Jagen, verzamelen en opvoeden: Inzichten uit oude culturen voor een betere opvoeding

De opvoeding van kinderen is een complex proces dat veel invloed heeft op hun mentale, emotionele en sociale ontwikkeling. In het Westen zien we opvoeden vaak als een strijd om de macht, waarbij ouders proberen hun kinderen te controleren en te bepalen wat goed of fout is. Echter, er zijn culturen waarin de opvoeding van kinderen anders is. Michaeleen Doucleff, auteur van het boek Jagen, verzamelen, opvoeden, onderzocht hoe oude culturen, zoals de Maya’s, de Inuit en de Hadza, kinderen opvoeden. Haar bevindingen tonen aan dat er veel kan worden geleerd uit deze culturen om kinderen te laten groeien tot blije, behulpzame en zelfverzekerde individuen. In dit artikel worden de belangrijkste inzichten en aanbevelingen uit het boek besproken, evenals praktische stappen die ouders en opvoeders kunnen nemen om deze lessen te integreren in hun dagelijks leven.

De kern van de opvoeding: Samenwerking in plaats van controle

Volgens Doucleff leren kinderen het meeste door te observeren en te imiteren, in plaats van te worden opgeleid via bevelen en bestraffingen. In culturen zoals de Hadza in Tanzania worden kinderen niet opgeleid, maar worden ze gevolgd en gecorrigeerd door oudere kinderen. Ze leren door te doen wat ze zien en te delen in het collectief. Dit leidt tot een natuurlijke ontwikkeling van zelfvertrouwen en autonomie. In tegenstelling tot het Westen, waar kinderen vaak worden opgeleid om te luisteren en te gehoorzamen, leren deze kinderen om te communiceren, te delen en verantwoordelijkheid te nemen.

Een van de belangrijkste lessen die Doucleff heeft geleerd, is dat het niet nodig is om kinderen te bevelen, maar dat het belangrijker is om te laten zien hoe je iets doet. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen “ga zitten”, kan je gewoon voorbeeld geven door zelf te gaan zitten. Dit soort gedrag wordt geïmitatie genoemd, en het is een krachtige manier om kinderen te leren.

Het opvoeden zonder strijd: Emotionele controle en zelfbeheersing

Een andere kern van de opvoeding in de culturen die Doucleff onderzocht, is het belang van emotionele controle en zelfbeheersing. In de Inuitcultuur op Baffin eiland worden ouders opgeleid om hun eigen emoties onder controle te houden. Ze leren dat het niet nodig is om boos te worden, zelfs als er iets fout gaat. In plaats daarvan leren ze om rustig en volwassen te reageren. Dit leidt ertoe dat kinderen zich veilig voelen en dat ze leren om met emoties om te gaan.

In het Westen zien we dat ouders vaak hun geduld verliezen en boos worden, wat kinderen kan laten leren dat het normaal is om boos te zijn. Doucleff benadruit dat kinderen zich als emotioneel onvolwassen gedragen, en dat het belangrijk is om hen te behandelen alsof ze dat zijn, in plaats van ze te bevelen of te bestraffen.

De rol van het speelgoed en het leren door te doen

Een andere opvallende conclusie uit Doucleff’s onderzoek is dat speelgoed niet nodig is om kinderen te leren. In plaats daarvan leren kinderen door te doen wat ze zien. Bijvoorbeeld, in de culturen die Doucleff onderzocht, leren kinderen door te helpen bij het verzamelen van voedsel, het opvoeden van andere kinderen en het delen van dingen. Ze leren door te doen, in plaats van te horen.

Doucleff gooit vrijwel al het speelgoed van haar dochter weg, omdat ze gelooft dat het niet nodig is om kinderen te leren door te spelen, maar dat het belangrijker is om hen te laten delen, samenwerken en communiceren. Ze zegt dat het makkelijker is om met kinderen te werken als je ze niet te veel speelgoed geeft, omdat ze dan minder afhankelijk zijn van bepaalde dingen en meer op hun eigen kracht vertrouwen.

Het opvoeden van behulpzame kinderen

Een van de belangrijkste doelen van de opvoeding in de culturen die Doucleff onderzocht, is het leren van behulpzaamheid. Kinderen worden geleerd om te helpen, te delen en te communiceren. Dit gebeurt niet via bevelen, maar door te laten zien wat het betekent om behulpzaam te zijn. Bijvoorbeeld, in de Hadza-cultuur leren kinderen door te helpen bij het verzamelen van voedsel, in plaats van te worden opgeleid om te luisteren.

