Leidinggeven is omgekeerd opvoeden: Een alternatief voor betere samenwerking en groei

Leidinggeven is een complexe en veelzijdige vaardigheid die niet alleen van toepassing is op het werk, maar ook in de opvoeding van kinderen. Het concept van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ is een krachtige benadering die aandacht besteedt aan het vertrouwen in de capaciteiten van anderen, zowel medewerkers als jonge kinderen. Deze aanpak, geïnspireerd door Bas Kodden en Eduard van Brakel, stelt de focus op het loslaten van controle en het aanmoedigen van autonomie, zelfstandigheid en groei. In dit artikel worden de kernprincipes, toepassingen en voordelen van deze benadering uitgebreid besproken, met aandacht voor zowel professionele als educatieve contexten.

De kern van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’

Het idee dat leidinggeven omgekeerd opvoeden is, is gebaseerd op de overtuiging dat het niet nodig is om elke situatie direct te controleren of te bepalen. In plaats daarvan wordt de nadruk gelegd op het vertrouwen in de eigen kracht van anderen. Dit concept is vooral van toepassing op het gebied van leiderschap in bedrijven, maar kan ook worden toegepast in de opvoeding van kinderen. Volgens Bas Kodden is het belangrijk om de vicieuze cirkel van controle te doorbreken, waarbij het beperken van autonomie leidt tot minder begeesterheid en daardoor minder resultaat. In plaats daarvan wordt er gekeken naar manieren om anderen te laten groeien en hun eigen verantwoordelijkheid te nemen.

De rol van de leider: van bevelen naar ondersteunend handelen

In veel traditionele opvattingen wordt leidinggeven gezien als het geven van instructies, het controleren van werk en het nemen van beslissingen. Echter, de benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ stelt de leider in een andere rol: die van een facilitator en coach. In plaats van direct te ingrijpen, wordt er eerst gekeken naar de behoeften van de medewerker of het kind. Dit vereist dat de leider eerst luistert, de situatie begrijpt en pas daarna handelt. Dit proces is een vorm van ‘faciliterend leiderschap’ waarbij de focus ligt op het versterken van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en motivatie.

De invloed op begeesterheid en prestaties

Een van de belangrijkste uitdagingen bij het leidinggeven is het behouden van begeesterheid onder medewerkers of leerlingen. Veel leidinggevenden beginnen met een directieve stijl, waarbij ze alles willen controleren en bepalen. Dit leidt echter vaak tot verminderde motivatie en slechtere resultaten. De benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ benadruit dat het niet altijd nodig is om direct in te grijpen. In plaats daarvan wordt er gekeken naar manieren om anderen te laten groeien, hun eigen keuzes te laten nemen en hun eigen verantwoordelijkheid te laten nemen. Dit kan leiden tot een groter gevoel van eigenaarschap en betrokkenheid, wat op den duur leidt tot betere prestaties.

De toepassing in de opvoeding van kinderen

Bij de opvoeding van jonge kinderen is het gebruik van een directieve stijl vaak onvermijdelijk. Bijvoorbeeld, als ouders hun kinderen moeten laten eten, tanden poetsen of naar school gaan, dan is er weinig ruimte voor autonomie. Echter, naarmate kinderen ouder worden, kan de benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ worden toegepast. Hierbij wordt de nadruk gelegd op het geven van ruimte, het stimuleren van zelfstandigheid en het aanmoedigen van verantwoordelijkheid. Dit kan leiden tot een betere relatie tussen ouder en kind, maar ook tot een betere ontwikkeling van het kind in het algemeen.

De rol van feedback en positieve opbouw

Een belangrijk onderdeel van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ is het geven van feedback en het aanmoedigen van positieve prestaties. In plaats van alleen op fouten te focussen, wordt er gekeken naar de voordelen en successen van anderen. Dit kan leiden tot een positieve werkomgeving en een sterker gevoel van zelfvertrouwen. Bovendien is het belangrijk om duidelijke resultaatsafspraken te maken, zodat anderen weten wat van hen wordt verwacht. Hierdoor kunnen ze zelf hun weg vinden en hun eigen keuzes maken.

De rol van het team en de samenwerking

In veel organisaties is het belangrijk om een sterke teamdynamiek te creëren. Dit kan worden bereikt door een open en inclusieve omgeving te creëren waarin iedereen zich vrij en veilig voelt. De benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ benadrukt het belang van samenwerking, empathie en vertrouwen. Hierbij wordt gekeken naar de verschillen tussen medewerkers en hoe deze kunnen worden aangevuld. Dit kan leiden tot een betere samenwerking en een betere prestatie.

De toepassing in het onderwijs

In het onderwijs is het belangrijk om de leerlingen te laten groeien en hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dit kan worden gedaan door hen te laten meebeslissen, hun eigen keuzes te laten nemen en hen te stimuleren om zelfstandig te werken. De benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ kan hierbij helpen door de rol van de leraar te veranderen van die van een bevelende leider naar die van een facilitator en coach. Hierdoor kunnen leerlingen zich beter ontwikkelen en hun eigen potentieel ontdekken.

De uitdagingen van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’

Hoewel de benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ veel voordelen heeft, zijn er ook uitdagingen. Eén van de grootste uitdagingen is het loslaten van controle. Veel leidinggevenden voelen zich onzeker wanneer ze geen directe invloed meer hebben op de situatie. Daarnaast is het belangrijk om te weten wanneer het juiste moment is om in te grijpen. In veel gevallen is het nodig om eerst te faciliteren en pas daarna te coachen of te controleren. Dit vereist een zekere ervaring en inzicht in de situatie.

Conclusie

De benadering van ‘leidinggeven is omgekeerd opvoeden’ biedt een alternatief voor traditionele leiderschapstijlen. Het benadruidt het belang van vertrouwen, autonomie, zelfstandigheid en groei. In zowel professionele als educatieve contexten kan deze benadering leiden tot betere prestaties, een betere werkomgeving en een sterker gevoel van eigenaarschap. Hoewel het loslaten van controle een uitdaging kan zijn, kan het op den duur leiden tot een betere samenwerking en een betere ontwikkeling van allen betrokkenen.

Bronnen

1. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden
2. Leidinggevende worden
3. Bas Kodden en Eduard van Brakel: Leidinggeven is omgekeerd opvoeden
4. De juiste manier = omgekeerd opvoeden
5. Goed leidinggeven is anderen inspireren
6. Hoe leidinggeven om daar de juiste condities voor te scheppen?
7. Bas Kodden: Leidinggeven is omgekeerd opvoeden
8. Situationeel leidinggeven
9. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden
10. Wat is leidinggeven?
11. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden (E-book)
12. Supportive leiderschap: de leider als coach
13. Wat is leidinggeven?