Laissez-faire opvoeding: Wat betekent het en wat zijn de gevolgen?
juli 4, 2025
In de hedendaagse samenleving is het belang van een gelijkwaardige opvoeding voor kinderen steeds meer in de aandacht gekomen. In het boek Opgroeien in kleur van Judi Mesman wordt het onderwerp van vooroordelen en discriminatie op een diepzichtige manier belicht. Het boek richt zich op het opvoeden zonder vooroordelen, waarbij het belang van het benoemen van kleur en het bespreekbaar maken van vooroordelen centraal staat. Dit artikel biedt een overzicht van de kernpunten van dit boek, de aanbevelingen voor ouders en opvoeders, en de wetenschappelijke inzichten die hierbij betrokken zijn.
Inleiding
Het opvoeden van kinderen zonder vooroordelen is een uitdaging waarvoor veel ouders en opvoeders zich zorgen over maken. In de praktijk blijkt dat vooroordelen onvermijdelijk zijn en vaak worden overgedragen aan kinderen. De auteur, Judi Mesman, benadrukt dat het niet gaat om het vermijden van kleur, maar juist om het bewust zijn van verschillen en het openlijk bespreken van vooroordelen. In haar boek Opgroeien in kleur stelt ze voor dat ouders hun kinderen moeten leren om met verscheidenheid om te gaan, en dat dit al vanaf de vroegste jeugd kan beginnen. Het boek is bedoeld voor ouders, opvoeders en anderen die betrokken zijn bij de opvoeding van kinderen, met name in een maatschappelijke context waarin diversiteit en inclusie steeds belangrijker worden.
Het belang van kleur en vooroordelen in de opvoeding
Een van de kernpunten van het boek is het benoemen van kleur en het bespreekbaar maken van vooroordelen. Volgens Mesman is het verkeerd om te denken dat een ‘kleurenblinde’ aanpak het beste is. In werkelijkheid leidt het vermijden van het benoemen van kleur tot een onzichtbaar maken van verschillen, wat juist kan bijdragen aan het voorkomen van vooroordelen. In plaats daarvan dient de opvoeding gericht te zijn op het leren omgaan met verschillen en het leren bespreken van vooroordelen.
In een onderzoek dat door Mesman is uitgevoerd, bleek dat kinderen die worden opgevoed zonder overwegingen over kleur, minder in staat zijn om vooroordelen te herkennen en te doorzien. Daarentegen worden kinderen die regelmatig met kleur en vooroordelen worden geconfronteerd, beter voorbereid op de werkelijkheid van een diversiteitige samenleving. In haar boek wordt aangegeven dat ouders hun kinderen moeten leren om met verschillen om te gaan, en dat dit niet alleen betrekking heeft op etnische verschillen, maar ook op gender, cultuur en andere aspecten van diversiteit.
Hoe kun je vooroordelen bespreekbaar maken in het gezin?
Een van de belangrijkste stappen in het opvoeden zonder vooroordelen is het bespreekbaar maken van vooroordelen in het gezin. Mesman benadrukt dat ouders hun eigen vooroordelen moeten herkennen en bewust omgaan met deze kijk op de wereld. Hierbij helpt het om te leren luisteren naar de mening van kinderen en hen te laten meedenken over verschillende situaties.
In het boek wordt uitgelegd dat ouders moeten leren om met hun kinderen te overleggen over onderwerpen zoals racisme, culturele verschillen en inclusie. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens het kijken van televisie, het bespreken van verhalen uit de school en het omgaan met verschillen in het schoolplein. Het is belangrijk om open te staan voor verschillende kijkrichtingen en om te leren omgaan met de mening van anderen.
Bijvoorbeeld, als een kind vraagt: “Waarom is er geen persoon van kleur in deze serie?”, dan is dit een kans om met het kind over teleggen over representatie en diversiteit in de media. Dit helpt het kind om bewust te worden van het verschijnsel van ongelijkheid en hoe dit zich in de praktijk kan voordoen.
Taalgebruik en het vermijden van kwetsende opmerkingen
Een ander belangrijk punt is het gebruik van taal en het vermijden van kwetsende opmerkingen. Mesman benadrukt dat bepaalde opmerkingen, zoals het benoemen van iemand als “de donkere man”, kwetsend kunnen zijn, ook al bedoelt men dat niet. Het is belangrijk dat ouders en opvoeders bewust zijn van hun woorden en de boodschap die hiermee wordt overgedragen.
