Wat is roze ouderschap?

Roze ouderschap, ook wel regenboogouderschap genoemd, is een term die verschillende vormen van gezinsvorming omvat. Het gaat om gezinnen waarin één of beide ouders zich identificeren als LBTIQ+ (Lesbisch, Biseksueel, Transgender, Interseksueel, Queer of andere seksuele geaardheden en genderidentiteiten). Kinderen die in zo’n gezin opgroeien, worden omringd door een omgeving die rijk is aan diversiteit en acceptatie. Dit artikel bespreekt de essentie van roze ouderschap, de verschillende vormen die het kan aannemen, en de rol van ouderschapsplannen en professionele ondersteuning in het opvoedingsproces.

De essentie van roze ouderschap

De kern van roze ouderschap ligt in het bieden van onvoorwaardelijke liefde en steun aan kinderen, ongeacht de seksuele geaardheid of genderidentiteit van de ouders. Het is belangrijk om te benadrukken dat het welzijn van het kind centraal staat, en dat de familiebanden die ontstaan in een roze gezin net zo sterk zijn als die in een traditioneel gezin. Volgens onderzoek uit het dossier ‘Van wens tot wieg’ is het belangrijk dat kinderen opgroeien in een veilig gezin, waar voldoende emotionele steun is en waar grenzen worden gesteld. De genetische afkomst van het kind speelt hierbij geen rol, zoals Henny Bos, hoogleraar Sexual and Gender Diversity in Families and Youth aan de UvA, benadrukt.

Verschillende vormen van roze gezinnen

Roze gezinnen kunnen in veelvoudige vormen voorkomen. Het kan gaan om gezinnen met twee moeders, twee vaders, een transouder, of een non-binair ouderpaar. Daarnaast zijn er ook gezinnen waarin een kind wordt opgevoed door een combinatie van ouders, bijvoorbeeld via co-ouderschap met vrienden of donorconceptie. Ook adoptie en pleegzorg vallen onder de breedste betekenis van roze ouderschap. Elk gezin heeft zijn eigen verhaal, maar wat hen verbindt is de toewijding aan het welzijn van hun kinderen.

Co-ouderschap

Een veelvoorkomende vorm van roze ouderschap is co-ouderschap, waarbij twee vrouwen samen een kind krijgen met behulp van een donor. Dit proces kan complex zijn, en het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de rol van de donor en de verantwoordelijkheden van beide ouders. Een ouderschapsplan kan hierbij een waardevol instrument zijn. Een mediator kan helpen bij het opstellen van zo’n plan, waarin alle belangrijke aspecten van de opvoeding worden geregeld.

Gedeeld lesbische moederschap

Bij gedeeld lesbische moederschap draagt de ene moeder een bevrucht eitje van de andere moeder. Via IVF wordt er een eitje van de ene moeder met donorzaad bevrucht. Het embryo dat hieruit komt, wordt vervolgens bij de andere moeder teruggeplaatst. Voor jullie kan dit fijn zijn, omdat jullie je op deze manier allebei meer betrokken kunnen voelen bij de zwangerschap. Dit is een vrij nieuwe mogelijkheid, maar het kan verschillende gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Laat je daarom goed informeren.

Draagmoederschap

Draagmoederschap kan een optie zijn als jij en je partner allebei man zijn. Bij draagmoederschap wordt een vrouw via kunstmatige inseminatie bevrucht met sperma van één van jullie. Op deze manier heeft een van jullie een ‘biologische band’ met jullie kind. De draagmoeder is automatisch de juridische ouder van jullie kind. Als zij ongetrouwd is en geen geregistreerd partnerschap heeft, kan jij of je partner jullie kind erkennen. Op deze manier krijgt een van jullie twee juridisch ouderschap. De ander kan pas juridisch ouder worden als de draagmoeder afstand doet van haar kind en het juridisch ouderschap opgeeft. Na toestemming van de draagmoeder kan de ander jullie kindje adopteren.

Adoptie

Adoptie is een veelgebruikte methode voor homoseksuele paren om een kind op te voeden. Bij adoptie wordt het kind juridisch erkend als het kind van de adoptanten. Dit proces kan variëren, afhankelijk van de omstandigheden en de wetgeving. Het is belangrijk dat de adoptanten goed geïnformeerd zijn over de juridische aspecten en de verantwoordelijkheden die hierbij horen.

