De onschuldige gevangene: Opvoeden in het licht van emotionele ontwikkeling
juli 5, 2025
Inleiding
Het opvoeden van kinderen is een complexe en belangrijke taak die niet enkel ligt bij ouders, maar ook bij andere betrokkenen in de omgeving van het kind. In het kader van het project ‘Allemaal Opvoeders’ onderzoeken gemeenten en onderzoekers hoe de pedagogische civil society (PCS) kan worden versterkt, zodat gezinnen beter ondersteund worden bij de opvoeding van hun kinderen. Dit project, dat in meerdere gemeenten in Nederland is uitgevoerd, richt zich op het creëren van informele netwerken en het stimuleren van samenwerking tussen ouders, buren, leerkrachten en andere betrokkenen. De kern van het project is dat opvoeding niet enkel een gezinsverantwoordelijkheid is, maar dat ook de omgeving een rol speelt. In dit artikel worden de kernprincipes, activiteiten en resultaten van het project ‘Allemaal Opvoeders’ besproken, met aandacht voor de rol van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en de betekenis van informele steun in de opvoeding.
De pedagogische civil society
De term ‘pedagogische civil society’ verwijst naar de informele netwerken rondom een kind, waaronder familie, vrienden, buren, leerkrachten en andere betrokkenen. Deze netwerken spelen een cruciale rol in de opvoeding van kinderen, aangezien ze helpen bij het vormen van een gezellige, veilige en ondersteunende omgeving. In veel gevallen is het opvoedingsproces van kinderen afhankelijk van de hulp en betrokkenheid van deze netwerken. In het project ‘Allemaal Opvoeders’ wordt gekeken naar manieren waarop deze netwerken kunnen worden gesteund en versterkt, zodat ouders en kinderen beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden.
De kracht van de pedagogische civil society wordt bepaald door verschillende factoren, waaronder de kwaliteit van sociale relaties, het voorkomen van groepslidmaatschappen, het opbouwen van formele en informele netwerken, het delen van normen en waarden, de mate van vertrouwdheid tussen mensen, en de bereidheid om zich in te zetten voor de gemeenschap. Deze elementen zijn essentieel voor het opbouwen van een gezellige en ondersteunende omgeving voor kinderen.
De rol van het Centrum voor Jeugd en Gezin
Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) speelt een centrale rol in het project ‘Allemaal Opvoeders’. De gemeenten die deelnamen aan het project, zoals Eindhoven, Enschede, Groningen, Haarlemmermeer, Houten, Loon op Zand, Maastricht, Sittard-Geleen, Tilburg, Utrecht en Zaanstad, werkten samen met het Nederlands Jeugdinstituut en de Universiteit Utrecht om activiteiten en initiatieven te ontwikkelen die de pedagogische civil society versterken. Het CJG fungeert als een branche tussen de gemeenten, ouders, leerkrachten en andere betrokkenen, en biedt ondersteuning, advies en informatie aan.
Een van de belangrijkste doelen van het project is het stimuleren van informele netwerken rondom gezinnen. Hierbij wordt gekeken naar manieren waarop ouders en kinderen beter kunnen communiceren en ondersteuning kunnen krijgen van hun omgeving. De activiteiten die zijn georganiseerd, zoals opvoedparty’s, borstvoedingscafés, opvoeddebatten, speeddaten voor ouders, keukentafelgesprekken en moedercomités, dienen als inspiratie voor andere gemeenten om dergelijke initiatieven op te starten.
Activiteiten en initiatieven
Het project ‘Allemaal Opvoeders’ heeft verschillende activiteiten en initiatieven opgeleverd die gericht zijn op het versterken van de pedagogische civil society. Deze activiteiten zijn ontworpen om ouders te helpen met de uitdagingen van het opvoeden, maar ook om hen te laten kennismaken met andere betrokkenen in de omgeving. Hieronder volgen enkele voorbeelden:
Opvoedparty’s
Opvoedparty’s zijn een nieuw soort initiatief dat bedoeld is om ouders te laten kennismaken met andere ouders en deskundigen. Hierbij worden thema’s besproken, zoals het omgaan met eigenwijze peuters of opstandige pubers. De opvoedparty’s dienen als een plek waar ouders tips kunnen uitwisselen en elkaar ondersteunend kunnen zijn. Dit soort activiteiten draagt bij aan het opbouwen van informele netwerken en het versterken van de pedagogische civil society.