Doucleff benadruit dat het belangrijk is om kinderen te laten zien wat het betekent om behulpzaam te zijn, in plaats van ze te bevelen. Ze zegt dat kinderen het meeste leren door te doen wat ze zien, en dat het belangrijk is om hen te laten zien hoe je iets doet, in plaats van te zeggen wat ze moeten doen.

De invloed van cultuur en traditie op de opvoeding

Een andere kern van de opvoeding in de culturen die Doucleff onderzocht, is het belang van cultuur en traditie. In veel van deze culturen wordt de opvoeding van kinderen gezien als een collectief proces, waarin ouders, grootouders en andere volwassenen samenwerken om kinderen te leren. Dit verschilt van het Westen, waar de opvoeding vaak een individueel proces is, waarin ouders hun eigen manier van opvoeden kiezen.

Doucleff benadrupt dat het belangrijk is om kinderen te leren om in het collectief te denken, in plaats van alleen op zichzelf te kijken. Dit leidt tot een grotere mate van samenwerking en solidariteit. In de culturen die ze onderzocht, leren kinderen om te helpen, te delen en te communiceren, in plaats van te luisteren en te gehoorzamen.

Praktische stappen voor ouders en opvoeders

Hoewel de culturen waarin Doucleff onderzoek deed verschillend zijn, zijn er wel veel gemeenschappelijke lessen die ouders en opvoeders kunnen toepassen. Hier zijn enkele praktische stappen die je kunt nemen om deze lessen te integreren in je dagelijks leven:

1. Laat kinderen zien in plaats van te leren via instructies.
   In plaats van te zeggen “ga zitten”, kan je gewoon voorbeeld geven door zelf te gaan zitten. Dit helpt kinderen om te leren door te doen, in plaats van te horen.

2. Beperk het gebruik van speelgoed.
   Laat kinderen leren door te doen wat ze zien, in plaats van te spelen met bepaalde dingen. Dit helpt hen om zich meer te vertrouwen op hun eigen kracht en creativiteit.

3. Laat kinderen helpen bij taken.
   Geef kinderen kleine taken die ze kunnen doen, zoals helpen bij het klaarzetten van tafel, het opruimen van speelgoed of het helpen bij het koken. Dit helpt hen om te leren dat het belangrijk is om te helpen en te delen.

4. Beheers je eigen emoties.
   Probeer te leren om rustig en volwassen te reageren op situaties waarin je misschien boos wordt. Dit helpt kinderen om te leren om met emoties om te gaan en zich veilig te voelen.

5. Laat kinderen samenwerken.
   Geef kinderen de kans om samen te werken aan taken of projecten, zodat ze leren om te communiceren en te delen. Dit helpt hen om een grotere mate van samenwerking en solidariteit te ontwikkelen.

Conclusie

De opvoeding van kinderen is een complex proces dat veel invloed heeft op hun mentale, emotionele en sociale ontwikkeling. Uit het onderzoek van Michaeleen Doucleff blijkt dat er veel kan worden geleerd uit oude culturen, zoals de Maya’s, de Inuit en de Hadza. Deze culturen leren kinderen om te leren door te doen, in plaats van te horen. Ze leren om te helpen, te delen en te communiceren, in plaats van te luisteren en te gehoorzamen. Door deze lessen te integreren in het Westerse opvoedingsproces, kunnen ouders en opvoeders helpen om kinderen te leren om te zijn, in plaats van te worden.

Bronnen

1. Jagen, verzamelen, opvoeden - Marktplaats
2. Jagen, verzamelen, opvoeden - Marktplaats
3. Jagen, verzamelen, opvoeden - Marktplaats
4. Jagen, verzamelen, opvoeden - Activ-jagen
5. Jagen, verzamelen, opvoeden - Decorrespondent
6. Jagen, verzamelen, opvoeden - Booknext
7. Jagen, verzamelen, opvoeden - Marktplaats
8. Jagen, verzamelen, opvoeden - 2dehands
9. Jagen, verzamelen, opvoeden - Deslegte
10. Jagen, verzamelen, opvoeden - Boekenbalie
11. Jagen, verzamelen, opvoeden - Bruna