De rol van ouderschapsplannen

Een ouderschapsplan is voor veel roze gezinnen een belangrijk instrument om de invulling van het ouderschap te regelen. Het plan bevat afspraken over de verantwoordelijkheden van de ouders, de verdeling van de tijd, en de manier waarop het kind wordt opgevoed. Het plan kan ook informatie bevatten over de rol van de donor, de manier waarop het kind wordt geïnformeerd over zijn of haar afkomst, en hoe de familie omgaat met eventuele vragen van de buitenwereld.

In een interview met Meester Van Het Zuiden, wordt uitgelegd dat een ouderschapsplan helpt bij het opstellen van duidelijke afspraken over de verantwoordelijkheden van de ouders. Dit helpt om onenigheden te voorkomen en zorgt voor een duidelijk overzicht van de taken en verantwoordelijkheden van elk ouder.

Uitdagingen en vooroordelen

Hoewel de acceptatie van diversiteit in Nederland is toegenomen, kunnen roze gezinnen nog steeds met uitdagingen te maken krijgen. Uit onderzoek blijkt dat een deel van de professionals in de zorg, het onderwijs en het welzijn een roze gezin niet als gelijkwaardig beschouwt aan een heterogezin. Sommigen menen dat een kind het beste kan opgroeien met een vader en een moeder. Ook meeroudergezinnen worden minder vaak als ideaal gezien. Het is belangrijk dat kinderen uit roze gezinnen zich geaccepteerd voelen, zowel thuis als op school of bij een Centrum voor Jeugd en Gezien. De reacties van de buitenwereld kunnen een impact hebben op het kind, en het is essentieel dat vrienden en vriendinnen van het kind de gezinssituatie begrijpen en respecteren.

De rol van professionals

Professionals in de zorg en het onderwijs moeten zich bewust zijn van traditionele rolpatronen en deze niet automatisch toepassen op roze gezinnen. Het is belangrijk om te onderzoeken welke rol ieder gezinslid heeft en hoe zij elkaar aanvullen. De organisatie van een roze gezin kan anders zijn dan die van een heterogezin, en het is essentieel om dit te respecteren. Er is behoefte aan opleidingen en trainingen voor professionals om beter om te gaan met roze gezinnen en om hun behoeften te begrijpen.

Samenwerking en ondersteuning

Er zijn verschillende organisaties en initiatieven die zich inzetten voor roze gezinnen. Meer dan Gewenst is een voorbeeld van een organisatie die zich inzet voor LHBT-gezinnen. Ze organiseren informatieve bijeenkomsten over o.a. juridische, sociale, medische en wetenschappelijke aspecten van regenboogouderschap waar wensouders en ouders elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen uitwisselen. Daarnaast geven ze voorlichting en informeren ze de media. Je kunt hen ook volgen via sociale media of de nieuwsbrief.

Conclusie

Roze ouderschap is een brede term die verschillende gezinsdynamieken omvat. Het gaat om gezinnen waarin één of beide ouders zich identificeren als LBTIQ+, en waar kinderen opgroeien in een omgeving van variëteit en acceptatie. De essentie van ouderschap in deze gezinnen ligt in het bieden van onvoorwaardelijke liefde en steun aan kinderen. Het is belangrijk dat kinderen uit roze gezinnen zich geaccepteerd voelen, zowel thuis als op school of bij een Centrum voor Jeugd en Gezien. Professionals in de zorg en het onderwijs moeten zich bewust zijn van traditionele rolpatronen en deze niet automatisch toepassen op roze gezinnen. De samenwerking tussen ouders, professionals en organisaties is essentieel om roze gezinnen te ondersteunen en te helpen bij de opvoeding van hun kinderen.

Bronnen

1. Trots bij roze gezinnen
2. Roze gezinnen: een overzicht voor ouders en professionals
3. Ouderschapsplan voor roze gezinnen: een praktijkvoorbeeld
4. Anders ouderschap: regenbooggezinnen en roze ouderschap
5. Roze gezin: lager gewaardeerd dan heterogezin
6. Lesbisch of homoseksueel en een kinderwens
7. Informatie voor de roze wensouder
8. Roze ouderschap: het regenbooggezin
9. Meer dan Gewenst: inzet voor LHBT-gezinnen