Bijbelteksten over opvoeding: Een leidraad voor ouders en opvoeders
juli 4, 2025
Opvoeden is een van de belangrijkste taken in het leven van een ouder. Het is een uitdagende, maar tegelijkertijd ook een krachtige taak. In een tijd waarin kinderen steeds vaker met veel drukte en verwachtingen worden geconfronteerd, is het belangrijk om een opvoedingsstijl te kiezen die niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op het opbouwen van een sterke karakterontwikkeling. De methode van opvoeden met deugden biedt hier een krachtige oplossing. Deze aanpak is gebaseerd op het leren en oefenen van universele waarden zoals respect, eerlijkheid, moed, en zorgzaamheid. De methode wordt vaak gebruikt in gezinnen, maar ook in scholen en andere opvoedingsinstellingen. In dit artikel wordt ingegaan op de kernprincipes van opvoeden met deugden, hoe het werkt, en waarom het een waardevolle aanvulling kan zijn op de klassieke opvoedingsstrategieën.
Opvoeden met deugden is een positieve en inspirerende aanpak van opvoeding, waarbij de nadruk ligt op het leren en oefenen van deugden, of universele waarden, die het karakter van kinderen vormen. Het concept van deugden is niet nieuw, maar de methode die hieraan ten grondslag ligt, is afkomstig van het internationale Deugdenproject, dat in 1994 door de Verenigde Naties als het beste opvoedprogramma van de wereld is erkend. Het Deugdenproject, opgericht door Linda Kavelin-Popov, stelt deze universele waarden beschikbaar in een praktische vorm, zodat ouders en kinderen ze op een zinvolle manier kunnen benoemen, bespreken en oefenen.
De methode is gebaseerd op vijf strategieën, die het mogelijk maken om deugden op een positieve manier in het gezin te introduceren en te handhaven. Deze strategieën zijn: de deugdentaal spreken, leermomenten herkennen, duidelijke grenzen stellen, de geest eerbieden, en een kameraad zijn. Elke strategie heeft als doel om kinderen te leren omgaan met hun gedrag, hun gevoelens en hun omgeving, op een manier die gebaseerd is op respect, vertrouwen en samenwerking.
De methode van opvoeden met deugden is gebaseerd op een aantal kernprincipes die de opvoeding van kinderen bepalen. De belangrijkste principes zijn:
Een van de belangrijkste principes is het benoemen van deugden. In plaats van te focussen op het corrigeren van gedrag, wordt er aandacht besteed aan het herkennen en benoemen van positieve eigenschappen. Dit gebeurt door te zeggen wat je ziet, bijvoorbeeld: “Wat goed dat je helpt met de afwas, dat is heel behulpzaam.” Hierdoor ontstaat er een positieve sfeer waarin kinderen zich veilig en gewaardeerd voelen.
Elk moment waarin een kind iets leert of probeert, is een leermoment. In plaats van te focussen op het feit dat iets niet lukt, wordt er aandacht besteed aan de inzet, de vastberadenheid en de inspanningen van het kind. Dit helpt om een positieve houding aan te meten en te ondersteunen.
De methode benadruidt dat grenzen nodig zijn om rust en veiligheid te bieden, maar dat deze op een positieve manier moeten worden geformuleerd. In plaats van “niet slaan, niet kapotmaken”, kan men zeggen: “We gaan respectvol met elkaar en onze spullen om.” Dit helpt kinderen om begrip te krijgen van de grenzen, in plaats van ze te zien als een beperking.
Een ander belangrijk principe is het opmerken van dingen die goed zijn, en het geven van positieve feedback. Dit helpt om de motivatie van kinderen te versterken en hen te laten beseffen dat hun inspanningen en inbreng gewaardeerd worden.
De methode benadruidt ook de belangrijkheid van het opbouwen van een betrouwbare relatie tussen ouder en kind. Door open en eerlijk te communiceren, en het kind te laten weten dat het begrepen en gesteund wordt, ontstaat er een betere verbinding en vertrouwen.
In de praktijk werkt de methode van opvoeden met deugden op een zeer concrete manier. Elke week kan er een specifieke deugd centraal staan, en wordt er op een positieve manier over gesproken en gepraat. Bijvoorbeeld, als de deugd “geduldig zijn” is, dan wordt er opgemerkt wanneer een kind geduldig is, en wordt er positief op gereageerd. Dit helpt om deugden in het dagelijks leven te integreren en te oefenen.
Bijvoorbeeld: Een kind is bezig met een spel, maar wil ook eten. In plaats van te zeggen “stop ermee”, kan de ouder zeggen: “Ik zie dat je geconcentreerd en toegewijd bent aan het gamen. Het eten is bijna klaar. Wil je je spel afronden en daarna meteen komen eten?” Hierbij wordt de deugd “toegewijd zijn” benoemd, en wordt er op een positieve manier op gereageerd.
De methode van opvoeden met deugden is belangrijk omdat het kinderen helpt om een sterker karakter op te bouwen, en hen op een positieve manier helpt om met hun gedrag, hun gevoelens en hun omgeving om te gaan. Door deugden te benoemen en te oefenen, ontstaat er een betere verbinding tussen ouder en kind, en wordt er een veilige sfeer gecreëerd waarin kinderen zich veilig en gewaardeerd voelen.
Bovendien helpt de methode om kinderen te leren omgaan met uitdagingen en tegenslagen, en hen te laten beseffen dat het leren een proces is dat niet altijd direct lukt. Door positief te reageren op hun inspanningen, ontstaat er een betere motivatie en zelfvertrouwen bij kinderen.
Er zijn verschillende boeken beschikbaar die de methode van opvoeden met deugden uitleggen en ondersteunen. Deelname aan cursussen en het lezen van boeken zijn een goede manier om de methode te leren en te oefenen. Bijvoorbeeld, het boek “Het Grote Deugdenboek voor ouders en kinderen” van Linda Kavelin-Popov, en het boek “Haal het beste uit je kind en jezelf; opvoeden met deugden” van Annelies Wiersma, zijn veelgebruikte bronnen die de methode uitleggen en voorbeelden geven.
Deze boeken helpen ouders bij het begrijpen van de kernprincipes van de methode, en bieden praktische tips en strategieën om deugden in het gezin te introduceren. Daarnaast worden er ook reflectiekaarten en oefeningen gegeven, die kunnen helpen bij het leren en oefenen van deugden.
Opvoeden met deugden is een krachtige en positieve aanpak van opvoeding, die gericht is op het leren en oefenen van universele waarden zoals respect, eerlijkheid, moed, en zorgzaamheid. De methode is gebaseerd op vijf strategieën, waarmee ouders en kinderen samenwerken aan een sterker karakter en een betere opvoeding. De methode helpt kinderen om beter om te gaan met hun gedrag, hun gevoelens, en hun omgeving, en biedt een veilige sfeer waarin ze zich veilig en gewaardeerd voelen.
De methode is niet alleen van toepassing op kinderen, maar ook op ouders, die zelf kunnen leren omgaan met hun gedrag, gevoelens, en relaties. Door deugden te benoemen en te oefenen, ontstaat er een betere verbinding tussen ouder en kind, en wordt er een positieve opvoeding opgebouwd. Deelname aan cursussen, het lezen van boeken, en het toepassen van de strategieën zijn allemaal belangrijke stappen in het leren en oefenen van de methode van opvoeden met deugden.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet