Afgestemd opvoeden: Een visie op vertrouwen, verbinding en duurzame opvoeding

Afgestemd opvoeden is een opvoedingsvisie die zich richt op het oplossen van opvoedingsvragen door te kijken naar de diepere behoeften van het kind, in plaats van alleen het gedrag te beïnvloeden. Deze visie, ontwikkeld door Jürgen Peeters, is gebaseerd op het idee dat opvoeding geen kwestie is van straffen en belonen, maar eerder van verbinding, empathie en zelfsturing. Het is een benadering die gericht is op het begrijpen van kinderen, het aanboren van een diepere relatie tussen ouder en kind, en het leren omgaan met de complexiteit van het opvoedingsproces.

De kern van afgestemd opvoeden is het begrijpen van het gedrag van kinderen als een uitdrukking van hun gevoelens, gedachten en behoeften. In plaats van te focussen op het bepalen van het gedrag, probeert de afgestemde aanpak de oorzaak van het gedrag te begrijpen. Dit vereist dat ouders en opvoeders zichzelf en hun kinderen beter leren kennen, en dat ze luisteren naar wat er zich op dat moment afspeelt. Dit proces is geen snelle fix, maar een langdurige, geleidelijke aanpak waarbij ouder en kind samen groeien.

De basisprincipes van afgestemd opvoeden

Een van de belangrijkste principes van afgestemd opvoeden is het opbouwen van een sterke hechting tussen ouder en kind. Dit gebeurt door empathisch te luisteren, te reageren op de gevoelens van het kind, en een veilige omgeving te bieden waarin het kind zich gerespecteerd en gehoord voelt. De visie van Jürgen Peeters is gebaseerd op de theorieën van Aletha Solter, de grondlegger van Aware Parenting, en andere onderzoekers die de kracht van verbinding en empathie benadrukken.

Een andere kern van afgestemd opvoeden is het versterken van de zelfsturing van het kind. In plaats van te focussen op het bepalen van gedrag, wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van de inheemse kracht van het kind. Dit betekent dat ouders en opvoeders leren om te luisteren, te observeren en te reageren op wat het kind nodig heeft, in plaats van te proberen het gedrag te bepalen. Dit vereist een diepere kijk in de relatie tussen ouder en kind en het leren omgaan met de eigen emoties en gedragingen van de ouder.

Afgestemd opvoeden en neurodiverse kinderen

Afgestemd opvoeden is zeker ook van toepassing op kinderen met een etiketje, zoals bijvoorbeeld kinderen met een diagnose van ADHD of ASS. In het boek Achter het etiket, afgestemd opvoeden van neurodivergente kinderen van Eline Claeys wordt duidelijk gemaakt dat de visie van afgestemd opvoeden buitengewoon geschikt is voor deze groep kinderen. De visie richt zich op het begrijpen van de diepere behoeften van het kind, in plaats van alleen het gedrag te beïnvloeden. Dit is belangrijk voor kinderen die anders zijn, omdat ze vaak moeilijker zijn in te schatten en hun gedrag kan worden beïnvloed door interne spanningen of onverwerkte trauma’s.

De visie van afgestemd opvoeden is daarom ideaal voor ouders van neurodiverse kinderen, omdat het hen helpt om beter te begrijpen wat er met hun kind gebeurt en hoe ze daarop kunnen reageren. In plaats van te focussen op het bepalen van gedrag, worden de ouder en het kind gecreëerd om samen te groeien en een betere verbinding op te bouwen. Dit helpt de kinderen om zich beter te voelen, hun eigen krachten te ontdekken en hun gedrag op een natuurlijke manier te leren aanpassen.

De rol van de ouder in afgestemd opvoeden

In afgestemd opvoeden is de ouder geen autoriteit die alleen maar bevelen geeft, maar een partner die luistert, begrijpt en helpt bij het ontwikkelen van zelfsturing. De ouder moet zichzelf en zijn of haar eigen gedrag en emoties leren begrijpen, zodat hij of zij zich beter kan afstemmen op de behoeften van het kind. Dit vereist dat ouders zich bewust zijn van hun eigen triggers en dat ze leren om te luisteren naar hun eigen gevoelens en gedrag.

