Invloed van cultuur op opvoeding: een overzicht van verschillen en uitdagingen

De invloed van cultuur op opvoeding is een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt, vooral in een land als Nederland, waar de bevolking steeds diverser wordt. De bronnen die beschikbaar zijn, geven een overzicht van de verschillen in opvoeding tussen culturen, de rol van waarden en normen, en de uitdagingen die hierbij kunnen ontstaan. In dit artikel worden deze aspecten nader besproken, waarbij aandacht wordt besteed aan de praktijk van opvoeding in verschillende culturen, de rol van ouders, en de uitdagingen die hulpverleners en professionals kunnen tegenkomen.

Verschillen in cultuur en opvoeding

Cultuur speelt een cruciale rol in de opvoeding van kinderen. In verschillende culturen wordt anders omgegaan met waarden, normen en gewoontes. Zo is het bijvoorbeeld zo dat ouders die uit een ander land komen, vaak moeten balanceren tussen twee verschillende culturen. Dit kan leiden tot uitdagingen bij het opvoeden in Nederland. De invloed van de afkomst van ouders is hierbij van belang. Bijvoorbeeld, ouders die uit een oorlogsgebied komen of die in armoede zijn opgegroeid, hebben bepaalde ervaringen die hen beïnvloeden bij hun opvoeding.

In veel culturen zijn er verschillende regels die gelden. Bijvoorbeeld, in Zuidoost-Aziatische culturen wordt vaak gekozen voor een autoritair ouderschap. Beloningen en straffen worden in verschillende culturen ook anders beoordeeld. In niet-westerse culturen wordt vaak gekozen voor directe controle door snel te gaan straffen in plaats van regels op te stellen.

De rol van waarden en normen

De opvoeding is niet alleen gericht op het overbrengen van kennis, maar ook op het overdragen van waarden en normen. In elke cultuur zijn de ontwikkelingsdoelen die door ouders voor hun kinderen worden opgesteld erg verschillend. Bij de economisch minder welvarende groep staat overleven voorop. Een kind moet al vroeg verantwoordelijkheden op zich nemen. Bij de welvarende groep is zelfverwerkelijking het hoogste ontwikkelingsdoel. Het kind moet zichzelf kunnen zijn, leven vanuit zijn hart, het moet zijn eigen potentieel kunnen verwezenlijken.

De opvoedingsmilieu wordt in elke cultuur anders vormgegeven als het gaat om sociale relaties tussen opvoeder en kind. De communicatieve status van het kind en de keuze voor de sociale partner van het kind kan erg anders zijn. Bijvoorbeeld, in niet-westerse culturen wordt aankijken gezien als brutaliteit. Het kind begint met brabbelen, je doet mee met brabbelen of je spreekt hem als volwassene aan. Volwassenen aanspreken. In niet-westerse-samenlevingen komt het voor dat kinderen volwassenen niet mogen tegenspreken of geen antwoord mogen geven.

Opvoeding in verschillende culturen

De opvoeding van kinderen in verschillende culturen kan verschillend zijn. Bijvoorbeeld, in de Maya-cultuur worden kinderen opgevoed door hen actief in te laten stromen in het dagelijks leven van volwassenen. Ze leren hun kinderen om aandacht te besteden aan hun omgeving, om te zien wanneer een specifiek klusje moet worden gedaan. Deze vaardigheid is zo’n belangrijke waarde dat de Maya’s er een term voor hebben: acomedido.

In de Inuit-cultuur wordt de opvoeding van kinderen gekenmerkt door rust en kalme omgang. De Inuit-ouders beschouwen het gedrag van kinderen niet als een misdraging en worden daarom ook niet boos. Hun gouden regel is: schreeuw nooit tegen een kind. Als ouders rustig blijven, nemen kinderen dat over. Dit soort opvoeding leert kinderen dat ze problemen moeten oplossen door te schreeuwen.

In de Hadzabe- en de Aeta-stam zitten deze patronen zo diep verankerd in de cultuur dat kinderen ze vanzelf overnemen. Ze zien het bij anderen, bootsen het na en krijgen daar ook de ruimte voor. Kinderen zijn goede leraren. Ze hebben meer energie en zitten qua vaardigheden en interesses dichter in de buurt van een jonger kind. Ze leren veel van elkaar, vooral wanneer ze samenwerken.

