Ouders en school: Samenwerking voor een betere ontwikkeling van kinderen

De rol van ouders in het onderwijs en de opvoeding van hun kinderen is van groot belang. In de praktijk van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs is het van belang dat ouders en leraren nauw samenwerken. Dit is niet alleen van belang voor de schoolprestaties van kinderen, maar ook voor hun psychosociale ontwikkeling. In dit artikel wordt uitgelegd hoe ouders en leraren kunnen samenwerken, welke vormen van betrokkenheid van ouders nuttig zijn, en wat de gevolgen zijn van een goede of slechte samenwerking tussen school en ouders.

Samenwerking met ouders: De basis voor een goede ontwikkeling

De basis voor de ontwikkeling van kinderen wordt thuis gelegd. Het is daarom belangrijk dat leraren thuis en school verbinden en afstemmen met ouders over de begeleiding van kinderen. De samenwerking met ouders behoort tot het primaire proces van scholen. Het is belangrijk dat ouders zich goed geïnformeerd voelen over hun rol en dat er duidelijke verwachtingen zijn over hoe ouders bij kunnen dragen aan het leren en ontwikkelen van hun kind.

Ouders voelen zich meer welkom als de verwachtingen over hun rol en de momenten waarop hun bijdrage wordt verwacht transparant zijn. Het helpt ouders als er een heldere jaaragenda is, er begrijpelijk en uitnodigend wordt gecommuniceerd en ouders goed worden ontvangen. Een samenwerking tussen ouders en leraren kan op verschillende manieren plaatsvinden, zoals gesprekken, bijeenkomsten, of activiteiten in de ouderkamer. In veel scholen zijn daarvoor ouderkamers ingericht, waar medewerkers activiteiten aanbieden die gericht zijn op de betrokkenheid van ouders.

Ouders betrokken houden: Wat is belangrijk?

Ouders kunnen een belangrijke rol spelen in het leren van hun kinderen. Het is belangrijk dat ouders belangstelling tonen voor het onderwijs van hun kind, in plaats van te veel controle uit te oefenen. Studies tonen aan dat kinderen die hun ouders als ondersteuning zien, beter presteren op school. Daarnaast is het belangrijk dat ouders hun kinderen aanmoedigen in plaats van te controleren. Dit draagt bij aan het zelfvertrouwen van kinderen en daarmee aan het positieve zelfbeeld van het kind en de intrinsieke motivatie om succesvol op school te zijn.

Een goede samenwerking tussen ouders en leraren vereist gedeelde verwachtingen over contactmomenten, heldere procedures en het kunnen voldoen aan de uitvoering daarvan. Het kan helpen als leraren en ouders samen de inrichting van de samenwerking vormgeven. Daarnaast is het belangrijk dat ouders zich kunnen inzetten voor de ontwikkeling van hun kind, ongeacht hun opleidingsniveau, etniciteit of sociaal-economische achtergrond. Alle ouders kunnen deze leerondersteuning bieden; ze hoeven daarvoor niet per se de leerstof te beheersen.

Ouders en schoolloopbaanondersteuning

In het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs is het van belang dat ouders betrokken raken bij de schoolloopbaanontwikkeling van hun kind. Dit kan bijvoorbeeld door deel te nemen aan gesprekken over de keuzes van hun kind, of door hen te helpen bij het kiezen van een profiel of een vervolgonderwijs. Kinderen zien hun ouders als belangrijkste raadgever bij dergelijke keuzes en gebruiken hen graag als een klankbord om hun interesses, kwaliteiten en schoolloopbaankeuzes te bespreken.

Schoolloopbaanondersteuning bij keuze- en overgangsmomenten stimuleert motivatie en voorkomt keuzes in de schoolloopbaan die kunnen leiden tot verlies van motivatie, switchen en schooluitval. In veel gevallen is het belangrijk dat ouders en leraren samenwerken om de juiste keuzes te maken. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbieden van extra activiteiten rond het betrekken van ouders bij de schoolloopbaanontwikkeling.

Ouders in risicosituaties: Hoe kunnen leraren hierin helpen?

Soms is er sprake van een mismatch tussen verwachtingen van leraren en ouders, vooral als er verschillen zijn in (sociaal-economische) achtergronden, cultuur en taalgebruik. Het is belangrijk dat leraren deze verschillen niet definiëren als tekorten van ouders, maar deze ouders faciliteren voor hun rol. Daarnaast is het belangrijk dat leraren weten hoe ze armoede kunnen herkennen en bespreekbaar maken. In veel gevallen is het van belang dat leraren leren hoe ze dit onderwerp kunnen aankaarten. Verdere ondersteuning van het gezin past bij een zorgprofessional in de school (een brugfunctionaris of schoolmaatschappelijk werker) die onderdeel uitmaakt van het team, zodat leerlingen, ouders én leraren een lagere drempel ervaren om hulp in te schakelen.

