccineerde-kinderen-in-kinderopvang