De kracht van kindertekeningen in de opvoeding

De kracht van kindertekeningen in de opvoeding is een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt, zowel binnen de kinderopvang als in het onderwijs. Kinderen tekenen niet alleen om plezier te hebben, maar ook om hun gedachten, emoties en ervaringen te delen. De bronnen tonen aan dat tekenen een waardevol middel is om het gedrag van kinderen beter te begrijpen, hun ontwikkeling te volgen en hen te ondersteunen op een manier die zowel emotioneel als psychosociaal nuttig is. In dit artikel wordt ingegaan op de betekenis van kindertekeningen, de manieren waarop ze kunnen worden gelezen en hoe ze in de opvoeding kunnen worden ingezet.

De betekenis van kindertekeningen

Kinderen tekenen vaak zonder dat ze hier bewust over nadenken. Ze tekenen om hun innerlijke wereld te vertegenwoordigen, hun emoties te uiten en hun ervaringen op een visuele manier te delen. Volgens de bronnen is het belangrijk om te beseffen dat elke tekening een momentopname is van het gedrag, de emoties en de ontwikkeling van het kind. De tekeningen kunnen daarom nuttig zijn bij het begrijpen van wat een kind in zijn of haar leven meemaakt.

De bronnen laten zien dat kinderen op verschillende leeftijden verschillende tekensymbolen gebruiken. Zo tekenen 3-jarigen vaak ‘kopvoeters’, terwijl 5-jarigen lachende zonnetjes kunnen tonen. Op de leeftijd van 8 jaar tekenen meisjes vaak elfjes en prinsessen, terwijl jongens vaak oorlogssituaties of monsters tekenen. Dit wijst op een verband tussen de leeftijd van het kind en de symboliek in de tekening. De tekenontwikkeling van een kind loopt synchroon aan zijn psychische groei.

Het lezen van kindertekeningen

Het lezen van kindertekeningen is geen eenvoudige opgave. Het vereist kennis van de universele symboliek en de betekenis van bepaalde elementen. Volgens de bronnen is het belangrijk om te kijken naar verschillende aspecten van de tekening, zoals de kleurkeuze, de vormgeving, de structuur en de inhoud. De kleuren kunnen bijvoorbeeld wijzen op emoties. Zacht of wazig rood kan bijvoorbeeld wijzen op rust, terwijl fel rood kan duiden op emotie of frustratie.

Een ander belangrijk aspect is de manier waarop een kind een tekening maakt. Bijvoorbeeld:

• Kleuren of schetsen? Een kind dat veel kleurt, kan meer emoties en creativiteit tonen dan een kind dat alleen met potlood werkt.
• Ruimte en structuur: Een volle tekening kan wijzen op een actieve geest, terwijl een statische tekening mogelijk wijst op een rustige of gesloten toon.
• Lijnen en vormen: Duidelijke lijnen kunnen wijzen op een zekerheid en orde, terwijl vage lijnen wijzen op onzekerheid of emotionele spanning.

De bronnen tonen aan dat een tekening niet alleen over het kind gaat, maar ook over de omgeving waarin het kind zich bevindt. Bijvoorbeeld:
- Huizen symboliseren vaak de gezinssituatie, maar ook het innerlijk van het kind. Een huis zonder ramen kan wijzen op een kind dat zijn gevoelens weerspiegelt of zich gesloten voelt.
- Zon staat voor de buitenwereld, de energie en het vermogen om actief te zijn. Als een kind geen zon tekent, kan dit wijzen op een gebrek aan contact met de buitenwereld.

De rol van tekenen in de opvoeding

Kinderen tekenen niet alleen om hun gedachten te delen, maar ook om hun emoties te verwerken. De bronnen laten zien dat tekenen een uitlaatklep kan zijn voor kinderen, vooral bij stress, frustratie of verdriet. Bijvoorbeeld:
- Krabben of het verscheuren van papier kunnen wijzen op boosheid of onrust.
- Ene tekening vol met vijanden of monsters kan wijzen op een gevoel van dreiging of angst.
- Een tekening met veel ruimte kan wijzen op een kind dat zich beperkt voelt of niet goed kan omgaan met beperkingen.

De bronnen tonen aan dat ouders en leerkrachten hierdoor kunnen leren om te luisteren naar het gedrag van hun kind. In plaats van meteen te reageren op het gedrag, kunnen ze door naar de tekening te kijken, beter begrijpen wat er in het kind omgaat. Dit helpt bij het voorkomen van problemen en het aanbieden van passende ondersteuning.