In het boek wordt aangegeven dat het goed is om te leren omgaan met verschillen in taal, zoals het gebruik van woorden zoals “witte Nederlander” in plaats van “gewone Nederlander”. Dit helpt om de onzichtbaarheid van niet-witte Nederlanders te voorkomen. Bovendien wordt benadruid dat het gebruik van bepaalde termen, zoals “Afro-vlechtjes” of “Bantoe-knotjes”, ook gevoelig kan zijn, afhankelijk van de context en het perspectief van de persoon.
Onderzoek en wetenschappelijke inzichten
Het boek Opgroeien in kleur is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en inzichten over vooroordelen en diversiteit. Mesman heeft onderzoek gedaan naar hoe ouders in Nederland met hun kinderen praten over deze onderwerpen. Ze onderzoekt hoe verschillende etnische groepen, zoals witte, Turks-Nederlandse, Afro-Nederlandse en Chinees-Nederlandse gezinnen, met elkaar omgaan. Uit haar onderzoek blijkt dat jonge kinderen al vooroordelen kunnen hebben, en dat deze vaak beïnvloed worden door de manier waarop ouders met hen praten.
Bovendien wordt er gewag gemaakt van internationaal onderzoek dat wijst op het feit dat de kleurenblinde aanpak van ouders niet leidt tot minder vooroordelen bij kinderen. In plaats daarvan blijkt dat het openlijk bespreekbaar maken van vooroordelen en het leren omgaan met verschillen het beste resultaat oplevert.
Ouders en opvoeders als rolmodellen
Een ander belangrijk punt is dat ouders en opvoeders zelf rolmodellen zijn voor hun kinderen. Het is daarom belangrijk dat ouders hun eigen vooroordelen herkennen en actief proberen om hier mee om te gaan. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door open te staan voor verschillende standpunten en te luisteren naar de mening van hun kinderen.
In het boek wordt aangegeven dat ouders hun eigen standpunten moeten bepalen en dit met hun kinderen delen. Bijvoorbeeld, als een ouder kiest voor een etnisch gemengde school, dan is het belangrijk dat dit met het kind wordt besproken. Hierdoor leren kinderen om te denken over verschillen en om te leren omgaan met verschillende culturele en sociale contexten.
Hoe kun je dit in de praktijk brengen?
De auteur stelt voor dat ouders en opvoeders actief moeten zijn in het leren omgaan met diversiteit en het bespreekbaar maken van vooroordelen. Dit kan gebeuren door te leren luisteren naar kinderen, open te staan voor verschillende kijkrichtingen en te leren omgaan met verschillen. Bovendien is het belangrijk om bewust te zijn van het gebruik van taal en het vermijden van kwetsende opmerkingen.
Een voorbeeld is het gebruik van een prachtige potloodset die de hele range aan huidskleuren beslaat. Dit helpt kinderen om te leren omgaan met verschillen en het benoemen van kleur. Bovendien is het belangrijk om te leren omgaan met de context van het gebruik van bepaalde termen, zoals het gebruik van “zwart handje” in plaats van “zwarte hand” in bepaalde situaties.
Conclusie
De opvoeding van kinderen zonder vooroordelen is een belangrijk onderwerp dat steeds meer in de aandacht komt. In het boek Opgroeien in kleur van Judi Mesman wordt benadruid dat het niet gaat om het vermijden van kleur, maar juist om het bewust zijn van verschillen en het openlijk bespreken van vooroordelen. Het boek biedt ouders en opvoeders een overzicht van de kernpunten van deze opvoeding, waaronder het belang van het benoemen van kleur, het bespreekbaar maken van vooroordelen, het gebruik van taal en het leren omgaan met diversiteit.
De auteur benadruidt dat ouders en opvoeders zelf rolmodellen zijn en dat het belangrijk is om hun eigen vooroordelen te herkennen en actief om te gaan met deze kijk op de wereld. Door open te staan voor verschillende standpunten en te leren omgaan met verschillen, kunnen ouders en opvoeders hun kinderen helpen om beter om te gaan met de werkelijkheid van een diversiteitige samenleving.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
