Ontheffing lichamelijke opvoeding: Wat ouders, leerkrachten en scholen moeten weten

Ontheffing lichamelijke opvoeding is een onderwerp dat zowel in het onderwijs als in de gezondheidszorg van belang is. Het betreft een vorm van uitzondering waarbij leerlingen die vanwege hun lichamelijke gesteldheid niet in staat zijn om deel te nemen aan gymlessen, vrijstelling kunnen krijgen. Dit artikel geeft een overzicht van de regels, voorwaarden en praktijkvoorbeelden rondom ontheffing lichamelijke opvoeding, gebaseerd op de beschikbare informatie uit bronnen zoals het Wet- en Regelgevingsbestand van het voortgezet onderwijs en andere relevante documenten.

Wat is ontheffing lichamelijke opvoeding?

Ontheffing lichamelijke opvoeding betekent dat een leerling geen onderwijs hoeft te volgen of examen hoeft te doen in het vak lichamelijke opvoeding. Dit is mogelijk als de leerling vanwege zijn lichamelijke gesteldheid niet in staat is om mee te doen aan het vak. De regels zijn geregeld in Wet voortgezet onderwijs 2020, artikel 2.33 en Uitvoeringsbesluit WVO 2020, artikel 3.8. Daarnaast is het bevoegd gezag van een school verantwoordelijk voor het beoordelen of een leerling een ontheffing kan krijgen.

In veel gevallen wordt de ontheffing aangevraagd door het schoolbestuur, en moet de leerling in overleg met ouders en leerkrachten worden beoordeeld. Het is belangrijk om op te merken dat dit geen automatische uitzondering is, maar dat de school het bevoegd gezag heeft om de ontheffing te verlenen.

Voorwaarden voor ontheffing lichamelijke opvoeding

De voorwaarden voor ontheffing lichamelijke opvoeding zijn geregeld in wetten en regelgevingen. Hierbij komt het vooral aan op de lichamelijke gesteldheid van de leerling. Volgens artikel 26n lid 1 van het Inrichtingsbesluit WVO is een leerling die vanwege zijn lichamelijke gesteldheid niet in staat is om deel te nemen aan gymlessen, in bepaalde gevallen vrijgesteld van het vak lichamelijke opvoeding.

In sommige gevallen kan het ook om psychische klachten gaan. De directeur moet zelf beoordelen of een leerling met mentale of psychische aandoening een ontheffing kan krijgen. Dit is echter geen standaardregel, en de school moet hierover in overleg met ouders en leerkrachten beslissen.

Ontheffing voor topsporters

Een aparte situatie is voor leerlingen die op hoog niveau sporten. Volgens bron [1] en [3] hebben leerlingen aan een reguliere school geen recht op vrijstelling voor lichamelijke opvoeding als hun reden is om geen blessure(s) te krijgen. Dit geldt zelfs als ze op niveau sporten.

Echter, voor leerlingen aan een Topsport Talentschool is het anders. Leerlingen die op een Topsport Talentschool zitten, kunnen een ontheffing krijgen voor lichamelijke opvoeding. Dit is geregeld in de Beleidsregel verstrekking licentie topsporttalentschool VO 2020. Voor deze leerlingen is het mogelijk om in overleg met het sporttalent en ouders een ontheffing aan te vragen.

Voor de onderbouw (jaarlagen 1, 2 en 3) is een Topsport Talentschool gerechtigd om ontheffing te verlenen voor de kerndoelen bewegen en sport. Voor leerlingen in het Vmbo kan ontheffing verleend worden voor bepaalde vakken, mits aan de voorwaarden is voldaan.

Ontheffing bij lichamelijke beperkingen

Een andere situatie waarin ontheffing lichamelijke opvoeding kan worden aangevraagd, is bij leerlingen met een lichamelijke beperking. Bijvoorbeeld als een leerling door een lichamelijke handicap niet meedoet aan de gymlessen. In dat geval kan de leerling een ontheffing krijgen voor het vak lichamelijke opvoeding.

Volgens bron [2] en [7] is het mogelijk dat een leerling in overleg met de school een ontheffing krijgt, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. De school beslist of de leerling de ontheffing krijgt. Bij een ontheffing wordt op de cijferlijst achter lichamelijke opvoeding vermeld ‘vr’ van vrijstelling of voluit ‘vrijstelling’ of ‘ontheffing’.