Een belangrijk onderdeel van afgestemd opvoeden is het herstel van stress en trauma. Kinderen maken veel indrukken en emoties mee, en het is belangrijk dat ouders deze emoties empathisch kunnen ontvangen en helpen ontladen. Dit helpt de kinderen om zich veiliger en zelfverzekerder te voelen, en maakt het mogelijk om beter om te gaan met tegenslagen en spanningen.

Afgestemd opvoeden in de praktijk

In de praktijk werkt afgestemd opvoeden met een combinatie van empirische kennis, ervaring en empathie. Er wordt gewerkt aan het opbouwen van een diepere verbinding tussen ouder en kind, en het leren omgaan met de complexiteit van het opvoedingsproces. Dit kan worden gedaan via gesprekken, zelfreflectie en het leren omgaan met de eigen emoties en gedragingen van de ouder.

In de praktijk zijn er verschillende benaderingen van afgestemd opvoeden, afhankelijk van de situatie en het kind. Er is geen enkele vaste manier die voor iedereen past, maar het is een proces dat steeds opnieuw wordt opgebouwd. Het vereist tijd, geduld en het vermogen om te luisteren naar de behoeften van het kind, in plaats van alleen het gedrag te bepalen.

De rol van professionele ondersteuning

Voor ouders die moeite hebben met het aanpakken van de complexiteit van het opvoedingsproces, is er professionele ondersteuning beschikbaar. Er zijn verschillende methoden en benaderingen, zoals het netwerk van afgestemd opvoeden, dat ouders en opvoeders helpt bij het oplossen van opvoedingsvragen. Deze ondersteuning kan worden gebaseerd op ervaring, theorie en praktijk, en helpt ouders om beter te begrijpen wat er met hun kind gebeurt en hoe ze hierop kunnen reageren.

In de praktijk is het belangrijk om te werken aan een betere balans tussen de noden van de ouder, het kind en de omgeving. Dit vereist dat ouders leren om te luisteren naar hun eigen gevoelens en gedrag, en om te kijken naar wat het kind nodig heeft. Het is een proces van samenwerking, waarbij ouder en kind samen groeien en een betere verbinding opbouwen.

Conclusie

Afgestemd opvoeden is een visie op opvoeding die zich richt op het begrijpen van kinderen, het opbouwen van een diepere verbinding tussen ouder en kind, en het leren omgaan met de complexiteit van het opvoedingsproces. Het is een benadering die gericht is op het ontwikkelen van zelfsturing, het herstel van stress en trauma, en het leren omgaan met de eigen emoties en gedragingen van de ouder. De visie is ideaal voor ouders van neurodiverse kinderen, omdat het hen helpt om beter te begrijpen wat er met hun kind gebeurt en hoe ze daarop kunnen reageren.

De kern van afgestemd opvoeden is het opbouwen van een sterke hechting, het leren luisteren naar de behoeften van het kind, en het ontwikkelen van zelfsturing. Het is geen snelle fix, maar een proces dat steeds opnieuw wordt opgebouwd. Het vereist tijd, geduld en het vermogen om te luisteren naar de behoeften van het kind, in plaats van alleen het gedrag te bepalen.

Bronnen

1. Achter het etiket, afgestemd opvoeden van neurodivergente kinderen
2. Afgestemd Opvoeden: Vertrouwen op het pedagogisch kompas
3. Wat is afgestemd opvoeden?
4. Afgestemd opvoeden
5. Afgestemd opvoeden
6. Betekenis van 'afstemmen'
7. Afgestemd Opvoeden: Vertrouwen op het pedagogisch kompas
8. Jürgen Peeters: Afgestemd opvoeden - podcast
9. Betekenis van 'afstemmen'
10. Afgestemd opvoeden bij kinderen met een etiketje
11. Afgestemd opvoeden: Kennis en thema's
12. Netwerk Afgestemd Opvoeden