Co-ouderschap: Wat is het en wat zijn de wettelijke regels?

Co-ouderschap is een veelgebruikte term in de context van scheidingen en het omgangsrecht met kinderen. Het is een vorm van gezamenlijk opvoeden waarbij ouders samen verantwoordelijkheid dragen voor de zorg, opvoeding en het welzijn van hun kinderen. In dit artikel wordt uitgelegd wat co-ouderschap inhoudt, hoe het werkt en onder welke omstandigheden het kan worden geweigerd. De informatie is gebaseerd op de opgeleverde bronnen en geeft een overzicht van de rechtsgevolgen, praktische toepassing en de rol van de rechter bij het bepalen van de juiste omgangsregeling.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap is geen wettelijke verplichting, maar een overeengekomen regeling tussen ouders. Bij co-ouderschap delen ouders zowel de verantwoordelijkheden als de rechten inzake de opvoeding van hun kind. Dit betekent dat zowel de moeder als de vader een rol spelen bij het bepalen van belangrijke beslissingen, zoals onderwijskeuze, gezondheidszorg en andere aspecten van het kinderleven. Het is een vorm van gezamenlijk opvoeden waarbij ouders samen beslissingen nemen over de zorg en opvoeding van hun kinderen.

Co-ouderschap houdt in dat jullie de zorg en opvoeding voor de kinderen gelijkwaardig verdelen. Jullie zien het kind dus ongeveer even vaak, jullie zijn even betrokken bij het dagelijks leven van het kind, en het kind woont in twee huishoudens. Dit is echter niet altijd mogelijk, en kan afhangen van de leeftijd van de kinderen, de situatie van de ouders en andere factoren.

Wettelijke basis en verplichtingen

Co-ouderschap heeft geen wettelijke basis. In ons wetboek kom je deze term dus niet tegen. Dat betekent, dat je bij een rechter in beginsel niet kunt verzoeken een co-ouderschap vast te leggen. Van een verplichting tot een co-ouderschap is dus evenmin sprake. Wél wordt in de wet gesproken over “gelijkwaardig ouderschap”. Dat wordt door ouders – en vaak door vaders – gelijkgesteld aan een co-ouderschap, maar dat is niet juist. Óf een gelijkwaardig ouderschap tussen die betreffende ouders neerkomt op een co-ouderschap, hangt – heel cliché – af van de omstandigheden.

Een ouderschapsplan is nodig bij co-ouderschap. Het is een overeengekomen regeling tussen ouders waarin de verdeling van de zorg, opvoeding en kosten wordt vastgelegd. Het plan moet passen bij de situatie van het kind en de mogelijkheden van beide ouders. Een goed en compleet opgesteld ouderschapsplan bespaart je later veel onderling gedoe. En: weet dat het opstellen van een ouderschapsplan wettelijk verplicht is. Zonder plan stelt de rechter geen echtscheidingsbeschikking op.

Wat moet er in een ouderschapsplan staan?

Als u gaat scheiden, moet u uw kinderen betrekken bij de afspraken die over hen gaan. Dat staat in de wet. Bespreek samen met uw (ex)partner hoe u dat doet. Voor kinderen is het belangrijk dat er naar ze wordt geluisterd. En dat ze niet klem komen te zitten in strijd tussen hun ouders.

In het ouderschapsplan staan in ieder geval afspraken over: - de betrokkenheid van de kinderen bij het ouderschapsplan; - hoe u de zorg en opvoeding verdeelt (zorgregeling) of de omgang met de kinderen regelt (omgangsregeling); - hoe en hoe vaak u elkaar informatie geeft over uw kind; - hoe u samen beslissingen neemt over belangrijke onderwerpen, bijvoorbeeld over de schoolkeuze; - de kosten van de verzorging en opvoeding (kinderalimentatie).

Daarnaast kunt u ervoor kiezen om ook andere afspraken op te nemen in het ouderschapsplan. Bijvoorbeeld wat u als ouders belangrijk vindt in de opvoeding, bepaalde regels (bedtijden, huiswerk) of opvattingen over straffen. Of over het contact met de beide families. Ook kunt u in het ouderschapsplan opnemen op welk hoofdadres u het kind bij de gemeente inschrijft.

Wanneer is co-ouderschap geschikt?

Co-ouderschap kan gunstig zijn voor het kind, omdat het de kans vergroot dat het kind zowel bij de moeder als bij de vader een stabiele en gezonde omgeving vindt. Dit kan bijdragen aan een betere ontwikkeling van het kind, zowel emotioneel als psychosociaal.

In sommige gevallen kan de rechter beslissen dat co-ouderschap niet het juiste is, en kan er een andere omgangsregeling worden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld een situatie zijn waarin de kinderen vooral bij de moeder wonen, terwijl de vader bezoekrecht heeft. Als ouders het niet eens kunnen worden over de regeling van de zorg en opvoeding van hun kinderen, kan de rechter ingrijpen. De rechter bepaalt dan of co-ouderschap het juiste is, of of er een andere omgangsregeling moet worden vastgesteld. Hierbij wordt rekening gehouden met het belang van het kind, de gezondheid en veiligheid, de mogelijkheid tot een goede communicatie tussen de ouders, en andere relevante factoren.