Invloed van culturele achtergronden op opvoeding

De culturele achtergronden van ouders spelen een belangrijke rol bij de opvoeding van hun kinderen. Ouders uit een andere cultuur moeten vaak balanceren tussen twee verschillende culturen. Dit kan leiden tot uitdagingen bij het opvoeden in Nederland. De invloed van de afkomst van ouders is hierbij van belang. Bijvoorbeeld, ouders die uit een oorlogsgebied komen of die in armoede zijn opgegroeid, hebben bepaalde ervaringen die hen beïnvloeden bij hun opvoeding.

In Nederland leven veel ouders met een niet-Nederlandse achtergrond. Zij staan voor de uitdaging hun kinderen binnen twee (soms zelfs drie) culturen zo goed mogelijk op te voeden. Dat is niet altijd makkelijk. De waarden, normen en gewoontes die in een cultuur worden gevolgd, kunnen verschillen van die in de Nederlandse cultuur. Het kan voor ouders een uitdaging zijn om die regels toe te passen bij het opvoeden in Nederland.

Opvoedondersteuning bij verschillende culturen

De opvoedondersteuning is van belang bij het werken met gezinnen uit verschillende culturen. Met opvoedondersteuning kunnen met preventieve activiteiten de opvoedvaardigheden van ouders vergroot worden en de opvoedsituatie verbeterd worden. Informele opvoedprogramma’s en formele opvoedprogramma’s kunnen hierbij helpen. Belangrijk bij beide opvoedprogramma’s is dat de ondersteuning cultuursensitief moet zijn en dus moet aansluiten bij de belevingswereld, het taalgebruik en de vaardigheden en kennis.

Om probleemgedragingen over opvoeding in kaart te brengen is het noodzakelijk dat hulpverleners kennis hebben over culturele verschillen. Oudertraining is noodzakelijk om snel tot oplossingen te komen voordat er moeilijkere situaties tot stand komen. Door samen te werken met ouders kunnen hulpverleners ervoor zorgen dat het voor ouders makkelijker wordt om kinderen in verschillende culturen op te voeden.

Invloed van omstandigheden op opvoeding

Bepaalde omstandigheden of kenmerken komen relatief vaak voor bij gezinnen met een migratieachtergrond. Je bewust zijn hoe deze omstandigheden ouderschap kunnen beïnvloeden is belangrijk. Als professional moet je je er bewust van zijn dat die omstandigheden invloed kunnen hebben op ouderschap. Voorbeelden zijn armoede, opvoeden in een aandachtswijk en vluchtverleden. Ouders kunnen er stress door ervaren en dat heeft invloed op de beleving van de opvoeding. Ook zaken rondom religie kunnen een rol spelen.

Armoede heeft een grote invloed op de opvoeding. Een op de dertien kinderen in Nederland leeft in armoede. Veel van hen groeien op in een eenoudergezin. Ouders die voortdurend te weinig inkomen en te veel schulden hebben, lijden onder stress, voelen zich psychisch steeds minder goed en worden onzeker over hun rol als opvoeder. Houd rekening met de invloed die armoede heeft op de opvoeding en op hoe ouders ouderschap ervaren. Versterk informele steun voor gezinnen die in armoede leven. Dit kan beschermend werken, zowel in financieel als in sociaal opzicht. Het vermindert stress en bevordert het positief opvoeden en de ouder-kind relatie.

Conclusie

De invloed van cultuur op opvoeding is een complex onderwerp dat veel aspecten omvat. Verschillende culturen hebben verschillende waarden, normen en gewoontes, die op verschillende manieren worden toegepast bij de opvoeding van kinderen. De rol van ouders, de invloed van de afkomst, en de uitdagingen bij het werken met gezinnen uit verschillende culturen spelen hierbij een belangrijke rol. Opvoedondersteuning is van belang bij het werken met gezinnen uit verschillende culturen. De invloed van omstandigheden zoals armoede en vluchtverleden op de opvoeding is ook van groot belang. Door deze aspecten te begrijpen, kunnen hulpverleners en professionals beter omgaan met de verschillen in opvoeding tussen culturen.

Bronnen

1. Culturele verschillen bij het opvoeden van kinderen
2. Hoe werk je cultuursensitief met jeugdigen en gezinnen?
3. Opvoedlessen uit andere culturen
4. Ouders uit een andere cultuur
5. Opvoeden in diverse opvoedsituaties
6. Ouders met cultureel diverse achtergronden ondersteunen bij opvoeden
7. Cultuursensitief werken met jeugdigen en gezinnen
8. Meer informatie over opvoedondersteuning
9. Cultuursensitief werken met jeugdigen en gezinnen