Wat gebeurt er bij een ontheffing lichamelijke opvoeding?

Bij een ontheffing lichamelijke opvoeding hoeft de leerling in dat vak geen onderwijs te volgen of examen te doen. Dit betekent dat de leerling geen cijfer hoeft te halen voor het vak. Het is echter belangrijk om op te merken dat de leerling in sommige gevallen wel een ander vak in plaats van lichamelijke opvoeding moet volgen. Dit vervangende vak moet even zwaar zijn als het vak waarvoor de ontheffing is verleend.

In sommige gevallen moet de leerling ook een ander vak in plaats van lichamelijke opvoeding volgen. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de leerling een bepaalde vakkenkeuze moet maken. De school beslist daarover.

Ondersteuning en begeleiding bij ontheffing lichamelijke opvoeding

Voor leerlingen die een ontheffing krijgen voor lichamelijke opvoeding, is het belangrijk dat ze adequaat worden begeleid. Dit kan onder andere gebeuren via een begeleidingsplan of door leerkrachten die specifieke aandacht hebben voor leerlingen met een lichamelijke beperking.

Bij leerlingen met een psychische aandoening is het belangrijk dat de school deze leerling in overleg met ouders en leerkrachten beoordeelt. In sommige gevallen kan de school een aanvullende begeleiding aanbieden, bijvoorbeeld in de vorm van een speciaal onderwijsonsysteem.

Belang van ontheffing lichamelijke opvoeding

Ontheffing lichamelijke opvoeding is belangrijk voor leerlingen die vanwege hun lichamelijke of psychische gesteldheid niet in staat zijn om mee te doen aan het vak. Het biedt hen de kans om op hun eigen manier verder te gaan zonder vast te lopen in starre regels.

Volgens bron [4] en [12] is het belangrijk dat leerlingen in overleg met ouders en leerkrachten worden beoordeeld. Dit zorgt ervoor dat de leerling op de juiste manier wordt ondersteund en dat de ontheffing op de juiste manier wordt toegekend.

Aanvragen van ontheffing lichamelijke opvoeding

Om een ontheffing lichamelijke opvoeding aan te vragen, moet de leerling in overleg met ouders en de school beslissen of dit nodig is. De school beslist of de leerling de ontheffing krijgt.

De aanvraag moet schriftelijk worden gedaan. De school moet de ontheffing melden aan de Inspectie van het Onderwijs, en moet de grondslag van de ontheffing vermelden. Dit gebeurt via het contactformulier van de Inspectie van het Onderwijs.

Conclusie

Ontheffing lichamelijke opvoeding is een belangrijk onderwerp in het voortgezet onderwijs. Het betreft een vorm van uitzondering waarbij leerlingen die vanwege hun lichamelijke gesteldheid niet in staat zijn om mee te doen aan gymlessen, vrijstelling kunnen krijgen. De voorwaarden zijn geregeld in wetten en regelgevingen, en de school is verantwoordelijk voor het beoordelen of een leerling een ontheffing kan krijgen.

Het is belangrijk dat ouders en leerkrachten goed overleg plegen om te bepalen of een ontheffing nodig is. De ontheffing biedt leerlingen de kans om op hun eigen manier verder te gaan zonder vast te lopen in starre regels.

Bronnen

1. Ontheffingen, extra faciliteiten en zieke leerlingen
2. Kan ik vrijstelling krijgen voor examenvakken in het voortgezet onderwijs?
3. Speciale faciliteiten op maat: ontheffing van vakken
4. Wat betekent ontheffing?
5. Vrijstelling voor vak voortgezet onderwijs
6. Handreiking SE-LO-HV: vrijstellingen en ontheffingen
7. Wanneer krijg ik vrijstelling voor vmbo-examenvakken?
8. Aanvragen jaarontheffing voor exceptioneel transport
9. Ontheffingen, extra faciliteiten en zieke leerlingen
10. Handreiking SE-LO-VMBO: vrijstellingen en ontheffingen
11. Aanvragen van ontheffingen bij het CBR
12. Verschil tussen vrijstelling, erkenning en ontheffing
13. Een ontheffing aanvragen