Ziekte en Kinderopvang: Wanneer Wel en Niet Naar de Opvang?
juni 7, 2025
Antibiotica zijn veelvoorkomende medicijnen die vaak worden voorgeschreven aan kinderen. Echter, het gebruik van antibiotica is niet zonder risico’s en er is een groeiende bezorgdheid over het onnodig gebruik ervan. Dit artikel biedt een overzicht van de overwegingen rondom antibioticagebruik bij kinderen, gebaseerd op beschikbare informatie.
De Rol van Antibiotica en de Darmflora
Antibiotica worden voorgeschreven om bacteriële infecties te bestrijden. Veel ouders zijn zich echter niet bewust van de potentiële nadelige effecten van deze medicijnen. In de darmen van jonge kinderen bevindt zich een complex ecosysteem van bacteriën, de darmflora, die essentieel is voor een gezonde spijsvertering en de ontwikkeling van het immuunsysteem. Deze darmflora is vooral kwetsbaar in de eerste drie jaar van het leven. Het gebruik van antibiotica kan deze ontwikkeling verstoren, wat op lange termijn kan leiden tot buikpijn, diarree en een verminderde weerstand. Meerdere antibioticakuren kunnen zelfs het risico op immuungerelateerde aandoeningen zoals astma, allergieën en eczeem verhogen.
Koorts en Antibiotica: Een Complex Samenspel
Koorts is een veelvoorkomende reden voor een bezoek aan de huisarts met een jong kind. Echter, in veel gevallen wordt koorts veroorzaakt door een virusinfectie, waar antibiotica niet effectief tegen zijn. Onnodig antibioticagebruik draagt bij aan antibioticaresistentie, waardoor bacteriën ‘wennen’ aan de medicijnen en deze op termijn minder goed werken. Bovendien kunnen kinderen last krijgen van bijwerkingen van antibiotica. Onderzoekers werken aan interactieve boekjes om de communicatie tussen huisartsen en ouders te verbeteren, met als doel gepast antibioticagebruik te bevorderen. Uit onderzoek blijkt dat tussen de 20 en 40 procent van de ouders het afgelopen jaar minstens één keer met hun kind naar de huisarts zijn geweest vanwege koorts, waarbij ongeveer een kwart van deze kinderen een antibioticum voorgeschreven krijgt.
Communicatie tussen Huisarts en Ouders
Effectieve communicatie tussen huisartsen en ouders is cruciaal bij het bepalen of antibiotica noodzakelijk zijn. Het is belangrijk dat ouders begrijpen waarom een antibioticum wel of niet wordt voorgeschreven. Huisartsen kunnen gebruik maken van hulpmiddelen, zoals het boekje ‘Kinderen met Koorts’, om ouders te informeren en samen tot een weloverwogen beslissing te komen. Dit boekje is beschikbaar op Thuisarts.nl en is bedoeld om ouders te helpen de juiste keuze te maken in overleg met de arts. Het boekje is met name bedoeld om de communicatie te verbeteren, ook met ouders met beperkte gezondheidsvaardigheden of een migratieachtergrond.
Kinderopvang en Ziekte
Op de kinderopvang komen regelmatig kinderziektes voor, zoals waterpokken. Pedagogisch medewerkers informeren ouders over eventuele uitbraken van kinderziektes en volgen de adviezen van de GGD. Veel kinderziektes zijn al besmettelijk voordat er symptomen optreden, waardoor volledige preventie op de opvang moeilijk is. Kinderen mogen met sommige ziektes naar de opvang komen, zolang ze zich niet ziek voelen. Het is belangrijk om te onthouden dat het meten van koorts op de opvang niet standaard gebeurt.
