Als opvoeden niet vanzelf gaat: een overzicht van strategieën en ondersteuning
juli 5, 2025
De opvoeding van Surinaamse Marrons is een complex onderwerp dat zowel culturele als maatschappelijke aspecten omvat. De Marrons zijn afstammelingen van slaven die zich in het binnenland van Suriname vestigden en hun eigen levenswijze en cultuur behielden. In het kader van opvoeding wordt zowel de traditie als de huidige situatie van de Marrons besproken, met name in relatie tot hun kinderen. De bronnen laten zien dat de opvoeding van Marrons een mix is van familie, gemeenschap, en traditionele rituelen, maar ook dat er in de huidige tijd sprake is van veranderingen en uitdagingen.
Opvoeding in het dorpsleven
Binnen de traditionele samenleving van de bosnegers, waaronder de Marrons, speelt het dorpsleven een centrale rol in de opvoeding van kinderen. Het gezin is het eerste en belangrijkste onderdeel van de opvoeding, maar ook het dorpsleven en de school spelen een cruciale rol. De ouders, en met name de vaders en moeders, leren hun kinderen de leefregels en omgangsvormen van de gemeenschap. Zo leren jongens met hun vader jagen en vissen, terwijl meisjes met hun moeder leren hoe ze huishouden kunnen leiden. De oudere kinderen dragen ook verantwoordelijkheid voor de jongere, wat helpt bij het opbouwen van een sterke gemeenschapsband.
In het dorp is iedereen verantwoordelijk voor de kinderen die er rondlopen, en men is op de hoogte van de regels die niet mogen worden overtreden. De opvoeding wordt niet alleen gegeven binnen het gezin, maar ook door ooms, tantes, en andere familieleden. Kinderen kunnen ook terecht bij hun ooms en tantes voor advies over kwesties die ze niet met hun ouders willen bespreken. Dit alles duidt erop dat de opvoeding van Marrons sterk gericht is op collectieve verantwoordelijkheid en traditionele waarden.
Invloed van het onderwijs
De opvoeding wordt ook beïnvloed door het onderwijs, dat voornamelijk in handen is van de protestantse en katholieke kerk. In veel dorpen is echter geen school aanwezig, wat leidt tot een tekort aan educatieve kansen. Kinderen die na de basisschool verder willen studeren, vertrekken vaak naar de stad, waardoor de traditionele kennis van de oudere generaties niet langer overgedragen wordt. Dit leidt tot een verlies van culturele tradities en kennis.
In de bronnen wordt ook verwezen naar de rol van de kerk in de opvoeding van Marrons. De kerk heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de opvoeding, maar het ontbreken van scholen in bepaalde gebieden is een belemmering geweest. Het ontbreken van onderwijs heeft ertoe geleid dat kinderen hun culturele wortels kwijtraken, vooral als ze naar de stad gaan.
Opvoeding en de rol van rituelen
Bij de Marrons speelt de opvoeding een belangrijke rol in de rituelen van het leven, waaronder geboorte, initiatie en huwelijk. Na een geboorte trekt de moeder zich terug met het kind voor een periode van twee tot drie maanden. Na de eerste acht dagen wordt het kind naar buiten gebracht en ingewijd. Bij de geboorte krijgt het kind zijn naam, die vaak afgeleid is van een gebeurtenis die die dag heeft plaatsgevonden. De naam wordt vaak ook gegeven naar een familielid of kennis van de ouders.
Meisjes kunnen vanaf ongeveer hun veertiende jaar geïnitieerd worden tot volwassenen. Bij de Aukaners speelt de familie van de vader van het meisje een belangrijke rol. Zij doen het meisje een doek om haar middel. Vanaf die tijd mag zij niet meer koken voor een man in de periode dat zij menstrueert. Dit is een belangrijk ritueel dat de overgang van kind naar volwassenheid symboliseert.
