De Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en de Invloed op de Kinderalimentatie

De Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding, ingevoerd op 1 maart 2009, heeft een belangrijke rol gespeeld in het omvormen van de regels rond kinderalimentatie. Deze wet bepaalt hoe ouders hun verantwoordelijkheden als ouder na een scheiding of beëindiging van een relatie moeten uitvoeren, met name wat betreft de financiële bijdrage aan hun kinderen. De wet bevat ook een voorrangsregeling voor kinderalimentatie, die de onderhoudsverplichtingen van ouders voorrang geeft boven andere verplichtingen. In dit artikel wordt ingegaan op de belangrijkste aspecten van de wet, de manier waarop kinderalimentatie wordt berekend, de rol van het ouderschapsplan en de impact op de verdeling van financiële verantwoordelijkheden tussen ouders.

Wat is Kinderalimentatie?

Kinderalimentatie is een financiële bijdrage die een ouder moet betalen aan de andere ouder voor de verzorging en opvoeding van hun gezamenlijke kinderen na een scheiding of het beëindigen van een relatie. Deze bijdrage is bedoeld om ervoor te zorgen dat het kind niet onderuitkomt in een lagere levensonderhoudsniveau dan voor de scheiding. De hoogte van de kinderalimentatie wordt bepaald op basis van de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders.

Volgens de wet is de onderhoudsverplichting jegens minderjarige en jongmeerderjarige (stief)kinderen voorrang boven alle andere onderhoudsverplichtingen. Dit betekent dat de kinderalimentatie altijd eerst wordt aangevraagd en betaald, voordat andere vorderingen, zoals partneralimentatie, worden ingetrokken. De wet is bedoeld om ervoor te zorgen dat kinderen in een stabiele situatie terechtkomen, ook wanneer de ouders niet meer samenwonen.

De Berekening van de Kinderalimentatie

De berekening van de kinderalimentatie wordt bepaald op basis van twee kernfactoren: de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders. De behoefte wordt bepaald op basis van het welvaartsniveau dat het kind heeft gehad voorafgaand aan de scheiding. Dit welvaartsniveau wordt vertaald in een bedrag dat op basis van tabellen van het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) wordt bepaald.

De draagkracht van de ouders wordt bepaald op basis van hun netto inkomen na de scheiding. Hierbij wordt ook rekening gehouden met het aantal nachten dat het kind bij elke ouder doorbrengt. Dit wordt het verblijfspercentage genoemd. De initiatiefnemers van de wet hebben benadrukt dat ouders niet kunnen worden "ouder-af" gemaakt door het feit dat de relatie voorbij is. Dit moet daarom ook naar voren komen in de berekening van de kinderalimentatie.

Bij de berekening van de kinderalimentatie wordt ook rekening gehouden met het feit dat ouders die een nieuwe partner hebben, geen invloed hebben op de hoogte van de kinderalimentatie. Dit betekent dat de draagkracht van de ouders wordt bepaald op basis van hun eigen inkomen, ongeacht hun huidige relatiestatus.

De Rol van het Ouderschapsplan

Een centraal element van de Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap is de verplichting tot het opstellen van een ouderschapsplan. Dit plan is een overeenkomst tussen ouders waarin afspraken worden gemaakt over de invulling van hun ouderschap na het uiteengaan. Het ouderschapsplan bevat minimaal een regeling over de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, de omgangsregeling, de wijze van informatieverschaffing en raadpleging over belangrijke kwesties, en de regeling van de kosten van verzorging en opvoeding, inclusief eventuele kinderalimentatie.

Het ouderschapsplan dient te worden overgelegd bij een verzoek tot scheiding of beëindiging van een geregistreerd partnerschap. Indien ouders er niet in slagen om gezamenlijk een ouderschapsplan op te stellen, moeten zij motiveren waarom dit niet mogelijk is en hun gewenste afspraken aangeven.

De wet stelt ook voor dat ouders co-ouderschap moeten nastreven, zodat de kinderen met beide ouders een hechte band blijven behouden. Co-ouderschap heeft tot gevolg dat de kinderen hierdoor minder snel in een loyaliteitsconflict zullen komen. Daarnaast heeft co-ouderschap effect op de hoogte van de kinderalimentatie, omdat in het initiatiefwetsvoorstel bij de berekening van de kinderalimentatie wordt uitgegaan van het aantal nachten dat de kinderen bij ieder van de ouders verblijven.

De Invloed van de Wet Hervorming Kindregelingen

De Wet Hervorming Kindregelingen heeft ook invloed gehad op de berekening van de kinderalimentatie. Deze wet heeft het fiscaal voordeel van de betalende ouder geschrapt. Op basis van de huidige rekensystematiek van de expertgroep Alimentatienormen betekent dat dat de draagkracht van de niet-verzorgende ouder daalt en de hoogte van de kinderalimentatie voor wijziging in aanmerking komt.

