Omgaan met je puber: praktische tips en aanpakken voor ouders

De puberteit is een tijdstip waarin kinderen opgroeien naar volwassenheid. Het is een fase van grote veranderingen, zowel lichamelijk als psychisch. De hersenen van een puber zijn nog in ontwikkeling, waardoor ze moeite hebben met plannen, risico’s inschatten en gevoelens beheersen. In deze periode is het belangrijk dat ouders een evenwicht vinden tussen vrijheid en grenzen, tussen luisteren en aanmoedigen. In dit artikel geven we praktische tips en aanpakken om met je puber om te gaan, gebaseerd op de bronnen.

Kenmerken van de puberteit

De puberteit loopt meestal vanaf het 10e tot het 16e jaar, hoewel het proces van ontwikkeling zich kan voortzetten tot 22 jaar. Tijdens deze periode verandert er veel in je kind. De hersenen zijn nog in ontwikkeling, waardoor pubers moeite kunnen hebben met concentreren, plannen en het inschatten van risico’s. Daarnaast zijn ze gevoeliger voor beloningen en willen ze hun eigen keuzes maken. Ze experimenteren, zoeken naar hun eigen identiteit en willen zich losmaken van hun ouders.

Pubers kunnen in deze fase last hebben van stemmingwisselingen, onzekerheid en een gevoel van onzichtbaarheid. Ze zijn niet altijd in staat om de gevolgen van hun gedrag goed in te schatten. Daarnaast is hun lichaam in volle groei, wat leidt tot groeispurten, groeipijn en lichamelijke veranderingen.

Hoe ga je om met je puber?

Omgaan met je puber kan lastig zijn, maar er zijn wellicht manieren om dit makkelijker te maken. Hier zijn enkele praktische tips die je als ouder kunt toepassen.

1. Stel grenzen en regels op

Hoewel pubers veel vrijheid nodig hebben, is het belangrijk om duidelijke grenzen en regels op te stellen. Deze regels moeten gezamenlijk worden opgesteld, zodat je kind zich erin kan vinden. Laat ruimte voor het denken van je kind en zorg dat jullie deze regels allebei respecteren. Blijf in gesprek als er wrijving ontstaat, en probeer te begrijpen wat er mis is.

2. Luister echt naar je puber

Blijf contact houden met je kind. Luister echt naar wat je kind vertelt, zonder te oordelen. Laat je kind vooral vertellen en probeer je te verplaatsen in hun situatie. Dit helpt je om meer inzicht te krijgen in hun levensomstandigheden en hun gedrag.

3. Geef vertrouwen

Pubers willen dat ze vertrouwd worden. Laat ze experimenteren en leren om te gaan met verantwoordelijkheid. Geef ze de kans om zelf beslissingen te nemen, zolang ze dit maar op een verantwoorde manier doen. Dit helpt hen om zelfvertrouwen op te bouwen en hun eigen pad te vinden.

4. Praat over regels en afspraken

Het is belangrijk om duidelijk te maken waarom bepaalde regels er zijn. Verduidelijk de redenen achter de grenzen en laat je kind deel nemen aan het opstellen van deze regels. Dit helpt om een beter begrip te creëren en het gevoel van onzekerheid te verminderen.

5. Let op je communicatie

De manier waarop je met je kind communiceert, is cruciaal. Gebruik geen agressieve of verwijtende taal. Praat met je kind in plaats van tegen hen. Laat je kind weten dat je hen ziet en begrijpt, en probeer open te blijven voor hun mening.

6. Geef aanmoediging en beloningen

Pubers zijn gevoelig voor beloningen, dus het aanmoedigen van goed gedrag is belangrijk. Geef complimenten en beloningen, zeker als het gaat om het ontdekken van hun talenten. Dit helpt om hun zelfvertrouwen te vergroten en hen te laten weten dat je hun inzet waardeert.

7. Wees flexibel en relatief

Soms is het verstandig om dingen los te laten en te accepteren dat je kind andere dingen belangrijk vindt dan jij. Deel je mening, maar laat ook ruimte voor hun eigen keuzes. Dit helpt om spanningen te verminderen en een beter contact te vormen.

Praten met je puber

Praten met je puber kan lastig zijn, maar het is essentieel voor een goed contact. Hier zijn enkele tips om het gesprek met je puber makkelijker te maken.

1. Stel neutrale vragen

Stel vragen zonder dat je een standpunt inneemt of een aanname doet. Gebruik suggesties, zoals “Is het dit? Of is het dat?” om het gesprek op gang te brengen. Luister echt naar het verhaal van je puber en probeer geen psychologische analyses te geven.

2. Creëer een veilige omgeving

Laat je puber weten dat hij of zij in een veilige omgeving terechtkomt. Laat zien dat je bereid bent om te luisteren zonder te oordelen. Dit helpt om vertrouwen op te bouwen en een beter contact te vormen.

3. Toon je emoties

Laat je puber weten dat jij ook emoties hebt. Deel je zorgen en laat je kind weten dat je om hem of haar geeft. Dit helpt om het gevoel van onzekerheid te verminderen en een beter begrip te creëren.

4. Gebruik humor

Soms is het handig om te lachen en een luchtige toon aan te houden. Dit helpt om spanningen te verminderen en een beter contact te vormen. Laat je kind weten dat het goed is om te lachen, ook in moeilijke tijden.

Samenwerking met je kind

Het is belangrijk om samen te werken met je kind en samen te beslissen wat het beste is. Hier zijn enkele tips om dit te realiseren.

1. Geef je kind ruimte

Laat je kind ruimte om te experimenteren en zelf beslissingen te nemen. Dit helpt om hun zelfstandigheid te bevorderen en hun eigen pad te laten ontwikkelen.

2. Maak gezamenlijke afspraken

Afspraken die je samen opstelt, werken het beste. Leg uit waarom jij bepaalde regels stelt en zorg dat de afspraken duidelijk zijn. Maak geen uitzonderingen en bespreek wat de gevolgen zijn als je kind zich niet aan de afspraken houdt.

3. Geef verantwoordelijkheid

Laat je kind verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gedrag. Dit helpt om hun zelfstandigheid te bevorderen en hun eigen keuzes te leren nemen.

4. Zorg voor een balans

Zorg dat je kind een balans vindt tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Laat ze weten dat het belangrijk is om hun eigen keuzes te nemen, maar ook de gevolgen ervan te kunnen inschatten.

Conclusie

De puberteit is een moeilijke maar ook mooie fase in de ontwikkeling van je kind. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen vrijheid en grenzen, tussen luisteren en aanmoedigen. Door open te communiceren, vertrouwen te geven en samen te werken, kun je je puber helpen om zichzelf te ontwikkelen en zelfstandig te worden. Door deze tips toe te passen, kun je je puber helpen om deze fase makkelijker door te komen.

Bronnen

1. Opvoeden.nl, Universiteit Leiden – het puberbrein, Sonnevelt opleidingen
2. Hersenstichting – de hersenen ontwikkeling van de hersenen
3. CJG043 – praten over regels en afspraken met je puber
4. NJI – ontwikkeling de puberteit
5. JMouders – pubers gedrag
6. Wat Ouders Weten – top 10 tips pubers
7. JMouders – praten met pubers tips
8. Mentaal Beter – omgaan met pubers
9. Jeugdengezin Utrecht – puberteit ontwikkeling
10. Helder Opvoeden – opvoedtips voor ouders met pubers
11. Ontspannen Opvoeden – 7 tips voor de puberteit
12. Tip Onderwijs – leerlingen pubers