Bemoeien met andermans opvoeding: Wat is de juiste aanpak?
juli 5, 2025
De rol van ouderschap is in de afgelopen jaren sterk veranderd. In het bijzonder is de positie van alleenstaande moeders een belangrijk onderwerp geworden, met name in het licht van de rol van gender en hoe dit kan bijdragen aan de opvoeding van kinderen. In dit artikel bespreiden we hoe alleenstaande moeders hun kinderen kunnen ondersteunen bij de ontwikkeling van hun genderidentiteit en genderexpressie, en hoe dit verband houdt met de maatschappelijke normen en verwachtingen.
Ontwikkeling van genderidentiteit bij kinderen
De genderidentiteit van kinderen ontwikkelt zich gedurende hun leven, net als hun seksuele ontwikkeling. Vanaf het eerste levensjaar leren kinderen al onderscheid te maken tussen verschillende genders. Ze snappen nog niet wat het betekent om meisje of jongen te zijn, maar ze kunnen bijvoorbeeld wel de stem van een man koppelen aan het uiterlijk van een man. Vanaf ongeveer 2 jaar gaan kinderen zich gedragen naar de verwachtingen die volgens de maatschappij bij hun geslacht horen. Ze leren dat mensen en voorwerpen gelabeld kunnen worden als vrouwelijk of mannelijk. Bijvoorbeeld door te kiezen voor bepaalde speelgoederen die als meisje- of jongensspelgoed worden beschouwd.
Bij de ontwikkeling van hun eigen genderidentiteit kun je kinderen ondersteunen. Bijvoorbeeld door kinderen zelf te laten kiezen met welk speelgoed ze willen spelen. En door in je taalgebruik gendernormen te vermijden. Dit zijn normen over het man of vrouw zijn. Zoals: 'Een pop is eigenlijk meer voor meisjes' of 'Wat stoer dat jij als meisje met een politiewagen speelt'. Ga ervan uit dat een kind alles leuk kan vinden, ongeacht of dit past bij de gendernormen. Geef je kind het gevoel dat het oké is als het zich niet gedraagt naar de gendernormen van de maatschappij.
De rol van alleenstaande moeders
De positie van alleenstaande moeders is in de afgelopen jaren sterk veranderd. In een wereld waarin steeds meer gezinnen bestaan uit co-ouderen, samengestelde gezinnen en alleenstaande ouders, veranderen ook de uitdagingen en mogelijkheden binnen het ouderschap. Voor alleenstaande moeders is het belangrijk om een evenwicht te vinden tussen hun eigen identiteit en de zorg voor hun kinderen. Dit is een van de grootste uitdagingen van modern ouderschap.
In de 21e eeuw is de rol van vaders sterk veranderd. Waar vaders vroeger vooral werden gezien als kostwinner en 'reserve-ouder', wordt nu van hen verwacht dat ze een actieve en gelijkwaardige rol spelen in de opvoeding. Dit geldt ook voor moeders, inclusief alleenstaande moeders. De balans vinden tussen je eigen identiteit en de zorg voor je kinderen is een belangrijk onderdeel van ouderschap.
Genderidentiteit en genderexpressie
De genderidentiteit en genderexpressie zegt niets over de seksualiteit van je kind. Bij seksuele opvoeding van kinderen in de basisschoolleeftijd lees je hoe je je kind kunt ondersteunen in de seksuele ontwikkeling. In het begin van de puberteit zijn jongeren vaker bevriend met leeftijdsgenoten van hun eigen geslacht. Hoe ouder ze worden, hoe meer ze bevriend raken met jongeren van een ander geslacht. In deze fase krijgen jongeren bepaalde normen en waarden mee die bij de traditionele genderrollen houden.
Bij Seksuele opvoeding van pubers lees je hoe je je jongeren de ruimte geeft om met hun identiteit te experimenteren, daarover kunt praten en steun kunt bieden. Krijgt je kind thuis wel de ruimte maar voelt het zich nog niet veilig op school? Op de pagina van GSA Netwerk lees je hoe jouw kind een GSA (Gender and Sexuality Alliance) kan oprichten.
Ondersteuning bij de ontwikkeling van genderidentiteit
Je kunt je kind helpen bij de ontwikkeling van de genderidentiteit en genderexpressie. Maak bijvoorbeeld duidelijk aan de schoolleiding of andere ouders op welke manier je kind zich veilig genoeg voelt om zich te uiten. Of kijk samen met je kind hoe er in de omgeving positieve aandacht besteed kan worden aan de genderidentiteit of genderexpressie van je kind. Denk bijvoorbeeld aan een spreekbeurt houden over genderidentiteit.
Sommige kinderen voelen zich geen jongen, geen meisje, jongen en meisje of allebei niet. Zij identificeren zich dan niet met hun geboortegeslacht en kunnen transgender of non-binaire zijn. Lees meer over genderidentiteit en genderexpressie bij Wat betekenen sekse en gender? Geef jouw kind aan zich prettiger te voelen bij een ander gender? Probeer dit dan niet te negeren, maar praat er met je kind over. Vraag je kind bijvoorbeeld waar het behoefte aan heeft en waar het zich prettig bij voelt. Neem je kind serieus en vertel dat je het steunt bij de gevoelens die je kind heeft.
Samenwerking met school en maatschappelijke omgeving
Bij de ontwikkeling van de genderidentiteit en genderexpressie is samenwerking met de school en de maatschappelijke omgeving van groot belang. De school kan bijdragen aan een veilige en ondersteunende omgeving voor kinderen met verschillende genderidentiteiten en expressies. Bovendien is het belangrijk dat ouders en onderwijsmedewerkers samenwerken om de juiste ondersteuning te bieden.
In de praktijk betekent dit dat ouders hun kind kunnen helpen bij het vinden van een veilige plek om zich te uiten. Dit kan bijvoorbeeld het opzetten van een GSA (Gender and Sexuality Alliance) zijn, wat helpt bij het creëren van een ondersteunende omgeving voor kinderen met verschillende genderidentiteiten.
Conclusie
De rol van alleenstaande moeders in de opvoeding van hun kinderen is van groot belang, met name in het licht van de ontwikkeling van genderidentiteit en genderexpressie. Het is belangrijk dat ouders, met name alleenstaande moeders, hun kinderen ondersteunen bij de ontwikkeling van hun eigen identiteit en expressie. Dit vereist een open en ondersteunende houding, zowel thuis als op school.
Door gendernormen te vermijden en kinderen te laten kiezen met welk speelgoed ze willen spelen, kan de ontwikkeling van de genderidentiteit worden gestimuleerd. Bovendien is samenwerking met de school en de maatschappelijke omgeving van groot belang om een veilige en ondersteunende omgeving te bieden.
De rol van ouderschap is een continu leerproces. Er is geen perfecte manier om kinderen op te voeden, en wat werkt verschilt per kind, per gezin en per situatie. Het is belangrijk om te experimenteren, te leren van fouten, en vooral vertrouwen op de eigen intuïtie en de diepe verbinding met het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
