Wettelijke voorwaarden en praktische uitvoering van co-ouderschap

Co-ouderschap is een veelgebruikte term in de context van scheidingen en ouderlijk gezag. Het betreft een situatie waarin ouders na een scheiding of relatiebeëindiging samen verantwoordelijk zijn voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Hoewel het begrip co-ouderschap in het Nederlandse recht geen wettelijke basis heeft, is het wel een veelgebruikte vorm van ouderlijk gezag. In dit artikel bespreiden we de kernpunten van co-ouderschap, inclusief rechten, plichten, voorwaarden en mogelijke afwijkingen. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen, waaronder wetten, juridische adviezen en praktijkvoorbeelden.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap is geen wettelijk vastgelegde term, maar het verwijst naar een situatie waarin ouders na een scheiding of relatiebeëindiging samen verantwoordelijk zijn voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Dit betekent dat zowel de moeder als de vader gelijke verantwoordelijkheden delen, waardoor de kinderen ongeveer evenveel tijd bij elk van de ouders doorbrengen. Het is belangrijk om te benadrukken dat co-ouderschap geen wettelijke verplichting is en dat er geen verplichting is om dit te kiezen. De term “co-ouderschap” wordt vaak gebruikt om gelijkwaardig ouderschap aan te duiden, maar dit hoeft niet noodzakelijk een 50/50 verdeling te betekenen.

Wettelijke voorwaarden en praktische uitvoering

Co-ouderschap is geen wettelijke verplichting. Dit betekent dat ouders zelf mogen kiezen of ze co-ouderschap willen of een andere vorm van omgangsregeling. Het is mogelijk om co-ouderschap te weigeren, mits dit wordt gedaan op basis van goede redenen. Bijvoorbeeld als een ouder geen tijd heeft om de zorg te delen of er problemen zijn met de communicatie.

Als ouders kiezen voor co-ouderschap, is het belangrijk om een goed ouderschapsplan op te stellen. Dit plan moet duidelijke afspraken bevatten over de verdeling van de zorg- en opvoedtaken, de communicatie tussen de ouders, de financiën, en de omgang met de kinderen. Het is belangrijk dat de ouders samenwerken en dingen goed met elkaar afspreeken. Het is ook belangrijk om de kinderen te betrekken bij het opstellen van het ouderschapsplan.

De rol van het ouderschapsplan

Een ouderschapsplan is een belangrijk instrument bij het opstellen van een co-ouderschap. Het is wettelijk verplicht voor ouders die uit elkaar gaan en kinderen hebben onder de 18 jaar. Het plan bevat afspraken over de verzorging en opvoeding van de kinderen. In het ouderschapsplan staan in ieder geval afspraken over:

• De betrokkenheid van de kinderen bij het ouderschapsplan;
• Hoe de ouders de zorg en opvoeding verdelen (zorgregeling) of de omgang met de kinderen regelen (omgangsregeling);
• Hoe en hoe vaak de ouders informatie delen over hun kind;
• Hoe de ouders samen beslissingen nemen over belangrijke onderwerpen, zoals de schoolkeuze;
• De kosten van de verzorging en opvoeding (kinderalimentatie).

Daarnaast kunnen ouders ook andere afspraken opnemen in het ouderschapsplan, zoals bepaalde regels (bedtijden, huiswerk), opvattingen over straffen, of het contact met de beide families. Ook kan het plan opnemen op welk hoofdadres het kind bij de gemeente ingeschreven wordt. Het is belangrijk om de kinderen te betrekken bij het opstellen van het ouderschapsplan. Ouders zijn verplicht om in het plan op te nemen hoe ze dit gaan doen.

Belangrijke afspraken in het ouderschapsplan

Bij co-ouderschap wordt de verzorging en opvoeding van het kind gedeeld door de ouders. Dit betekent dat de kosten voor de verzorging en opvoeding door beide ouders worden gedragen. Bij een co-ouderschap is het belangrijk dat goede afspraken worden gemaakt en zaken zwart op wit vastliggen. Spreek in ieder geval de volgende dingen met elkaar af:

• De roosterafspraken en verdeling van tijd over de twee huizen;
• De (maximale) onderlinge woonafstand;
• De taakverdeling tussen de ouders en de communicatie;
• Afspraken over verjaardagen, vakanties en regels;
• De financiën: wie betaalt wat en hoe regelen jullie dit.

In sommige gevallen kunnen beide ouders in aanmerking komen voor de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Dit hangt af van de verdeling van de zorg en de afspraken die de ouders hierover maken. Bij co-ouderschap wordt vaak gekozen voor een gezamenlijke kinderrekening. Op deze rekening wordt onder andere de kinderbijslag en een afgesproken maandelijks bedrag door de ouders gestort. Het bedrag dat gestort wordt, hangt af van de draagkracht van de ouder.