Ouders en taalontwikkeling

De basis voor de ontwikkeling van taal en geletterdheid wordt thuis gelegd. Het is daarom belangrijk dat ouders hun kinderen ondersteunen bij het leren lezen, schrijven en rekenen. Dit kan bijvoorbeeld door het lezen van verhalen, het aanbieden van educatieve spellen of het stimuleren van het gebruik van de thuistaal. Daarnaast is het belangrijk dat leraren de thuistalen van leerlingen waarderen en in de klas inzetten. Dit kan helpen bij het bevorderen van de eerste en tweede taalverwerving van kinderen.

Ook het gebruik van digitale prentenboeken door ouders kan drempels wegnemen. Leraren kunnen de afstand tussen school en thuis verkleinen door de thuistalen van leerlingen te waarderen en in de klas in te zetten. Daarnaast is het belangrijk dat ouders hun kinderen aanmoedigen in plaats van te controleren. Dit draagt bij aan het zelfvertrouwen van kinderen en daarmee aan het positieve zelfbeeld van het kind en de intrinsieke motivatie om succesvol op school te zijn.

Ouders en school: Wat is de rol van de leraar?

De leraar speelt een centrale rol in de samenwerking met ouders. De basis van de samenwerking met ouders van alle leerlingen in de klas ligt bij de leraar. Bij sommige ouders kan aanvullende aandacht van de leraar en wellicht van andere professionals in de school helpen. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door het aanbieden van extra steun in de ouderkamer, of door het organiseren van gesprekken met ouders.

De leraar kan ook feedback van ouders gebruiken om een andere aanpak te bedenken of met het kind in gesprek te gaan. Ouders kunnen enorm waardevolle input leveren. Ze kunnen hun ervaringen delen met de leraar, waardoor de leraar beter kan inschatten hoe het met het kind gaat. Het is daarom belangrijk dat ouders en leraren regelmatig met elkaar communiceren, zodat er een goed contact is en er voldoende informatie wordt gedeeld.

Samenwerking met ouders: Hoe kan dit worden gerealiseerd?

Om een goede samenwerking met ouders te realiseren, zijn er vijf stappen die belangrijk zijn. De eerste drie stappen dragen bij aan de voorwaarden voor samenwerking. Als de basis is gelegd, kunnen leraren en ouders daadwerkelijk samenwerken aan het leren en de ontwikkeling van de kinderen. Dit vind je terug in stap vier en vijf.

1. De thuisomgeving van alle leerlingen leren kennen: Het is belangrijk dat leraren weten wat de thuissituatie van de leerlingen is, zodat ze beter kunnen inschatten hoe ze hen kunnen ondersteunen.
2. De organisatie van het contact tussen school en ouders op orde hebben: Het is belangrijk dat er een duidelijke manier is om met ouders te communiceren, zodat er geen misverstanden zijn.
3. Een wederkerige relatie tussen school en ouders realiseren: Het is belangrijk dat ouders en leraren elkaar als gelijke behandelen en dat er een open communicatie is.
4. Pedagogische samenwerking rond de ontwikkeling van leerlingen realiseren: Het is belangrijk dat ouders en leraren samenwerken aan de ontwikkeling van de leerlingen.
5. Ouders in risicosituaties in de samenwerking met school op maat faciliteren: Het is belangrijk dat ouders die in een risicosituatie zijn, op maat worden geholpen.

Conclusie

Samenwerking tussen ouders en leraren is van groot belang voor de ontwikkeling van kinderen. Het is belangrijk dat ouders actief betrokken raken bij het onderwijs van hun kind, zodat ze hun kind kunnen ondersteunen bij het leren en ontwikkelen. Daarnaast is het belangrijk dat leraren actief communiceren met ouders, zodat er een goede samenwerking ontstaat. Door deze samenwerking kunnen kinderen beter presteren op school en zich beter ontwikkelen. Daarnaast is het belangrijk dat ouders en leraren samenwerken aan de schoolloopbaan van kinderen, zodat ze de juiste keuzes kunnen maken.

Bronnen

1. Ouders betrokken bij schoolloopbaanontwikkeling in het basisonderwijs en in het VMBO
2. Ouders & School