In zijn algemeenheid kun je zeggen dat co-ouderschap een goede optie is wanneer de ouders goed met elkaar kunnen overleggen over de kinderen. Ouders moeten elkaar de kinderen ‘gunnen’ en snappen dat het voor een kind belangrijk is een hechte band met beide ouders te hebben. Een voorwaarde voor een goed functionerend co-ouderschap is dus een goede communicatie tussen de ouders. Daarnaast moeten ouders natuurlijk dichtbij elkaar wonen, zodat de kinderen vanuit beide adressen naar school, sport en clubs kunnen.

Wanneer kan co-ouderschap worden geweigerd?

Co-ouderschap is geen wettelijke verplichting, waardoor ouders het mogen weigeren. Er zijn echter wel bepaalde omstandigheden waarin het weigeren van co-ouderschap mogelijk is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als: - De situatie van de ouders te gespannen is; - Er sprake is van een psychische aandoening of verslavingsproblemen bij een van de ouders; - De ouders geen co-ouderschap willen, bijvoorbeeld vanwege slechte communicatie tussen de ouders, te veel spanningen, flexibiliteit in werktijden, verhuizingen, of gezondheidsproblemen.

In zo’n geval kan de rechter beslissen dat co-ouderschap niet het juiste is, en kan er een andere omgangsregeling worden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld een situatie zijn waarin de kinderen vooral bij de moeder wonen, terwijl de vader bezoekrecht heeft.

Voorwaarden voor co-ouderschap

Bij co-ouderschap zult u uw ex-partner regelmatig te zien en te spreken krijgen. Een goede ouderschapsrelatie met wederzijds respect is daarom een belangrijke voorwaarde om tot succesvol co-ouderschap te komen. Daarnaast is het noodzakelijk dat u en uw ex-partner niet te ver uit elkaar wonen. De kinderen wonen na de scheiding namelijk op twee adressen en de reisafstand moet zowel voor uzelf als voor de kinderen praktisch blijven.

Voordelen van co-ouderschap

• Het kind heeft regelmatig contact met beide ouders en ervaart daardoor minder emotionele stress door het gemis van een ouder;
• Beide ouders zijn betrokken bij de opvoeding en beslissingen over het kind worden gezamenlijk genomen;
• Het kan zorgen voor een gelijkwaardige verdeling van de opvoedtaken en de kosten die daarbij komen kijken;
• Het kan bijdragen aan het behouden van de band tussen de ouder en het kind, wat op de lange termijn belangrijk is voor het welzijn van het kind.

Beperkingen en uitdagingen

Co-ouderschap is niet voor alle gezinnen geschikt. Het is belangrijk om te onthouden dat co-ouderschap niet voor alle gezinnen geschikt is en dat het van belang is om de individuele situatie van het gezin te bekijken voordat er een beslissing wordt genomen. Bijvoorbeeld als de ouders slecht met elkaar kunnen communiceren en steeds conflicten met elkaar hebben over de kinderen. In zo’n situatie kan het beter zijn dat een kind één hoofdverzorger heeft in plaats van twee.

Praktijkvoorbeelden en situaties

Een voorbeeld van een situatie waarin co-ouderschap niet geschikt is, is wanneer een van de ouders psychische problemen heeft of verslavingen. In zo’n geval kan de rechter beslissen dat co-ouderschap niet het juiste is, en kan er een andere omgangsregeling worden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld een situatie zijn waarin de kinderen vooral bij de moeder wonen, terwijl de vader bezoekrecht heeft.

Conclusie

Co-ouderschap is geen wettelijke verplichting, maar een overeengekomen regeling tussen ouders. Het is een vorm van gezamenlijk opvoeden waarbij ouders samen verantwoordelijkheid dragen voor de zorg, opvoeding en het welzijn van hun kinderen. Het is belangrijk om te onthouden dat co-ouderschap niet voor alle gezinnen geschikt is en dat het van belang is om de individuele situatie van het gezin te bekijken voordat er een beslissing wordt genomen. De rechter kan in bepaalde gevallen beslissen dat co-ouderschap niet het juiste is, en kan er dan een andere omgangsregeling op na houden.

Bronnen

1. Co-ouderschap weigeren, kan dat?
2. Commerciële ouderschap
3. Wat moet er in een ouderschapsplan staan?
4. Co-ouderschap en andere vormen van ouderschap
5. Co-ouderschap: Wettelijke Bepalingen en Praktijk
6. Gelijkwaardig ouderschap
7. Handig om te weten: wat zijn de regels van co-ouderschap?
8. Gezamenlijke rekening
9. In sommige gevallen kan het zijn dat de ouders geen co-ouderschap willen
10. Dit betekent voor de moeder dat zij niet verplicht is om alle zorg op zich te nemen