Mindful opvoeden: een praktische gids voor ouders en onderwijskrachten

Inleiding

Mindful opvoeden, ook wel mindfulness in de opvoeding genoemd, is een methode die gericht is op het bewust en betrokken zijn bij het opvoeden van kinderen. Het is een vorm van bewustzijn dat je helpt om in het heden te blijven, je kinderen te leren kennen zonder oordeel en jezelf te leren begrijpen als ouder. In dit artikel worden de kernprincipes van mindful opvoeden uitgebreid toegelicht, met aandacht voor praktische tips, oefeningen en de voordelen van deze aanpak. De informatie is gebaseerd op verschillende bronnen, waaronder boeken, artikelen en oefeningen van Susan Bögels, een van de grondleggers van de methode.

Wat is mindful opvoeden?

Mindful opvoeden is een vorm van opvoeding waarbij ouders en onderwijskrachten zich bewust zijn van hun eigen gedachten, emoties en gedrag, en dit op een open, nieuwsgierige en zonder oordeel manier benaderen. Het is een vorm van bewustzijn dat je helpt om in het heden te blijven, je kinderen te leren kennen zonder oordeel en jezelf te leren begrijpen als ouder.

In het boek Mindful opvoeden in een druk bestaan van Susan Bögels wordt uitgelegd dat mindful opvoeden helpt bij het verminderen van stress, het verbeteren van de ouder-kind relatie en het vergroten van het welzijn van zowel ouder als kind. Bögels benadrukt dat ouders hun eigen gedrag moeten leren begrijpen, zodat ze beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden.

De kernprincipes van mindful opvoeden

1. Aanwezig zijn in het moment

Een van de belangrijkste principes van mindful opvoeden is dat je volledig aanwezig bent bij je kind. Dat wil zeggen dat je je niet laat afleiden door je mobiel, tv of andere taken, maar je volledig richt op het moment waarin je bent. Dit helpt om beter te luisteren, te begrijpen en te reageren op het gedrag van je kind.

Volgens de tip "In vijf minuten weer lol in het opvoeden" van Susan Bögels is het belangrijk om elke dag minstens vijf minuten volledige aandacht te besteden aan je kind. Dit helpt om de relatie met je kind te versterken en jezelf te laten wennen aan het idee om bewust te zijn in het moment.

2. Acceptatie zonder oordeel

Een ander belangrijk principe is het aanvaarden van je kind zoals het is, zonder oordeel. Bögels benadrukt dat ouders vaak onbewust verwachtingen hebben over hun kind, terwijl het kind eigenlijk iets anders is. Door dit te accepteren, leer je je kind te leren kennen op zijn eigen termen.

3. Emotionele beschikbaarheid

Mindful opvoeden vereist ook dat je beschikbaar bent voor je kind, zonder vooroordelen. Dit betekent dat je je kind helpt bij het omgaan met emoties, in plaats van te proberen om het gedrag te controleren. Bögels benadrukt dat je kinderen leren om met hun gevoelens om te gaan, in plaats van ze te onderdrukken.

4. Leren van je eigen gedrag

Een belangrijk onderdeel van mindful opvoeden is het leren van je eigen gedrag. Bögels benadrukt dat ouders hun eigen gedrag moeten leren begrijpen, zodat ze beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden. Dit omvat het leren omgaan met stress, ruzie en schuldgevoelens.

5. Praktische oefeningen

Er zijn verschillende oefeningen die je kunt toepassen bij mindful opvoeden. Een veelgebruikte oefening is de "rozijn-oefening", waarbij je je kind zo onopvallend mogelijk gedurende vijf minuten observeert, alsof je het voor het eerst ziet. Dit helpt om je kind opnieuw te ontdekken en te begrijpen.

Een andere oefening is de "routinehandeling", waarbij je elke dag een routinehandeling met volle aandacht doet, zoals aankleden, tandenpoetsen of het vragen hoe het op school was. Dit helpt om bewustzijn te ontwikkelen in het dagelijks leven.