De betekenis van de tekening in de ontwikkeling

De tekening is een spiegel van de ontwikkeling van het kind. De bronnen laten zien dat kinderen in de vroege jaren steeds complexere tekeningen maken. Bijvoorbeeld:
- Voor de leeftijd van 2-3 jaar tekenen kinderen koppoters, een cirkel met ogen en een mond en twee benen.
- Op 4-5 jaar tekenen kinderen poppetjes met een lichaam, armen, benen en hoofd.
- Op 8-10 jaar tekenen kinderen complexere verhalen, met personen, huizen, en soms zelfs symbolen voor de relatie tussen ouders.

De ontwikkeling van de tekening kan ook aangeven of een kind moeite heeft met bepaalde ontwikkelingsstappen. Bijvoorbeeld:
- Een tekening zonder voordeur kan wijzen op moeilijkheden bij het opbouwen van contact.
- Een tekening zonder ramen kan wijzen op een kind dat zijn gevoelens niet deelt.
- Een tekening met veel vijanden kan wijzen op een kind dat zich onveilig voelt of te maken heeft met agressie.

De bronnen tonen aan dat het belangrijk is om op te letten naar de vormgeving van de tekening. Een kind dat bijvoorbeeld een tekening maakt met veel lijnen en scherpe hoeken, kan wijzen op een gevoel van spanning of onrust. Een kind dat een tekening maakt met veel kleur en vorm, kan wijzen op een creatieve en actieve geest.

De rol van de ouders en leerkrachten bij het lezen van kindertekeningen

De bronnen benadrukken dat ouders en leerkrachten hun kinderen kunnen ondersteunen door te kijken naar hun tekeningen. Dit gebeurt niet alleen via het analyseren van de symboliek, maar ook door het aanbieden van ruimte en tijd om te praten over wat het kind in de tekening ziet.

Een belangrijk punt is dat ouders en leerkrachten niet te snel moeten oordelen of veronderstellen wat de tekening betekent. In plaats daarvan is het belangrijk om te luisteren en te vragen. Bijvoorbeeld:
- “Wat zie je in deze tekening?”
- “Wat gebeurt er hier?”
- “Wat voel je als je deze tekening bekijkt?”

De bronnen tonen aan dat het belangrijk is om het kind te laten vertellen wat het in de tekening ziet. Zo kan het kind zijn gedachten delen en zijn emoties uiten. De ouders en leerkrachten kunnen hierdoor beter begrijpen wat het kind nodig heeft.

De invloed van tekenen op de emotie en het gedrag

De bronnen laten zien dat tekenen niet alleen helpt bij het begrijpen van emoties, maar ook bij het aanbieden van hunte. Bijvoorbeeld:
- Een tekening die veel ruimte inneemt kan wijzen op een kind dat zich beperkt voelt.
- Een tekening met veel emotie kan wijzen op een kind dat zijn gevoelens niet goed kan uiten.
- Een tekening met veel vijanden kan wijzen op een kind dat zich onveilig voelt of te maken heeft met agressie.

De bronnen tonen aan dat het belangrijk is om op te letten naar de emotie in de tekening. Bijvoorbeeld:
- Een tekening met veel kleur kan wijzen op een positieve toon.
- Een tekening met veel zwarte lijnen kan wijzen op een negatieve toon.
- Een tekening met veel beweging kan wijzen op een actieve geest.

Conclusie

De kracht van kindertekeningen in de opvoeding is duidelijk zichtbaar in de bronnen. Tekenen is niet alleen een manier voor kinderen om hun gedachten en emoties te delen, maar ook een middel om hun ontwikkeling en omgeving beter te begrijpen. Door te kijken naar de symboliek, de kleuren, de structuur en de inhoud van de tekening, kunnen ouders en leerkrachten beter begrijpen wat er met een kind aan de hand is. Tekenen kan zo een waardevol hulpmiddel zijn bij het ondersteunen van kinderen, het voorkomen van problemen en het aanbieden van passende ondersteuning.

Bronnen

1. https://dekoppoter.com/hoe-helpen-tekeningen-bij-de-opvoeding/
2. https://onzichtbaaropvoeden.nl/tekeningen/
3. https://www.dedicon.nl/cases/voelbare-tekeningen-onderwijs
4. https://nl.pinterest.com/jadrankavandervegt/kind-opvoeden/
5. https://evelineruitenberg.com/
6. https://www.jmouders.nl/tekening-kind-betekenis/
7. https://onderwijs-op-afstand.nl/laat-je-tekeningen-tot-leven-komen-via-deze-applicatie/
8. https://nl.pinterest.com/hendrikjep/opvoeding/