Opvoeden van een peuter: een uitgebreid overzicht van gezondheid, ontwikkeling en positieve opvoeding
juli 5, 2025
In de opvoeding van kinderen is het belangrijk om te rekening te houden met hun gedrag, ontwikkeling en behoeften. Bijzonder gedrag, zoals ongehoorzaamheid, agressie of emotionele problemen, kan lastig zijn om te begrijpen en te beheren. In dit artikel worden relevante informatie en aanbevelingen gegeven over hoe ouders en opvoeders met bijzonder gedrag om moeten gaan, met aandacht voor praktische adviezen, ondersteuning en het belang van een stabiele opvoedingsomgeving. De informatie is gebaseerd op de bronnen en contextgegevens die zijn opgesomd in het bronnenlijstje.
Inleiding
Het omgaan met bijzonder gedrag bij kinderen vereist geduld, begrip en een overlegbare aanpak. In de opvoeding is het belangrijk om een balans te vinden tussen structuur, liefde en begeleiding. De bronnen tonen aan dat er sprake is van verschillende opvoedstijlen, die op verschillende manieren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een kind. Daarnaast wordt benadruid dat er sprake is van zogenaamde “goed genoeg” opvoederschap, waarbij ouders hun kind op een manier ondersteunen die past bij de behoeften van het kind. Bovendien wordt er opgemerkt dat het belangrijk is om zowel de eigen opvoeding als de invloed van de omgeving te beoordelen.
Opvoedstijlen en hun invloed
In de opvoeding ontwikkelen ouders na verloop van tijd een vast patroon, een kenmerkende manier van reageren op het gedrag van hun kind in uiteenlopende situaties. Vanuit de theorie kunnen we verschillende opvoedingsstijlen onderscheiden die als meer of minder gunstig worden beschouwd voor de kinderlijke ontwikkeling. De manier waarop ouders opvoeden, varieert in de mate waarin zij controle uitoefenen en hun kinderen emotioneel en affectief ondersteunen. Op grond daarvan zijn vier opvoedstijlen te onderscheiden.
De eerste opvoedstijl is de autoritaire stijl, waarin ouders veel controle uitoefenen, maar tegelijkertijd ook veel ondersteuning bieden. De tweede is de latere stijl, waarin ouders weinig controle uitoefenen, maar ook weinig ondersteuning bieden. De derde is de permissieve stijl, waarin ouders weinig controle uitoefenen, maar veel ondersteuning bieden. De vierde is de ongezette stijl, waarin ouders geen controle uitoefenen en ook geen ondersteuning bieden.
De keuze voor een bepaalde opvoedstijl heeft invloed op het gedrag van het kind. Bijvoorbeeld, kinderen die worden opgevoed met veel controle en ondersteuning, ontwikkelen vaak een sterke zelfstandigheid en kunnen zich goed aanpassen aan nieuwe situaties. Daarentegen kunnen kinderen die worden opgevoed met weinig controle en ondersteuning, moeilijkheden ondervinden met het aanpassen aan nieuwe situaties en kunnen ze emotioneel kwetsbaarder zijn.
Goed genoeg opvoederschap
Volgens de Engelse kinderarts en psychoanalyticus Donald W. Winnicott houdt de term “goed genoeg opvoederschap” in: een stabiele, zorgzame en liefdevolle “bemoedering” van het kind, waardoor die zich goed ontwikkelt. Goed genoeg opvoederschap is volgens Hoghughi en Speight (1998) “een proces dat op een adequate manier tegemoetkomt aan de behoeften van het kind, volgens bestaande culturele standaarden die kunnen veranderen van generatie tot generatie”.
Naast basisbehoeften als lichamelijke verzorging, voeding en bescherming hebben kinderen drie emotionele behoeften, namelijk:
- Liefde, zorg en verbintenis;
- Controle en het consistent stellen van grenzen;
- Stimulering van hun ontwikkeling.
Een andere indeling is die van Green & Parker (2012). Zij gaan in op de vier functies van een gezin:
- Het opbouwen van emotionele veerkracht.
- Het bieden van basisbehoeften.
- Het aanleren van sociale relaties binnen en buiten het gezin.
- Het leren zich aan te passen.
