Potje opvoeden: Hoe je kind leren zindelijk worden

Het leren zindelijk worden is een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind. Dit proces begint meestal tussen de 1,5 en 3 jaar en kan tot wel drie maanden duren. Het leren zindelijk worden is geen kwestie van oefenen, maar een proces van vertrouwen, geduld en aanpassing. In dit artikel bespreiden we hoe je kind kan leren zindelijk worden, welke signalen je kunt opmerken, en welke tips je kunt gebruiken om het proces te ondersteunen.

Wat betekent zindelijk worden?

Zindelijk worden betekent dat een kind zelf kan aangeven wanneer het moet plassen of poepen. Bovendien kan het kind de plas of poep ook even kunnen ophouden als er geen wc in de buurt is. Dit is een belangrijk ontwikkelingsstadium, net als lopen en praten. Het is belangrijk om te weten dat elk kind op zijn eigen manier en op zijn eigen tijdstip dit proces doorloopt.

De meeste kinderen beginnen tussen de twee en drie jaar met zindelijk worden. Rond hun derde jaar zijn de meeste kinderen overdag zindelijk. Als je kind naar de basisschool gaat, wordt verwacht dat het op school zindelijk is. Ongeacht de leeftijd is het belangrijk om het proces van zindelijkheidstraining te begrijpen en te ondersteunen.

Signalen dat je kind klaar is voor zindelijkheidstraining

Voor het starten van de zindelijkheidstraining is het belangrijk om te weten of je kind klaar is. Er zijn een aantal signalen waar je op kunt letten:

• Je kind kan zelf aangeven dat het een natte luier heeft door het je te vertellen of bijvoorbeeld naar diens broek te wijzen.
• Je kind voelt dat het een volle blaas heeft. Meestal gebeurt dit tussen de 1 en 2 jaar.
• Je kind kan nee zeggen. Dat is een teken van onafhankelijkheid: je kind doet graag dingen zelf.
• Je kind kan eenvoudige uitleg begrijpen, bijvoorbeeld: "Ga maar op het potje zitten".
• Je kind heeft langere tijd een droge luier.
• Je kind wil geen luier meer om, maar een onderbroek aan.

Als je deze signalen bij je kind ziet, is het mogelijk dat het klaar is voor zindelijkheidstraining. Het is echter belangrijk om te weten dat het proces niet snel verloopt en dat je kind op zijn eigen manier en tijdstip zindelijk kan worden.

Hoe start je met zindelijkheidstraining?

Bij het starten van de zindelijkheidstraining is het belangrijk om het proces rustig aan te pakken. Je kind moet zich veilig en comfortabel voelen in de omgeving waarin het wordt opgevoed. Hier zijn een aantal tips om te beginnen met zindelijkheidstraining:

• Kies een rustige periode om met de training te beginnen. Niet vlak voor spannende (feest)dagen.
• Gebruik een potje in plaats van een toiletbrilverkleiner. Je kind kan makkelijker zelf op een potje gaan zitten en er ook weer af komen.
• Zorg dat je genoeg tijd en aandacht aan het zindelijk worden kunt besteden. Het gaat in kleine stapjes. Blijf tijdens het oefenen altijd positief.
• Geef je kind complimenten bij alle stapjes: als het aangeeft dat het moet plassen, als het even op een potje heeft gezeten, en als het op het potje poept of plast.
• Het kan handig zijn in de zomer te beginnen als je veel buiten bent en je kind veel zonder luier rond kan lopen.

De rol van de ouder bij het leren zindelijk worden

De rol van de ouder bij het leren zindelijk worden is cruciaal. Het is belangrijk om het proces van vertrouwen in tact te houden. Het is één groot proces van geduld hebben en je blijven focussen op de successen die plaatsvinden. Als een kind poept en plast, leg de nadruk op wat er is gebeurd, ipv jouw waardeoordeel te laten merken.

Het is belangrijk dat wij het proces van vertrouwen in tact houden voor een kind. Het is één groot proces van geduld hebben en je blijven focussen op de successen die plaatsvinden. En mocht de druk en stress te hoog zijn opgelopen en er een terugval zijn? Of levert het proces teveel strijd op? Laat het zindelijk worden dan even los om vervolgens weer een aantal dagen later opnieuw te beginnen.