Spelende opvoeding
Een ander initiatief dat is ontwikkeld, is het ‘Opvoedparty Spel’. Dit spel bestaat uit kaartjes met vragen over verschillende opvoed situaties. Hierdoor raken ouders spontaan in gesprek met elkaar over opvoeding, wisselen ze tips uit en steunen ze elkaar. Dit soort activiteiten is gericht op het stimuleren van interactie en het delen van ervaringen tussen ouders.
Keukentafelgesprekken
Keukentafelgesprekken zijn een vorm van informele bijeenkomst waarin ouders kunnen discussiëren over opvoedvragen. Deze gesprekken kunnen plaatsvinden op locaties als de keuken van een buurman of buurvrouw, of in een café. Ze dienen als een manier om contact te leggen met anderen en te leren omgaan met de uitdagingen van het opvoeden.
Moedercomités
Moedercomités zijn groepjes moeders die samenwerken om elkaar te ondersteunen bij de opvoeding van hun kinderen. Deze groepjes organiseren activiteiten, delen ervaringen en ondersteunen elkaar bij het oplossen van problemen. Ze spelen een belangrijke rol in het opbouwen van informele netwerken en het versterken van de pedagogische civil society.
De rol van ouders en betrokkenen
Ouders spelen een centrale rol in het opvoedingsproces, maar ze zijn niet alleen. In veel gevallen is het belangrijk dat ouders ook gebruik kunnen maken van de hulp en betrokkenheid van anderen in hun omgeving. Dit kan zijn familie, vrienden, buren, leerkrachten of andere betrokkenen. De pedagogische civil society dient als een netwerk dat ouders helpt bij het opvoeden van hun kinderen.
In veel gevallen is het opvoedingsproces van kinderen afhankelijk van de hulp en betrokkenheid van anderen. Dit is ook het geval in Nederland, waar veel gezinnen er alleen voor staan. Volgens een Afrikaans spreekwoord is er een heel dorp nodig om één kind op te voeden. In Nederland is dit echter vaak niet het geval. Veel ouders worstelen alleen met de opvoeding van hun kinderen, en als ze hulp nodig hebben, raadplegen ze eerder opvoeddeskundigen dan familie, vrienden of buren.
De uitdagingen en oplossingen
Het project ‘Allemaal Opvoeders’ heeft verschillende uitdagingen geïdentificeerd, waaronder het afnemende contact tussen ouders en hun omgeving, het ontbreken van informele ondersteuning en het isoleren van gezinnen. Om deze uitdagingen aan te pakken, zijn er verschillende oplossingen ontwikkeld. Deze omvatten het stimuleren van informele netwerken, het opbouwen van samenwerking tussen ouders en andere betrokkenen, en het organiseren van activiteiten die ouders helpen bij het opvoeden van hun kinderen.
Een van de belangrijkste oplossingen is het opbouwen van informele ondersteuning. Hierbij wordt gekeken naar manieren waarop ouders en kinderen beter kunnen communiceren met hun omgeving. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten, het delen van ervaringen en het opbouwen van vertrouwen tussen ouders en anderen in de omgeving.
De betekenis van informele steun
Informele steun speelt een cruciale rol in het opvoedingsproces van kinderen. Deze steun kan zijn in de vorm van hulp van familie, vrienden, buren, leerkrachten of andere betrokkenen. Het is belangrijk dat ouders weten dat ze niet alleen staan met het opvoeden van hun kinderen, en dat er anderen zijn die hen kunnen helpen bij het oplossen van problemen.
In het project ‘Allemaal Opvoeders’ wordt gekeken naar manieren waarop informele steun kan worden gesteund en versterkt. Hierbij wordt gekeken naar het opbouwen van netwerken en het stimuleren van samenwerking tussen ouders en anderen in de omgeving. Deze activiteiten dienen als een voorbeeld voor andere gemeenten om dergelijke initiatieven op te starten.
Conclusie
Het project ‘Allemaal Opvoeders’ heeft aangegeven dat het opvoeden van kinderen niet enkel een gezinsverantwoordelijkheid is, maar dat ook de omgeving een rol speelt. De pedagogische civil society, bestaande uit informele netwerken rondom gezinnen, is essentieel voor het opbouwen van een gezellige en ondersteunende omgeving voor kinderen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin speelt een centrale rol in het stimuleren van deze netwerken, en de activiteiten die zijn georganiseerd, zoals opvoedparty’s, spelen een belangrijke rol in het versterken van de pedagogische civil society. Het is belangrijk dat ouders weten dat ze niet alleen staan met het opvoeden van hun kinderen, en dat er anderen zijn die hen kunnen helpen bij het oplossen van problemen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