Specifieke Kinderziektes
Sommige specifieke kinderziektes vereisen speciale aandacht. Krentenbaard (impetigo), een besmettelijke huidinfectie veroorzaakt door bacteriën, komt regelmatig voor bij jonge kinderen. Symptomen zijn bultjes en blaasjes, vooral in het gezicht. Een loopoor, een ontsteking van het middenoor, kan behandeld worden met oordruppels, antibioticazalf of in zeldzame gevallen antibiotica. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicatie volgens de aanwijzingen van de arts in te nemen. Rotavirus, een veelvoorkomende oorzaak van diarree en braken bij jonge kinderen, kan worden voorkomen door vaccinatie. Sinds 2024 is de rotavirusvaccinatie opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma voor kinderen vanaf 6 weken oud.
Vaccinatie en Kinderopvang
De vaccinatiegraad in Nederland is laag, wat leidt tot discussies over mogelijke maatregelen, zoals een vaccinatieplicht voor de kinderopvang. Sommige partijen pleiten voor een wetsvoorstel dat kinderopvangorganisaties verplicht om ongevaccineerde kinderen te weigeren als de vaccinatiegraad in een bepaalde regio onder een bepaalde drempelwaarde komt. De kinderopvangsector is verdeeld over dit voorstel, maar benadrukt het belang van duidelijke richtlijnen vanuit de politiek.
Kinderen met Complexe Medische Behoeften
Voor kinderen met complexe medische behoeften, zoals een chronische ziekte, kan een medisch kinderdagverblijf een geschikte opvangoptie zijn. Deze instellingen bieden niet alleen een veilige omgeving, maar ook de benodigde medische zorg en ondersteuning. Er zijn echter relatief weinig medisch kinderdagverblijven in Nederland en er is vaak een speciale indicatie voor nodig. Voor kinderen met een congenitale hartafwijking (CHD) is het belangrijk om met de kinderopvang te overleggen over de benodigde zorg, zoals sondevoeding.
Rechten van Kinderen en Ouders
Kinderen hebben recht op informatie en betrokkenheid bij hun eigen gezondheidszorg. Tot 12 jaar nemen ouders beslissingen over de gezondheid van hun kind, maar het is belangrijk om het kind erbij te betrekken. Kinderen tussen 12 en 16 jaar worden serieus genomen in hun eigen mening, en zowel kind als ouders moeten toestemming geven voor een behandeling. Vanaf 16 jaar hebben jongeren dezelfde rechten als volwassenen. Ook in situaties waarin ouders niet samenleven, is het belangrijk om de rechten van alle betrokkenen te respecteren en te overleggen over belangrijke beslissingen.
De Rol van de Opvang bij Ziekte
Wanneer een kind zich ziek voelt op de kinderopvang, zullen de medewerkers contact opnemen met de ouders om te overleggen of het kind mag blijven of opgehaald moet worden. Als het kind blijft, zullen de ouders op de hoogte gehouden worden van de toestand van het kind. Het is belangrijk dat ouders de opvang informeren als hun kind paracetamol of andere medicijnen heeft gekregen, omdat dit het ziektebeeld kan veranderen.
Participatie van Infants in de Jeugdhulp
In de jeugdhulp is het belangrijk om de stem van jonge kinderen te horen en hen te betrekken bij beslissingen die hen aangaan. Dit vereist een mentaliserende houding van professionals, waarbij ze proberen te begrijpen wat het kind ervaart en communiceert, ook al is dit non-verbaal. Het is essentieel om de ouder-kind eenheid te respecteren en de ouders te ondersteunen in hun rol.
Conclusie
Het gebruik van antibiotica bij kinderen is een complex onderwerp dat zorgvuldige overweging vereist. Onnodig antibioticagebruik kan leiden tot resistentie en negatieve effecten op de darmflora. Effectieve communicatie tussen huisartsen en ouders, evenals een goede samenwerking tussen de kinderopvang en ouders, zijn cruciaal om gepast antibioticagebruik te bevorderen. Vaccinatie speelt een belangrijke rol in de preventie van infectieziekten en kan de noodzaak van antibiotica verminderen. Voor kinderen met complexe medische behoeften zijn er gespecialiseerde opvangmogelijkheden beschikbaar. Het is van belang dat kinderen en ouders hun rechten kennen en betrokken worden bij beslissingen over hun gezondheid.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