De wet heeft ook gevolgen voor bestaande kinderalimentatieverplichtingen. In veel gevallen moet de hoogte van de kinderalimentatie opnieuw worden vastgesteld. De door de initiatiefnemers ontwikkelde rekentechniek zou tot veel minder procedures en lasten voor de burger hebben geleid als dit wetsvoorstel op 1 januari 2015 van kracht was geweest, omdat de door rekensystematiek van de initiatiefnemers de invloed van de Wet Hervorming Kindregelingen op de kinderalimentatie veel geringer is.

De Voorrangsregeling voor Kinderalimentatie

De nieuwe voorrangsregeling voor kinderalimentatie heeft een beperkt effect. Het wetsvoorstel Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding is op 25 november 2008 door de Eerste Kamer aangenomen. De wet is op 1 maart 2009 ingevoerd. Bij nota van wijziging van 23 oktober 2006 is een voorrangsregeling voor kinderalimentatie in de onderhavige wet opgenomen. Deze is afkomstig uit een ander wetsvoorstel, dat moest leiden tot herziening van het kinderalimentatiestelsel.

De voorrangsregeling zorgt ervoor dat kinderalimentatie prioriteit heeft boven andere onderhoudsverplichtingen. Dit betekent dat de kinderalimentatie eerst wordt betaald, voordat andere vorderingen worden ingetrokken. Hierdoor is de kans groter dat het kind in een stabiele situatie terechtkomt, ook wanneer de ouders niet meer samenwonen.

De Invloed van de Wet Herziening Kinderalimentatie

De Wet Herziene Kinderalimentatie en deze daarbij horende algemene maatregel van bestuur (verder AMVB) is bedoeld om de verankering van de wijze van vaststelling van kinderalimentatie. Daardoor wordt het voor betrokkenen duidelijk op basis van welke elementen de kinderalimentatie wordt berekend.

De AMVB is de uitwerking van de artikelen 395a, 400a, 404, 404a, 404b, 405a van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. De wet stelt regels op voor de vaststelling van de kinderalimentatie, waardoor ouders en rechters beter kunnen inschatten wat de hoogte van de bijdrage moet zijn.

De Invloed van de Wet op de Ouders

De wet heeft ook gevolgen voor de ouders. De initiatiefnemers willen benadrukken dat een ouder niet “ouder-af” kan worden, enkel door het feit dat de relatie waaruit de kinderen geboren zijn voorbij is. Dit moet daarom ook naar voren komen in de berekening van de kinderalimentatie.

De wet stelt ook voor dat ouders hun medewerking moeten verlenen aan de berekening van de kinderalimentatie, in het belang van het kind. Als een van de ouders of beide ouders geen inzicht (willen) geven in de omvang van hun inkomen, kan de rechter dit zien als tegenwerking en deze onwillige ouder terecht wijzen. In artikel 1:405a BW staan de instrumenten die de rechter tot zijn beschikking heeft.

De Invloed van de Wet op de Gemeenten

De wet heeft ook gevolgen voor de gemeenten. De initiatiefnemers stellen voor dat gemeenten de alimentatiegerechtigde verplichten een alimentatiebeschikking te vragen. Daardoor wordt bereikt dat de alimentatiegerechtigde ook na de bijstandsperiode kan beschikken over de kinderalimentatie.

Voor de gemeenten is er in financieel opzicht geen verschil tussen het innen van de alimentatie of het verhaal van bijstand. In beide gevallen verloopt de inning, bij gelijke preferentie, even snel. Daar komt bij dat gemeenten de inning van de kinderalimentatie uit de kinderalimentatiebeschikking kunnen overlaten aan het LBIO, dit in tegenstelling tot de verhaalsbeschikking.

Conclusie

De Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding heeft een belangrijke rol gespeeld in het omvormen van de regels rond kinderalimentatie. De wet bevat een voorrangsregeling voor kinderalimentatie, die de onderhoudsverplichtingen van ouders voorrang geeft boven andere onderhoudsverplichtingen. De berekening van de kinderalimentatie wordt bepaald op basis van de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders. De wet stelt ook voor dat ouders een ouderschapsplan moeten opstellen, waarin afspraken worden gemaakt over de invulling van hun ouderschap na het uiteengaan. De wet heeft ook gevolgen voor de gemeenten, die de alimentatie gerechtigde verplichten een alimentatiebeschikking te vragen.

Bronnen

1. Sign. - Kinderalimentatie in samengestelde gezinnen
2. Wat is Kinderalimentatie?
3. Hoe kan ik de kinderalimentatie berekenen?
4. Wet hervorming kinderalimentatie
5. Kinderen eerst: een wettelijke voorrangsregeling voor kinderalimentatie
6. Kinderalimentatie in Nederland
7. Ouderschapsplan opstellen
8. Scheiding of uitelkaar gaan: wat moet er geregeld worden