Ouderschap met autisme: een uitdaging met veel potentieel

De komst van een baby is voor alle ouders een ingrijpende gebeurtenis. Voor mensen met autisme kan deze ervaring echter nog ingrijpender zijn. Dit heeft onder meer te maken met het grote aantal veranderingen in de dagelijkse routine. Vaak valt deze routine vlak na de geboorte zelfs geheel weg. Alles is dan gericht op de behoeften van het jonge kind dat zich nog maar weinig aantrekt van het dag- en nachtritme van de ouders. Uit een peiling van PAS bleek in 2016 dat er onder mensen met autisme grote behoefte bestaat aan informatie over ouderschap & autisme. Om die reden maakten psychologen Lisa Snip en Vivian Snouckaart de Leidraad Aanstaand ouderschap en autisme. Deze leidraad kan als houvast dienen tijdens gesprekken over de kinderwens, (de voorbereiding op) de zwangerschap, de bevalling en de eerste tijd met een baby. Daarnaast staan er heel veel tips en ervaringsverhalen in.

Ouderschap en autisme: uitdagingen en oplossingen

Een ouder met autisme heeft vaak last van stress en onzekerheid. Uit een groot Australisch onderzoek blijkt dat ouders van een kind met autisme significant vaker last hebben van angst en depressie. Ouders en kind vormen een twee-eenheid, dus als jij heel gestrest bent, is je kind dat ook. Hulpverleners krijgen daarom meer oog voor het vergroten van de draagkracht van ouders. In de zogeheten Tandemstudie wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar de lichamelijke stress die ouders van kinderen met autisme ervaren. Chronische stress kan leiden tot een verhoogde kans op kanker, hart- en vaatziekten en auto-immuunziekten. Uit een studie van enkele jaren geleden blijkt zelfs een hogere vroegtijdige sterfte onder moeders van kinderen met autisme. Hoofdonderzoeker Wietske Ester ziet een duidelijke relatie tussen obesitas en opvoedstress.

Ouderschap en autisme: de impact op de gezinssfeer

De invloed van autisme op het ouderschap kan verschillend zijn. Sommige ouders met autisme ervaren het moeilijk om met hun kind om te gaan, terwijl anderen er juist veel plezier in hebben. Het kan ook zijn dat ouders met autisme zich zorgen maken over hun vermogen om hun kind goed op te voeden. Dit is een veelvoorkomend probleem, omdat ouders met autisme vaak moeite hebben met het begrijpen van de behoeften van hun kind. De stress en onzekerheid die hierdoor ontstaan, kunnen leiden tot een verminderde kwaliteit van het gezinssamenleving.

Structuur en routine: belangrijk voor kinderen met autisme

Veel kinderen met autisme vinden het moeilijk omgaan met veranderingen, zoals een andere tijd naar school dan normaal of een weg die is afgesloten op de normale route naar school. Probeer er daarom zoveel mogelijk voor te zorgen dat het kind met autisme weet wat het kan verwachten. Zorg voor structuur in het leven en maak een planning (en houd je aan die planning). Gaat er toch iets veranderen? Vertel dat dan zo vroeg mogelijk, zodat het kind zich erop kan voorbereiden. Het is belangrijk om te weten dat kinderen met autisme vaak erg gehecht zijn aan routine, waardoor ze zich minder makkelijk aanpassen. Het is daarom belangrijk dat zoveel mogelijk mensen waar het kind in het dagelijks leven mee te maken heeft, van de situatie afweten en hoe ze het best kunnen omgaan met het kind met autisme.

Communicatie met andere betrokkenen

Als ouder is het ontzettend belangrijk om met je kind met autisme te praten, maar ook met anderen die betrokken zijn bij het kind, zoals een leerkracht, sportcoach, vriend(in), familielid, buurman of iemand anders. Omdat kinderen met autisme vaak erg gehecht zijn aan routine, kunnen ze zich minder makkelijk aanpassen. Het is daarom belangrijk dat zoveel mogelijk mensen waar het kind in het dagelijks leven met te maken heeft, van de situatie afweten en hoe ze het best kunnen omgaan met het kind met autisme. Dit geldt ook voor andere gezinsleden, zoals broertjes en zusjes. Ze moeten begrijpen dat het kind met autisme anders is en dat ze daarom ook anders om moeten gaan.

Omgaan met prikkels

Kinderen met autisme kunnen gevoeliger zijn voor prikkels dan andere kinderen. Ze kunnen bijvoorbeeld overweldigend worden door lawaai, felle kleuren of veel beweging. Het is daarom belangrijk om te zorgen dat het kind zich veilig en comfortabel voelt in zijn omgeving. Dit kan door het vermijden van overbodige prikkels, zoals veel lawaai of felle lichtjes. Ook is het belangrijk om te weten dat kinderen met autisme vaak een sterke voorkeur hebben voor één onderwerp of hobby. Ze kunnen zich daar dan ook goed in verder ontwikkelen.

Ouderschap met autisme: tips en adviezen

Er zijn veel tips en adviezen beschikbaar voor ouders met autisme. De Leidraad Aanstaand ouderschap en autisme biedt een overzicht van deze tips. Bovendien kunnen ouders met autisme profiteren van hulp van een psycholoog of psychiater. Hiermee kun je de problemen waar je door je autisme tegenaan loopt verminderen en beter leren omgaan met een autisme spectrum stoornis. Welke behandeling het beste is, hangt af van welke problemen er spelen. Zo kan er onder andere gekozen worden voor cognitieve gedragstherapie, sociale vaardigheidstraining, psycho-educatie (hierbij leer je over autisme zodat je er meer inzicht in krijgt) en mindfulness. Soms kan het ook nodig zijn om medicijnen te gebruiken om bepaalde symptomen te verminderen.

Conclusie

Ouderschap met autisme is een uitdaging, maar ook een kans. Het vereist veel geduld, begrip en inzicht in de behoeften van het kind. Ouders met autisme moeten zich bewust zijn van hun eigen krachten en zwaktes, en daarop aansluitend de juiste strategieën kiezen om hun kind goed op te voeden. Daarnaast is het belangrijk om hulp in te schakelen bij deskundigen, zoals psychologen of psychiater, om de problemen waar je door je autisme tegenaan loopt te verminderen en beter te leren omgaan met een autisme spectrum stoornis. De komst van een baby kan voor ouders met autisme ingrijpend zijn, maar met de juiste hulp en ondersteuning kan het ook een mooie ervaring worden.

Bronnen

1. Autisme.nl - Doelgroepen: gezinnen, ouders, partners, broers en zussen van kinderen
2. Wikipedia - Autisme
3. Groeii - Omgaan met een kind met autisme
4. Ouderpeil - Waarom je met autisme toch een kind kunt opvoeden
5. Autisme.nl - Levensfases: school, kinderen, dagelijks leven, opvoeden en de buitenwereld
6. De psycholoog - Autisme
7. Gezondheidsnet - ADHD en andere gedragsstoornissen: wat is autisme precies
8. Trimbos - In gesprek met een kind van twee ouders met autisme