Het is belangrijk dat je bekijkt of de gehele opvoedsituatie “goed genoeg” is. De Vries et al. (2005) onderscheiden vier kwalificaties van ouderschap bij ouders met een verstandelijke beperking:
- Goed ouderschap
- Goed genoeg ouderschap
- Problematisch ouderschap
- Tekortschietend ouderschap (wanneer ouders hun kind verwaarlozen, mishandelen of onvoldoende ondersteunen).
Ondersteuning en advies bij bijzonder gedrag
Bij het omgaan met bijzonder gedrag is het belangrijk om zowel de eigen opvoeding als de invloed van de omgeving te beoordelen. Het is belangrijk om te weten dat kinderen hun gedrag vaak passend gedragen aan hun leeftijd, mogelijkheden en cognitieve ontwikkeling. Daarom is het niet altijd terecht om te straffen, maar eerder om te kijken of het gedrag van het kind passend is.
In de bronnen wordt benadruid dat het omgaan met bijzonder gedrag niet alleen op de kinderen gericht moet zijn, maar ook op de ouder. Het is belangrijk dat ouders hun eigen gedrag en omgeving beoordelen, en eventueel hulp zoeken bij deskundigen. Er zijn verschillende bronnen en hulpverleners die ouders kunnen ondersteunen bij het omgaan met bijzonder gedrag. Bijvoorbeeld, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) helpt bij vragen over opvoeden en ontwikkeling van het kind. Daarnaast is het sociaal wijkteam of jeugdteam een optie voor problemen in het gezin.
Praktische aanpak bij bijzonder gedrag
Bij het omgaan met bijzonder gedrag is het belangrijk om duidelijke regels en grenzen te stellen. Dit helpt kinderen om te leren omgaan met frustraties en conflicten. Daarnaast is het belangrijk dat ouders zelf een voorbeeld zijn, en hun eigen gedrag en reacties beoordelen. Bijvoorbeeld, als een kind ongehoorzaam is, is het belangrijk om te weten waarom het kind dat doet. Is het vanwege stress, vermoeidheid of een gebrek aan begrip?
Een andere aanpak is het geven van positieve feedback en het leren omgaan met fouten. Kinderen die vaak worden bestraft, kunnen boos worden of zich terugtrekken. Daardoor is het belangrijk om te kijken naar de effecten van straffen op het zelfbeeld van het kind. In plaats van te straffen, kan het leren van fouten en het geven van ondersteuning een betere aanpak zijn.
Ondersteuning en hulp bij opvoeding
Bij het omgaan met bijzonder gedrag is het belangrijk om te weten dat ouders niet alleen hoeven te werken. Er zijn meerdere bronnen en hulpverleners die ouders kunnen ondersteunen bij het omgaan met bijzonder gedrag. Bijvoorbeeld, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) helpt bij vragen over opvoeden en ontwikkeling van het kind. Daarnaast is het sociaal wijkteam of jeugdteam een optie voor problemen in het gezin.
Verder is het belangrijk om te weten dat ouders hun eigen opvoeding kunnen beoordelen en eventueel hulp kunnen zoeken bij deskundigen. Bijvoorbeeld, de bronnen tonen aan dat er sprake is van verschillende opvoedstijlen, die op verschillende manieren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een kind. Bovendien wordt er opgemerkt dat het belangrijk is om zowel de eigen opvoeding als de invloed van de omgeving te beoordelen.
Conclusie
Het omgaan met bijzonder gedrag bij kinderen vereist geduld, begrip en een overlegbare aanpak. In de opvoeding is het belangrijk om een balans te vinden tussen structuur, liefde en begeleiding. De bronnen tonen aan dat er sprake is van verschillende opvoedstijlen, die op verschillende manieren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een kind. Daarnaast wordt er opgemerkt dat het belangrijk is om zowel de eigen opvoeding als de invloed van de omgeving te beoordelen.
Bij het omgaan met bijzonder gedrag is het belangrijk om duidelijke regels en grenzen te stellen, en het kind te leren omgaan met frustraties en conflicten. Bovendien is het belangrijk dat ouders zelf een voorbeeld zijn, en hun eigen gedrag en reacties beoordelen. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat ouders niet alleen hoeven te werken, en er sprake is van verschillende bronnen en hulpverleners die ouders kunnen ondersteunen bij het omgaan met bijzonder gedrag.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
