Opvoeden met respect: de Gordonmethode en het belang van communicatie met kinderen

De Gordonmethode is een opvoedingsstijl die gericht is op wederzijds respect, open communicatie en het oplossen van problemen op een constructieve manier. Deze methode, ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon, is bedoeld om ouders en opvoeders te helpen hun kinderen op een positieve manier te begeleiden. De kern van de methode is het opbouwen van een sterke relatie tussen ouder en kind, waarbij zowel de behoeften van de ouder als die van het kind in het oog worden gehouden. In dit artikel zullen we nader ingaan op de principes van de Gordonmethode, de communicatievaardigheden die hierbij horen, en hoe deze kunnen bijdragen aan een gezonde opvoeding.

De basisprincipes van de Gordonmethode

De Gordonmethode is gebaseerd op het humanistische mensbeeld, waarin ieder mens als uniek en met eigen wensen wordt beschouwd. Volgens de methode is het belangrijk om zowel de ouder als het kind als gelijke te behandelen. Hierbij staat gelijkwaardigheid centraal, en wordt er gewerkt aan het opbouwen en onderhouden van een goede relatie door open, duidelijk, respectvol en invoelend met elkaar te communiceren.

Een belangrijk uitgangspunt van de Gordonmethode is dat zowel de ouder als het kind belangrijk zijn. Er wordt gewerkt aan het opbouwen en onderhouden van een goede relatie door open, duidelijk, respectvol en invoelend met elkaar te communiceren. Hiervoor zijn verschillende communicatievaardigheden ontwikkeld, waaronder actief luisteren, verklarende ik-boodschap, positieve ik-boedschap, preventieve ik-boodschap en confronterende ik-boodschap. Deze vaardigheden kunnen worden geoefend in trainingen, waarin ouders leren om met hun kinderen op een respectvolle manier om te gaan.

Behoeften van kinderen en hun invloed op opvoeding

Kinderen hebben een aantal belangrijke behoeften, die op verschillende manieren kunnen worden uitgedrukt. Volgens de Gordonmethode hebben kinderen dezelfde behoeften als volwassenen, zoals de behoefte aan gezondheid, veiligheid, voeding en rust. Daarnaast zijn er ook andere belangrijke behoeften, zoals vertrouwen, geborgenheid, aanraking, geaccepteerd worden, erbij horen, plezier, spelen, respect, erkenning, creativiteit en zelfexpressie. Deze behoeften worden vaak op een andere manier uitgedrukt dan bij volwassenen, bijvoorbeeld via spel, via (onaanvaardbaar) gedrag of via indirecte communicatie.

Het is voor ouders belangrijk om de onderliggende behoeften van hun kinderen te begrijpen. Dit is een van de moeilijkste elementen van het communiceren met kinderen, maar geeft ook de meeste voldoening. Een kind zal niet snel zeggen: “De juf was boos op mij en daar maak ik me zorgen over”, maar zal dit eerder laten blijken door bijvoorbeeld stil of teruggetrokken gedrag. Het is voor ouders daarom vaak zoeken naar de onderliggende behoeften van hun kinderen.

Communicatievaardigheden in de Gordonmethode

Een van de belangrijkste onderdelen van de Gordonmethode is het leren communiceren met kinderen op een respectvolle manier. Hierbij spelen een aantal vaardigheden een rol.

Actief luisteren is een essentieel onderdeel van de Gordonmethode. Hierbij gaat het erom dat de ouder zijn kind echt hoort en begrijpt. Dit gebeurt door het kind te laten uitleggen wat er gebeurt, zonder hier direct op te reageren. Door actief te luisteren, voelt het kind zich gehoord en gerespecteerd, wat leidt tot een betere relatie en minder conflicten.

Ic-boodschappen zijn een andere belangrijke techniek in de Gordonmethode. Hierbij wordt er op gewezen dat het belangrijk is om duidelijk te zijn over je eigen behoeften en grenzen. Dit gebeurt op een manier die voor het kind respectvol is. Bijvoorbeeld: “Ik voel me ergens onzeker over, omdat ik geen tijd heb om met je te praten.” Hiermee wordt de ouder duidelijk over zijn eigen gevoelens, zonder het kind te beoordelen of te bestraffen.

De preventieve ik-boodschap is een techniek waarbij de ouder een activiteit van tevoren aankondigt en het kind hierin betrekt. Dit helpt om conflicten te voorkomen. Bijvoorbeeld: “Over een paar minuten gaan we eten. Denk erover na wat je graag wilt eten.” Door dit te doen, voelt het kind zich beter voorbereid en is er minder kans op onaangename situaties.

