Assertieve Opvoeding: Een Kans voor Kinderen en Ouders
juli 5, 2025
In de westerse opvoeding wordt veel aandacht besteed aan takenlijsten, beloningen en straffen. Maar wat als kinderen op een natuurlijke manier leren helpen, zonder dat er opdrachten worden gegeven of beloningen worden uitgedeeld? Dat is het idee achter de opvoedmethode acomedido, die vooral in Mexico en andere culturen wordt gebruikt. De term acomedido betekent letterlijk “geholpen” en verwijst naar het vermogen van kinderen om spontaan en zonder aanmoediging te helpen bij taken in het huishouden. In dit artikel bespreiden we wat acomedido is, hoe het werkt en waarom het een waardevolle aanvulling kan zijn op de westerse opvoeding.
Wat is acomedido?
De term acomedido komt oorspronkelijk uit het Mexicaanse taalgebruik en wordt vaak gebruikt om te beschrijven hoe kinderen spontaan en zonder dat er opdrachten worden gegeven, taken opnemen en uitvoeren. Het is een vaardigheid die kinderen leren door te observeren en te imiteren, in plaats van door opdrachten te krijgen of beloningen te ontvangen. Volgens de jeugdarts Rosanne van der Lugt is dit een waardevolle methode om kinderen te leren aandacht te besteden aan hun omgeving en te handelen op basis van wat er nodig is.
In veel culturen, zoals bij de Maya’s in Mexico, wordt acomedido als een kernwaarde beschouwd. Kinderen leren hier spontaan klusjes te doen, zoals het helpen bij het koken, het opruimen van speelgoed of het verzorgen van jongere broertjes en zusjes. Ze doen dit niet om een beloning te krijgen, maar gewoon omdat het nodig is. Dit leidt tot een sterke zelfstandigheid en een gevoel van verantwoordelijkheid bij kinderen.
Hoe werkt acomedido?
In de westerse opvoeding wordt vaak gewerkt met takenlijsten, beloningen en straffen. Maar volgens onderzoekers zoals Michaeleen Doucleff, auteur van het boek Jagen, verzamelen, opvoeden, kan dit juist de intrinsieke motivatie van kinderen ondermijnen. Kinderen leren hierdoor niet meer om vanuit eigen initiatief te handelen, maar alleen om beloningen te krijgen of straffen te vermijden.
Acomedido werkt anders. Het is geen methode die opdrachten geeft, maar een natuurlijke vaardigheid die kinderen leren door te observeren. Ze zien dat volwassenen taken uitvoeren en leren daarna zelf klusjes te doen. Dit gebeurt zonder dat er opdrachten worden gegeven. Bijvoorbeeld, een kind ziet dat er een vaatwasser staat en pakt spontaan een bord op. Ze doen het niet om een beloning te krijgen, maar gewoon omdat het nodig is.
In de Maya-kultuur wordt acomedido gezien als een belangrijke vaardigheid die kinderen leren om te leren hoe ze hun omgeving kunnen helpen. Ze leren hierdoor niet alleen hoe je een klusje uitvoert, maar ook wanneer dat nodig is. Dit leidt tot een sterke zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel bij kinderen.
Voordelen van acomedido
Er zijn verschillende voordelen aan het aanleren van acomedido bij kinderen. Eén van de belangrijkste is dat het helpt bij het ontwikkelen van een sterk gevoel van verantwoordelijkheid. Kinderen die acomedido leren, leren spontaan klusjes te doen zonder dat er opdrachten worden gegeven. Dit leidt tot een groter gevoel van autonomie en zelfvertrouwen.
Bij de Hadzabe- en Aeta-stammen in Afrika en Filippijnse culturen is dit al eeuwen een onderdeel van de opvoeding. Kinderen leren hier spontaan klusjes te doen en worden niet aangemoedigd door beloningen of straffen. Ze leren hierdoor ook om aandacht te besteden aan hun omgeving en te handelen op basis van wat er nodig is.
Een ander voordeel is dat acomedido helpt bij het verminderen van vervelend gedrag. Kinderen die leren om spontaan te helpen, hebben vaker een positief gedrag en zijn beter in staat om met anderen om te gaan. Ze leren ook om respect te tonen en gezamenlijke taken te delen, wat leidt tot een betere samenwerking en communicatie.
Aangepast aan de leeftijd
Het is belangrijk om te weten dat acomedido niet alleen voor jonge kinderen bedoeld is, maar ook voor oudere kinderen. In de Maya-gemeenschappen wordt al vanaf de peuterleeftijd gewerkt aan de vaardigheid om te helpen. Kinderen van rond de drie jaar worden al uitgenodigd om mee te helpen bij taken in het huishouden. Dit helpt hen om een sterke zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel te ontwikkelen.
Bij de Inuit wordt acomedido ook gebruikt, maar op een andere manier. Hier wordt geen gebruik gemaakt van beloningen of straffen, maar wordt er gewerkt met rust en kalmte. Ouders tonen geen boosheid of frustratie bij ongewenst gedrag. In plaats daarvan leren kinderen om hun emoties te beheersen en te leren omgaan met andere mensen.
Aanpassen van de opvoeding
In de westerse opvoeding is het lastig om acomedido volledig over te nemen, maar er zijn wel manieren om de principes ervan te integreren in de opvoeding. Een van de belangrijkste is om kinderen meer autonomie te geven. Laat ze bijvoorbeeld zien hoe je een klusje doet en laat ze vervolgens zelf proberen. Geef ze geen opdrachten, maar laat ze spontaan handelen.
Een andere aanpak is om kinderen meer te laten meedoen aan taken in het huishouden. Laat ze helpen bij het koken, opruimen of het verzorgen van jongere broertjes en zusjes. Dit helpt hen om een sterke verantwoordelijkheidsgevoel en zelfstandigheid te ontwikkelen.
De rol van ouders
Ouders spelen een cruciale rol bij het leren van acomedido. Ze moeten aanwezig zijn en responsief reageren op het gedrag van hun kind. Volgens het boek De onschuldige gevangene van Ingeborg Bosch is aanwezigheid, responsiviteit en empathie belangrijk voor de opvoeding van kinderen. Ouders moeten proberen om mentaal en fysiek aanwezig te zijn, zodat ze kunnen sturen, begeleiden en helpen bij het opvoeden.
Bij de Hadzabe-stam in Tanzania wordt bijvoorbeeld gewerkt met sociale controle. Oudere kinderen letten op de kleintjes en helpen hen bij klusjes. Dit leidt tot een sterke vertrouwensband en een betere samenwerking tussen de kinderen.
Conclusie
Acomedido is een opvoedmethode die kinderen helpt om spontaan te helpen bij taken in het huishouden. Het is geen methode die opdrachten geeft, maar een natuurlijke vaardigheid die kinderen leren door te observeren en te imiteren. Het helpt bij het ontwikkelen van een sterk gevoel van verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en vertrouwen bij kinderen.
Hoewel acomedido niet volledig over te nemen is in de westerse opvoeding, zijn er wel manieren om de principes ervan te integreren. Door kinderen meer autonomie te geven en hen te laten meedoen aan taken in het huishouden, kunnen ouders helpen bij het ontwikkelen van een sterke verantwoordelijkheidsgevoel en zelfstandigheid bij hun kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