Voordelen van mindful opvoeden

1. Vermindering van stress

Een van de belangrijkste voordelen van mindful opvoeden is het verminderen van stress. Bögels benadrukt dat ouders vaak geconfronteerd worden met een eindeloze to-do-lijst, waardoor ze zich gevangen voelen in taken. Door mindful op te voeden, leer je jezelf om balans te vinden tussen de "doe-modus" en de "zijnsmodus".

2. Verbetering van de ouder-kind relatie

Mindful opvoeden helpt ook bij het verbeteren van de ouder-kind relatie. Door je kind te leren kennen zonder oordeel, leer je beter te luisteren en te begrijpen wat je kind nodig heeft. Dit leidt tot een betere communicatie en een sterker gevoel van veiligheid.

3. Versterking van het welzijn

Bogels benadrukt dat mindful opvoeden ook het welzijn van zowel ouder als kind kan versterken. Door je kind te leren omgaan met emoties, leer je ze beter te begrijpen en te leren omgaan met hun eigen gedrag.

4. Vermindering van agressie en gedragsproblemen

In een onderzoek naar MindUP, een programma dat mindfulness toepast in het onderwijs, werd gebleken dat kinderen die deelnamen aan het programma significant minder agressief gedrag vertoonden. Bovendien leerden ze beter om te gaan met hun emoties en kregen ze meer zelfvertrouwen.

Mindful opvoeden in het onderwijs

De toepassing van mindful opvoeden is niet alleen relevant voor ouders, maar ook voor onderwijskrachten. Volgens een artikel van de Greater Good Science Center wordt duidelijk gemaakt dat mindfulness helpt bij het opbouwen van een positieve leeromgeving. Door jezelf te leren controleren, kun je beter omgaan met je leerlingen en hen helpen bij het leren.

Een voorbeeld uit het artikel is een leraar die moeite had met het feit dat zijn leerlingen renden in de klas. Door bewust te zijn over de indeling van de ruimte en het gedrag van zijn leerlingen, kon hij het probleem oplossen door de meubilair te verplaatsen.

Mindful opvoeden en ADHD

Voor ouders van kinderen met ADHD kan mindful opvoeden ook een nuttige aanpak zijn. In het boek Mindful opvoeden van kinderen met ADHD wordt uitgelegd dat de methode helpt bij het leren omgaan met symptomen zoals aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsiviteit. Door de symptomen beter te herkennen en compassie te tonen, kunnen ouders beter omgaan met het gedrag van hun kind.

Beperkingen en uitdagingen

Hoewel mindful opvoeden veel voordelen heeft, is het belangrijk om ook de beperkingen en uitdagingen te erkennen. Sommige bronnen benadrukken dat het niet altijd makkelijk is om bewust te zijn in het moment, vooral als je veel taken hebt. Bovendien is het belangrijk om te beseffen dat mindfulness niet een oplossing is voor alle problemen, maar een aanvulling op andere methoden.

Conclusie

Mindful opvoeden is een krachtige aanpak die helpt bij het verminderen van stress, het verbeteren van de ouder-kind relatie en het vergroten van het welzijn van zowel ouder als kind. Door je kind te leren kennen zonder oordeel, leer je beter te luisteren en te begrijpen wat je kind nodig heeft. Daarnaast helpt het ook bij het opbouwen van een positieve leeromgeving in het onderwijs. Hoewel de methode beperkingen heeft, is het een waardevolle aanvulling op andere opvoedingsmethoden.

Bronnen

1. Mindful opvoeden in een druk bestaan - Susan Bögels
2. Mindfulness helps us set up a positive learning environment
3. Mindful opvoeden in een druk bestaan: de oefeningen!
4. 10 stappenplan: mindful opvoeden
5. Mindful Education
6. Mindful opvoeden in een druk bestaan, Susan Bögels
7. What mindfulness practices can look like for Indigenous communities
8. Mindful opvoeden van kinderen met ADHD
9. Mindful met je kind
10. Better eating through mindfulness