Tips voor het potje

Bij het leren zindelijk worden is het belangrijk om te weten hoe je kind het beste kan oefenen. Hier zijn een aantal tips voor het potje:

• Doe je kind gemakkelijke kleren aan, die het zelf kan uittrekken als het op het potje wil.
• Zet je kind regelmatig op het potje, bijvoorbeeld als je merkt dat het nodig moet, of 's ochtends na het wakker worden, na het eten, voordat je weggaat en als je thuiskomt. Laat je peuter niet te lang op het potje zitten. Enkele minuten is voldoende. Laat je kind niet zitten tot het wat 'gedaan' heeft.
• Geef complimentjes, bijvoorbeeld als je kind tegen je gezegd heeft dat het naar de wc moet, iets gedaan heeft of het heeft geprobeerd.
• Je kunt je kind meenemen als je zelf naar het toilet gaat, of laten zien hoe een broertje of zusje naar de wc gaat. Het kan dan alvast zien hoe het gaat en hoe je moet doortrekken.
• Je kunt een wc-brilverkleiner voor je kind kopen en een opstapje neerzetten, zodat het er gemakkelijk op kan klimmen.
• De 'hurkhouding' is de beste houding om te plassen of te poepen. Laat jongens dus ook zittend plassen. Dan wordt de blaas goed geleegd.

Problemen met zindelijkheid

Hoewel de meeste kinderen tussen de 2,5 en 3 jaar overdag droog zijn, kan het voorkomen dat kinderen problemen hebben met zindelijkheid. Problemen met zindelijkheid komen veel voor en kunnen een grote impact hebben. Bij 5-jarigen komt bedplassen voor bij ongeveer 15%. Bij 4-7 jarigen komt broekplassen voor bij ongeveer 7%. Poepen in de broek komt voor bij ongeveer 1-3 % van de kinderen vanaf 4 jaar.

Niet zindelijk zijn kan een reden zijn voor pesten, maar ook voor niet meedoen met logeerpartijtjes, vanwege schaamte. Ook zorgt een kind met zindelijkheidsproblemen voor extra zorgtaken (onder andere wassen, schoonmaken, begeleiden) en extra kosten (onder andere van luiers, nieuwe kleren, beddengoed en matrassen). Veel reguliere basisscholen willen graag dat uw kind overdag geen luier meer draagt.

Wat kun je doen bij obstipatie?

Obstipatie ofwel verstopping kan een probleem zijn bij het leren zindelijk worden. Er is sprake van obstipatie als je kind voldoet aan ten minste twee van de volgende punten:

• Minder dan 3 keer per week poept.
• Onvrijwillig poep verliest (in het ondergoed of in de luier, boven de leeftijd van 4 jaar; dit kan overdag of ’s nachts).
• Zijn poep ophoudt.
• Pijnlijke of harde, keutelige poep heeft.
• Grote hoeveelheid poept in luier/toilet.
• In de buik of in de endeldarm grote hoeveelheden poep heeft zitten (te onderzoeken door een arts).

Wat kun je doen als je kind last heeft van obstipatie?

• Goed klaarmaken kunstvoeding.
• Bij kunstvoeding kan men een voeding met speciale toevoegingen gebruiken. Wissel niet te snel. Wacht minimaal 2 weken met het wisselen van kunstvoeding.
• Eetpatroon met voldoende vocht, vezels en vetten. Geweekte pruimen, kiwi en Roosvicee pruimen werken laxerend.
• Goed beweegpatroon voor de leeftijd van je kind.
• 10cc extra water geven naast de flesvoeding.

Conclusie

Het leren zindelijk worden is een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind. Het proces begint meestal tussen de 1,5 en 3 jaar en kan tot wel drie maanden duren. Het leren zindelijk worden is geen kwestie van oefenen, maar een proces van vertrouwen, geduld en aanpassing. Het is belangrijk om de signalen van je kind te observeren en het proces rustig aan te pakken. Met de juiste hulp en ondersteuning kan elk kind leren zindelijk worden.

Bronnen

1. Zindelijk worden: wat moet je weten?
2. Potje-training bij de jeugd en het opvoeden van kinderen
3. Blog over opvoeden en potje opvoeden
4. Zindelijkheidstraining bij het opvoeden van kinderen
5. Informatie over zindelijkheid van GGD Zaanstreek-Waterland
6. Nocache en cache-control
7. Informatie over cache-control
8. Podcast KinderopvangTotaal over opvoeden