Bij de Saramakaners vinden nog wel initiatieriten plaats bij de overgang van kind naar volwassenheid. In de traditie van de Marrons wordt ook de rol van de vader en moeder benadrukt, aangezien zij de belangrijkste figuren zijn in de opvoeding van hun kinderen.
Opvoeding in de moderne tijd
In de moderne tijd zien we dat er sprake is van veranderingen in de opvoeding van Marrons. De jongere generatie trekt naar de stad voor betere scholingsmogelijkheden, wat leidt tot een verlies van traditionele kennis. Daarnaast zien we dat het aantal Marrons in Nederland is toegenomen, wat leidt tot een andere vorm van opvoeding. In Nederland wordt de Marroncultuur gedragen door enkele duizenden mensen, en er zijn verschillende stammen die vertegenwoordigd zijn in raden.
De Marrons in Nederland richten zich niet alleen op hun eigen cultuur, maar ook op de culturele veranderingen die plaatsvinden. Ze geven kennis over bepaalde levenslooprituelen door aan nieuwe generaties, op bijeenkomsten wordt aandacht besteed aan klederdracht en rituelen en er worden lezingen en workshops over de Marroncultuur gegeven. Dit duidt erop dat de opvoeding van Marrons ook in de toekomst blijft bestaan, ook al verandert de omgeving.
Opvoeding en sociale ontwikkeling
De opvoeding van Marrons is ook gerelateerd aan sociale ontwikkeling. In de bronnen wordt verwezen naar de sociale opschuiving die plaatsvindt. Vroeger zagen we Hindostanen in de branches waar nu veel Marrons zitten. Langzamerhand zien we ze nu in de witteboordsectoren, zoals de medische sectoren en studeren ze aan de universiteit. Dit duidt erop dat de opvoeding van Marrons ook een rol speelt in de sociale opstijging van deze groep.
Bovendien wordt er opgemerkt dat de Marrons in Suriname decennialang zijn gestigmatiseerd. Ze werden gezien als mensen uit het bos, die niet ontwikkeld waren. Ze stonden laag op de sociale ladder en hadden minder kans op een baan. Nu zien we echter dat er sprake is van emancipatie van de Marrons en is er minder discriminatie. Dit duidt erop dat de opvoeding van Marrons ook een rol speelt in de sociale ontwikkeling van deze groep.
Opvoeding en het hoge vruchtbaarheidspercentage
Een ander aspect van de opvoeding van Marrons is het hoge vruchtbaarheidspercentage. In de bronnen wordt verwezen naar het feit dat de hoge vruchtbaarheid een stukje cultuurbehoud is. Volgens de telling in 2004 waren er toen ruim zeventigduizend Marrons, en nu bijna honderd en twintigduizend. Dit wordt toegeschreven aan het behoud van een stukje cultuur. Marrons zouden vroeger niet makkelijk zeggen dat ze Marron waren, maar nu zien we dat ze zich steeds meer spiegelen aan de anderen.
Deze trend laat zien dat de opvoeding van Marrons ook gerelateerd is aan het aantal kinderen dat ze krijgen. Het hoge aantal kinderen wordt gezien als een cultuurbehoud, maar ook als een uitdaging voor de opvoeding. Het is belangrijk dat de opvoeding van Marrons zich aanpast aan de moderne tijd, zodat de kinderen ook de kans krijgen om zich verder te ontwikkelen.
Conclusie
De opvoeding van Surinaamse Marrons is een complex onderwerp dat zowel culturele als maatschappelijke aspecten omvat. De Marrons zijn afstammelingen van slaven die zich in het binnenland van Suriname vestigden en hun eigen levenswijze en cultuur behielden. In het kader van opvoeding wordt zowel de traditie als de huidige situatie van de Marrons besproken, met name in relatie tot hun kinderen. De bronnen laten zien dat de opvoeding van Marrons een mix is van familie, gemeenschap, en traditionele rituelen, maar ook dat er in de huidige tijd sprake is van veranderingen en uitdagingen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