Communicatie tussen ouders

Communicatie is de sleutel bij het co-ouderschap, en het is dan ook belangrijk om dingen goed met elkaar af te spreken. Je bespreekt bijvoorbeeld:

• de taakverdeling tussen ouders. Wie doet wat?
• de woonafstand tussen beide huishoudens. Mag je zomaar naar een andere stad verhuizen?
• de overkoepelende regels. Wat is de uiterlijke bedtijd?
• het bespreken van belangrijke dingen en veranderingen (zoals schoolkeuze, vakantieregelingen of verhuizingen);
• verjaardagen en feestdagen;
• de financiën. Wie betaalt wat? En houden jullie een kostenboekje bij?

Voorwaarden voor co-ouderschap

Voor co-ouderschap is volgens de rechtbank aldus in elk geval vereist dat de ouders goed overleg kunnen voeren. Is dat niet het geval, dan kan de rechtbank de verdeling in de zorg- en opvoedings taken wijzigen. Ook kunnen de ouders een eventueel geschil dat betrekking heeft op de gezagsuitoefening ter beoordeling voorleggen aan de rechtbank. De rechtbank kijkt dan naar de wijze waarop de belangen van het kind het meest gediend worden. Als de rechtbank de gelijke verdeling wijzigt, kan dat ertoe leiden dat er geen sprake meer is van co-ouderschap. Hoofdregel is immers dat beide ouders 50/50 de zorg en opvoeding over de kinderen dragen. In deze procedure achtte de rechtbank evenwel voldaan aan de voorwaarden voor het verkrijgen van co-ouderschap en wees het verzoek van de ouders toe. Volgens de rechtbank was er namelijk sprake van een goede ouderschapsrelatie, maar enkel een goede afstemming en communicatie tussen beide ouders ontbrak nog. Dit zou naar verwachting op korte termijn verbeteren.

Co-ouderschap en het belang van het kind

Co-ouderschap is geen wettelijk vastgelegde term, en de regeling heeft dus in principe niets te maken met het ouderlijk gezag of de alimentatie. Een co-ouderschapsregeling heeft vaak wel invloed op de hoogte van kinderalimentatie: jullie zorgen immers ongeveer evenveel voor het kind. De kosten die jullie maken kunnen verdeeld worden op basis van draagkracht (de ouder die het meest verdient betaalt meer), naar het aantal verzorgdagen (de ouder die het meeste voor het kind zorgt, krijgt een vast bedrag extra van de ander) of gelijkwaardig (iedere ouder betaalt de helft).

Mogen ouders co-ouderschap weigeren?

De moeder is ook niet verplicht om de helft van de zorg op te nemen. Zij kan hiervoor goede redenen hebben en zij heeft dan het recht om het co-ouderschap te weigeren. Mag de vader co-ouderschap weigeren? Er kunnen goede redenen zijn voor de vader om co-ouderschap te weigeren. De vader heeft net zoveel recht als de moeder om het co-ouderschap te weigeren, omdat co-ouderschap geen wettelijke verplichting is.

De vader hoeft niet bang te zijn dat hij zijn kind(eren) helemaal niet meer ziet als hij co-ouderschap weigert. De vader heeft namelijk het recht op omgang met zijn kind(eren). Het recht op omgang wijzigt niet op het moment dat de vader co-ouderschap weigert. Er wordt in plaats van co-ouderschap dan een andere omgangsregeling getroffen. De vader moet zijn kind(eren) wel hebben erkend als hij recht op omgang wil.

De rol van de rechter bij co-ouderschap

Als ouders het niet met elkaar eens kunnen over het opstellen van een ouderschapsplan, kan de rechter hen doorverwijzen naar een mediator. Je kunt natuurlijk ook zonder tussenkomst van de rechter gebruik maken van een mediator. De kosten hiervoor betaal je als ouders zelf. Als je weinig inkomen hebt, kun je een tegemoetkoming in deze kosten krijgen. Dat kan via de Wet op de Rechtsbijstand (WRb). Meer informatie vind je op de website van het Juridisch loket.

Conclusie

Co-ouderschap is een veelgebruikte term in de context van scheidingen en ouderlijk gezag. Het betreft een situatie waarin ouders na een scheiding of relatiebeëindiging samen verantwoordelijk zijn voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Hoewel het begrip co-ouderschap in het Nederlandse recht geen wettelijke basis heeft, is het wel een veelgebruikte vorm van ouderlijk gezag. In dit artikel bespreiden we de kernpunten van co-ouderschap, inclusief rechten, plichten, voorwaarden en mogelijke afwijkingen. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen, waaronder wetten, juridische adviezen en praktijkvoorbeelden.

Bronnen

1. Kinderopvanglappelein - Co-ouderschap: Wat ouders moeten weten over hun rechten en plichten
2. NIBUD - Scheiding: Co-ouderschap
3. Uitelkaar - Co-ouderschap weigeren
4. JMouders - Regels co-ouderschap
5. NJI - Scheiding: Welke vormen van ouderschap zijn er
6. Appelman - Voorwaarden voor co-ouderschap
7. Bollenvanscheppingen - Co-ouderschap
8. Kinderopvanglappelein - Co-ouderschap: eisen, voorwaarden en praktische uitvoering
9. Uitelkaar - Wat is co-ouderschap
10. Rijksoverheid - Ouderschapsplan
11. De Scheidingsadvocaat - Co-ouderschap: rechten, plichten