Het belang van grenzen en verantwoordelijkheid

Bij de Gordonmethode wordt gewerkt aan het opbouwen van een goede relatie, waarbij ook de grenzen van de ouder worden gelegd. Hierbij wordt er op geweest dat ouders geen macht moeten uitoefenen, maar dat ze op een respectvolle manier hun eigen grenzen kunnen aangeven. Dit leert het kind om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gedrag.

Een veel gehoorde misvatting is dat de Gordonmethode soft is en kinderen mogen alles en geen grenzen krijgen. Dit klopt niet. Binnen de Gordonmethode vinden we het juist belangrijk dat ouders opkomen voor hun eigen grenzen en behoeften. Het verschil zit alleen in hoe dat wordt gedaan: op een voor je kind respectvolle manier. Door dit te doen, zal het kind eerder meewerken, leert het zelf verantwoordelijkheid nemen voor zijn gedrag en leert het door jouw voorbeeldgedrag om zijn eigen grenzen ook op een respectvolle manier aan te geven.

Invloed op de opvoeding en de relatie tussen ouder en kind

De Gordonmethode heeft een positief effect op de opvoeding en de relatie tussen ouder en kind. Hierdoor wordt het kind beter begrepen, en leert het omgaan met emoties en gedrag. Bovendien leert het kind om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gedrag en om op een respectvolle manier met anderen om te gaan. Hierdoor blijft het zelfbeeld van het kind overeind en wordt er een betere sfeer gecreëerd in huis.

Een belangrijk onderdeel van de Gordonmethode is het leren luisteren naar je eigen behoeften. Hierbij gaat het erom dat ouders zich goed moeten voorzien en energie krijgen, zodat ze er ook voor hun kind zijn. Dit helpt om conflicten te voorkomen en een betere sfeer te creëren.

Toepasbaarheid van de Gordonmethode

De Gordonmethode is geschikt voor alle leeftijden, van baby, peuter, kleuter, schoolkind tot puber. De basis van de Gordonmethode is communicatie. Communiceren doe je niet alleen met woorden. Een baby gebruikt lichaamstaal, gezichtsuitdrukking, klanken of huilen. Hoe beter je je kind leert kennen, hoe meer kleine signalen je herkent, waardoor je steeds nauwkeuriger op elkaar af kunt stemmen.

Peuters, kleuters en schoolkinderen leren steeds meer woorden om uitdrukking te geven aan hun emoties en behoeften. Middels de Gordonmethode leer je je kind indirect ook om gevoelens steeds preciezer uit te drukken. In de Gordontrainingen wordt ook besproken op welke manieren je belangrijke waarden aan je kind en tiener mee kunt geven. Zelf een goed voorbeeld geven is daarbij misschien wel de belangrijkste, naast het delen van kennis, ideeën en ervaring.

Opleidingen en trainingen

De Gordonmethode wordt ondersteund door verschillende trainingen en opleidingen. In Nederland zijn er opleidingen zoals de “Effectief omgaan met kinderen”-training, die beschikbaar zijn via de Stichting NET (Nederlandse Effectiviteits Trainingen). Deze trainingen helpen ouders om de Gordonmethode te leren toepassen in hun dagelijks leven. Daarnaast zijn er ook workshops en lezingen beschikbaar, waarin de kernprincipes van de methode worden uitgelegd.

Conclusie

De Gordonmethode is een krachtige opvoedingsstijl die gericht is op respect, open communicatie en het oplossen van problemen op een constructieve manier. De kern van de methode is het opbouwen van een sterke relatie tussen ouder en kind, waarbij zowel de behoeften van de ouder als die van het kind in het oog worden gehouden. Door de Gordonmethode toe te passen, leren ouders om met hun kinderen op een respectvolle manier om te gaan, waardoor er een betere sfeer wordt gecreëerd en het zelfbeeld van het kind overeind blijft. Deze methode is geschikt voor alle leeftijden en kan worden toegepast in de opvoeding, maar ook in andere communicatiesituaties.

Bronnen

1. De Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon kwam in zijn werk veel ouders tegen die worstelden met het ouderschap. Gordon ontwikkelde een manier om ouders in hun worsteling te helpen. Vandaag de dag staat deze bekend als de ‘Gordonmethode’.
2. In 1962 ontwikkelde hij een cursus voor ouders de Parent Effectiveness Training (PET). Deze PET werd door meer dan een miljoen ouders in 43 landen gevolgd.
3. “Liefdevol communiceren met jonge kinderen”
4. De Gordon®methode: opvoeden met wederzijds respect
5. Wat is de Gordon-methode?
6. De Gordon®methode: opvoeden met wederzijds respect
7. De Gordon-methode is een opvoedingsmethode waarin je luistert naar je kind en met je kind communiceert op basis van respect.
8. Exclusieve rechten