Voorlezen is een activiteit die niet alleen plezier biedt, maar ook een cruciale rol speelt in de ontwikkeling van kinderen. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat voorlezen waardevol is voor alle leeftijdsgroepen, van baby’s tot prepubers. Het stimuleert taalontwikkeling, vergroot de woordenschat, versterkt de band tussen voorlezer en kind en draagt bij aan leesplezier. Dit artikel belicht de voordelen van voorlezen, geeft praktische tips en biedt boekensuggesties voor verschillende leeftijden.
Waarom voorlezen belangrijk is
Voorlezen heeft tal van voordelen, ongeacht de leeftijd van het kind. Het bevordert niet alleen de taalvaardigheid, maar ook de sociaal-emotionele ontwikkeling. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die regelmatig worden voorgelezen, een grotere woordenschat ontwikkelen en beter presteren op school. Bovendien creëert voorlezen een moment van verbondenheid tussen ouder en kind, wat bijdraagt aan een gevoel van veiligheid en geborgenheid.
Voorlezen is niet alleen gericht op jonge kinderen. Ook oudere kinderen, zelfs als ze zelf kunnen lezen, profiteren van voorleessessies. Het helpt hen complexere verhalen te begrijpen en stimuleert hun fantasie. Daarnaast kan voorlezen aan ouderen, zoals in woonzorgcentra, sociaal isolement voorkomen en helpen bij het ophalen van herinneringen.
Voorlezen per leeftijdsgroep
Baby’s (0-2 jaar)
Voor de allerkleinsten zijn knisperboekjes van stof en badboekjes geschikt. Kartonboekjes, zoals klassiekers van Nijntje en Dikkie Dik, zijn ideaal voor dreumesen. Rijmpjes en versjes, zoals ‘Jij bent de liefste’ van Hans en Monique Hagen, vinden baby’s en dreumesen vaak erg leuk. Een aanrader is het kartonboekje ‘Hey baby, kijk! Een knuffelboek’ van Laura van Bouchout en Eva Mouton, dat in 2022 werd uitgeroepen tot Boekstart Babyboekje van het jaar.
Peuters (2-4 jaar)
Peuters houden van herhaling en herkenbare verhalen. Klassiekers als ‘Rupsje Nooitgenoeg’ en ‘Van een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop heeft gepoept’ zijn favoriet. Tel- en zoekboeken sluiten goed aan bij hun nieuwsgierigheid. Prentenboeken, zoals ‘Rinus’ van Ingrid en Dieter Schubert, zijn tijdens de Nationale Voorleesdagen vaak in de spotlights.
Schoolkinderen (6-9 jaar)
Kinderen in deze leeftijdsgroep kunnen zelf lezen, maar voorlezen blijft belangrijk. Klassiekers van auteurs zoals Paul Biegel (‘De kleine kapitein’), Roald Dahl (‘Matilda’) en Astrid Lindgren (‘Ronja de roversdochter’) zijn aanraders. Andere suggesties zijn ‘Vosje’ van Edward van de Vendel en ‘Zeb’ van Gideon Samson. De boeken van Toon Tellegen, zoals ‘De tuin van de walvis’, bieden filosofische en absurdistische thema’s die kinderen waarderen.
Prepubers (9-12 jaar)
Voor deze groep is er een breed aanbod aan jeugdliteratuur. Aanraders zijn onder andere ‘Lampje’ van Annet Schaap en de verhalen van Kikker en Pad van Arnold Lobel. Deze verhalen, zoals ‘Koekjes’ en ‘Kerstavond’, zijn tijdloos en geschikt om voor te lezen. Ze combineren humor met diepere levenslessen.
Interactief voorlezen
Interactief voorlezen is een effectieve methode om de taal- en leesvaardigheid van kinderen te versterken. Het houdt in dat kinderen actief betrokken worden bij het verhaal, bijvoorbeeld door vragen te stellen of hen te laten meedenken over de plot. Deze aanpak vergroot niet alleen het begrip, maar ook de leesmotivatie. Voorbereiding is hierbij belangrijk: kies een boek dat past bij de leeftijd en interesses van het kind en bedenk van tevoren welke vragen je kunt stellen.
Praktische voorleestips
- Kies het juiste boek: Sluit aan bij de leeftijd en interesses van het kind. Voor baby’s zijn knisperboekjes geschikt, terwijl prepubers meer geboeid zijn door complexe verhalen.
- Maak er een ritueel van: Een vast voorleesmoment, bijvoorbeeld voor het slapengaan, creëert structuur en verwachting.
- Betrek het kind: Laat het kind vragen stellen of meedenken over het verhaal.
- Varieer in stemgebruik: Gebruik verschillende stemmen voor personages om het verhaal levendiger te maken.
- Herhaal verhalen: Peuters en kleuters houden van herhaling en leren hierdoor nieuwe woorden en concepten.
- Laat het kind kiezen: Ga samen naar de bibliotheek en laat het kind zelf een boek uitzoeken.
- Combineer voorlezen met activiteiten: Bijvoorbeeld door na het lezen van een boek over dieren een bezoek aan de dierentuin te plannen.
- Wees expressief: Gebruik gezichtsuitdrukkingen en gebaren om het verhaal te versterken.
- Lees zelf ook: Kinderen kopiëren gedrag; als ze zien dat je zelf leest, stimuleert dat hun leesplezier.
- Maak gebruik van digitale middelen: Podcasts zoals ‘De voorleesclub’ op VRT MAX kunnen een aanvulling zijn op traditioneel voorlezen.
Boekensuggesties voor verschillende leeftijden
- Baby’s en dreumesen: ‘Hey baby, kijk! Een knuffelboek’ (Laura van Bouchout en Eva Mouton), Nijntje-reeks.
- Peuters: ‘Rupsje Nooitgenoeg’ (Eric Carle), ‘Van een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop heeft gepoept’ (Werner Holzwarth).
- Schoolkinderen: ‘De kleine kapitein’ (Paul Biegel), ‘Matilda’ (Roald Dahl), ‘Vosje’ (Edward van de Vendel).
- Prepubers: ‘Lampje’ (Annet Schaap), ‘Alle verhalen van Kikker en Pad’ (Arnold Lobel).
Conclusie
Voorlezen is een waardevolle activiteit die bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen op verschillende vlakken. Het is niet alleen gericht op jonge kinderen, maar ook oudere kinderen en zelfs volwassenen kunnen ervan profiteren. Door te kiezen voor leeftijdsgeschikte boeken en interactieve voorleesmethoden, kunnen ouders en opvoeders het leesplezier en de taalvaardigheid van kinderen verder stimuleren. De Nationale Voorleesdagen bieden een uitgelezen kans om extra aandacht te besteden aan voorlezen, maar eigenlijk is elke dag een goede dag om voor te lezen.
